افول شریف، رشد امیرکبیر

دانشجویان سال سوم به بالای دوره کارشناسی رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، علوم اقتصادی، الهیات و معارف اسلامی، حقوق، علوم تربیتی، شیمی، فیزیک، آمار، ریاضی، زیست‌شناسی، مهندسی برق، مهندسی شیمی، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی کشاورزی و طراحی صنعتی می‌توانند در المپیاد علمی دانشجویی به دو صورت شرکت کنند.

۱- المپیاد متمرکز

دانشجویان متقاضی شرکت در آزمون کارشناسی ارشد می‌توانند در رشته‌های مختلف المپیاد که همزمان با آزمون کارشناسی ارشد است، شرکت کنند که شرایط و ضوابط آن همانند آزمون کارشناسی ارشد می‌باشد. داوطلبان پس از بررس و اعلام نتایج در صورتی که جزء  ۱۵ نفر اول (با کسب حد نصاب نمره علمی بدون احتساب معدل) باشند، به مرحله دوم المپیاد راه می‌یابند.

 البته فارغ‌التحصیلان نیمه اول سال تحصیلی برگزاری المپیاد یا فارغ‌التحصیلان بهمن‌ماه سال تحصیلی برگزاری المپیاد می‌توانند در المپیاد شرکت کنند. این یعنی دانشجویانی که یک ترم از زمان فارغ‌التحصیلی‌شان هم مانده، می‌توانند در المپیاد شرکت کنند.

۲- المپیاد غیرمتمرکز

دانشجویان ممتاز سال سوم به بالا در مقطع کارشناسی با شرکت در آزمون المپیاد (غیرمتمرکز) در مراکز قطب‌ها می‌توانند در المپیاد شرکت کنند. در این روش، دانشگاه‌های کشور به هشت قطب دانشگاهی تقسیم شده و تیم‌های معرفی‌شده از هر دانشگاه، ابتدا در مراکز این قطب‌ها به‌‌طور همزمان با یکدیگر به رقابت پرداخته، سپس برگزیدگان هر قطب در کنار برگزیدگان المپیاد متمرکز در مرحله نهایی شرکت می‌کنند.

البته دانشجویان ممتاز شرکت‌کننده در المپیاد غیرمتمرکز حتما باید در مقطع کارشناسی مشغول به تحصیل باشند؛ یعنی فارغ‌التحصیلان نیمسال اول سال تحصیلی برگزاری المپیاد نمی‌توانند در المپیاد غیرمتمرکز شرکت کنند.

۳- مرحله نهایی

مرحله نهایی المپیاد معمولا در اواخر تیرماه هر سال با شرکت منتخبان مرحله اول المپیادهای متمرکز و غیرمتمرکز در تهران برگزار شده و نتایج این آزمون در شهریورماه هر سال اعلام می‌شود.

احسان جمالی، دبیر المپیادهای علمی دانشجویی کشور چهارشنبه ۱۳ شهریور‌ماه در گفت‌وگو با ایرنا، اسامی و جزئیات بیست‌وچهارمین المپیاد متمرکز و نیمه‌متمرکز علمی دانشجویی کشور را اعلام کرد و گفت: «شرکت‌کنندگان که تعداد آنها به هزار و ۲۴۹ نفر می‌رسد، روزهای سوم و چهارم مردادماه امسال در پردیس فنی و مهندسی شهید عباسپور دانشگاه شهید بهشتی به رقابت پرداختند که در هر رشته حدود سه نفر حائز مدال‌های طلا، نقره و برنز شدند و از نفرات برگزیده با دریافت مدال‌های طلا، نقره و برنز در پاییز امسال تجلیل خواهد شد.»

او ادامه داد: «دو دسته تسهیلات به دانشجویان برگزیده تعلق می‌گیرد؛ نخست، تسهیلات بنیاد ملی نخبگان برای نفرات اول تا سوم است و عضو این بنیاد هم خواهند شد، همچنین آیین‌نامه‌های مربوط به پشتیبانی از فعالیت‌های علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد کشور شامل این دانشجویان می‌شود. از سوی دیگر، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تسهیلاتی برای این افراد در نظر گرفته است. نفرات برتر این رشته‌ها تا نفر پانزدهم بدون کنکور این حق را دارند در رشته‌های مرتبط با المپیاد وارد مقطع کارشناسی‌ارشد دانشگاه‌ها شوند. این دانشجویان اگر در مقطع دکتری هم حدنصاب لازم را داشته باشند و به دانشگاه معرفی شوند، در بخش مصاحبه و امتیازات دانشگاه، امتیازی برای آنها در نظر گرفته شده است که هر ساله تعدادی از آنها از این طریق وارد رشته‌های مرتبط با مقطع دکتری دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی می‌شوند.»

پس از این خبر، سراغ اطلاعات و جزئیات دقیق این المپیاد رفتیم و این آمار‌ها را با سال‌های ۹۶ و ۹۷ مقایسه کردیم.

آنچه از این آنالیز به دست آمده است نشان می‌دهد تنوع تعداد سهمیه‌هایی که در طول سال‌های ۹۶، ۹۷ و ۹۸ توسط دانشگاه‌ها ارائه شده بسیار متغیر است، به‌نوعی که در رشته ریاضی دانشگاه صنعتی‌شریف در سال ۹۶ توانسته بود ۱۱سهمیه به دست بیاورد، در حالی که در سال ۹۷ این تعداد به ۹ نفر و برای سال ۹۸ این سهم به هشت نفر کاهش یافته است. این دانشگاه همچنین در رشته برق که یکی از اولین دانشکده‌های برق را در خود جای داده توانسته است در المپیاد این رشته در سال ۹۸ تعداد پنج سهم را به دست بیاورد که در سال ۹۷ چهار سهم داشته است که نشان از رشد این دانشگاه در این المپیاد است.

همچنین دانشگاه تهران در رشته مهندسی عمران توانسته است در سال ۹۷ با کسب دو سهم جای خود را در این جدول در سال ۹۸ به پنج سهم برساند در حالی که در سال ۹۶ یک سهم را کسب کرده بود.

دانشگاه رازی کرمانشاه توانسته در سال ۹۶، دو سهم را در رشته مهندسی مکانیک به دست بیاورد که در سال ۹۷ این تعداد با افزایش یک سهمی روبه‌رو بوده است، البته در سال ۹۸ نیز با کسب چهارسهم جایگاه خود را ارتقا داده است.

رشته کامپیوتر نیز برای دانشگاه امیرکبیر آورده‌های خوبی داشته است که این آمار در سال ۹۶ یک سهم را نشان می‌دهد اما در سال ۹۷ تعداد سه سهم برای این دانشگاه کسب شده که امسال نیز همین تعداد برای این دانشگاه باقی مانده است.

سهمیه‌های سال ۹۶

سهمیه‌های سال ۹۷

سهمیه‌های سال ۹۸

یزدان محمدی / علیرضا بهشتی‌خواه