بازار تهران مشخصا چه نقشی در مشروطه داشت؟

«اسدالله بادامچیان» یکی از بازمانده‌‌های موتلفه‌‌ای‌های بازار تهران در دوران اوج مبارزه و همراهی بازاریان با نهضت انقلاب اسلامی است. دبیرکل موتلفه ‌اسلامی در گفت‌‌وگویی با همدلی درباره بازار قدیم و بازار روز به سئوالات مطرح شده پاسخ گفت که در ادامه می‌خوانید:

تعریف کلی‌‌تان از بازار چیست؟

بازار را با مفاهیم متفاوتی می‌توان تعریف کرد. بازار به‌معنی بازارهای سرپوشیده. بازار به‌‌معنی اقتصاد کشور که می‌‌توان به «بازار ایران» و «بازار هند» اشاره کرد. بازار به ‌معنی بخشی از جامعه که در کار خرید و فروش فعالیت دارد. البته واژه بازار تا دوران قاجاریه، به اماکن محوریِ اقتصاد کشور اطلاق می‌شد. در واقع از زمان آغاز عصر قاجاریه که نفوذ و سلطه استعماری غرب به‌‌ویژه انگلستان به ‌ایران راه یافت و خطر سلطه بیگانگانِ غارتگر و استعمارگر شروع شد و شدت یافت، اقتصاد مستقل ایران مورد تهاجم استعماری قرار گرفت و بازار ایران در تقابل با توطئه‌‌ها و ترفندهای استکبار غرب به مقاومت روی آورد.

در حالی‌که حاکمان بی‌‌عرضه و فاسد و آلوده قاجار به‌‌سازش با بیگانه و عقب‌نشینی‌‌ها مشغول شدند. در چنین فضایی، مردم به روحانیت پناه برده و جبهه مقابل استعمار با حضور روحانیت و مردم و بازار تشکیل شد که برابر جبهه فراماسونری و روشنفکری و سلطه‌گران استعماری و خود فروخته‌های د اخلی به‌نبردی مستمر روی آوردند. مانند نهضت تنباکو، نهضت مشروطه اسلامی، نهضت تنگستان، نهضت جنگل. نهضت ملی‌‌شدن نفت که در تمام آنها بازار اسلامی ایران یک نقطه محوری و نقش‌‌آفرین بود که مرکزیت بازارهای سراسری کشور را به‌عهده داشت.

بازار تهران مشخصا چه نقشی در مشروطه داشت؟

نهضت مشروطه برای نجابت ملت و کشور از استبداد بی‌‌رحم حاکمان وابسته به ‌استعمار قاجاری بود که به رهبریِ روحانیت و حضور توده‌‌های ملت در بخش اول به پیروزی رسید و نظام سلطنت استبدادی را به ‌نظام سلطنتی مشروطه تبدیل کرد. لکن درباریان مرتجع و فاسد و روشنفکران غرب‌زده و به‌‌ویژه روشنفکران فراماسونر چپ و غربی مانند حیدر عمواوغلی و فتحعلی‌‌آخوندزاده و ملکم‌‌خان نگذاشتند مشروطه به‌ هدف ایجاد مجلس اسلامی برسد و نظام تقلیدی از غرب را بر ایران مسلط کردند که جزء هرج و مرج و بی‌بند و باری و فساد و ناتوانی حاکمان قاجار و اقتصادی ویران نتیجه‌‌ای نداشت.

در این بین، بازار که بیشترین صدمات را از هر نظر می‌‌دید، می‌کوشید بقایای اقتصادِ ایران را حفظ کند با حاکمان فاسد بجنگد و از هر حرکت آزادی‌بخش حمایت کند که روزگاری سخت برای بازاریان گذشت. در چینن موقعیتی، انگلستان دست به ‌توطئه‌‌ای جدید زد و رضاخان و سیدضیا را که هر دو نوکر انگلیس بودند، با همدستی شبکه فراماسونری و درباریان خائن، به‌حکومت رساند. بعد از آن، استبداد و دیکتاتوری تیره و خونبار و خیانت و جنایت رضاخانی، آزادی‌‌ها را کشت و آزادی‌خواهان را از بین برد یا لبِ آنها را دوخت و نفت و ثروت ملی را به‌‌غارت انگلستان داد.

در آن فضا، در برابر رضاخان، روحانیت و متدینین و بازاری‌‌ها ایستادند و رنج‌‌ها کشیده و قلدری‌‌ها و زورگویی‌‌ها را تحمل کردند تا اوضاع بین‌‌‌المللی، وضعیت را دگرگون کرد و رضاخان از وحشت تکه‌‌تکه شدن توسط مردم به اوباش انگلستان و رئیس فراماسونری انگلیسی در ایران یعنی فروغی‌‌ذکاء‌الملک پناه برد و آنها خان را از ایران بردند که در خارج دیوانه شد و در بدبختی و ذلت مرد. بعد از آن، پسرش را متفقین بر سر کار آوردند و دوباره حکومت ایران به‌‌دست مزدوران غرب‌زده، درباریان فاسد و دزد و شبکه‌‌های فراماسونری افتاد.

البته آن روزها ملت برخاسته بود و بازار و روحانیت سردمداران مبارزه بودند تا بتوان این‌طور گفت، بازارها از جمله بازار تهران در مشروطه و نهضت تنباکو و همهِ نهضت‌های ضداستعماری و ضداستبدای نقشی موثر از نظر تامین هزینه‌‌های مبارزه و حفظ استقلال و اقتصادی در حد ممکن و مبارزه برای سرنگونی استبداد و سلطه استعماری داشتند.

می‌‌توان گفت، رابطه بازار با روحانیت نسبت به‌قدیم کم‌رنگ‌‌تر شده است؟

بازار همواره از قاجار تا سرنگونی پهلوی، با روحانیت اصیل و مبارز ارتباطی تنگاتنگ داشتند و با ملت هم همراه بودند. هنوز هم برابر استعمار با نیروهای ضد‌استکبار و طرفدار استقلال و آزادی که از موثرترین آنها روحانیت اسلام است، رابطه‌‌ای عالی و بسیار صمیمی دارند.

نقش بازار در انقلاب چگونه بود؟

قطعا نقش بازار اسلامی را در توفیق انقلاب اسلامی، نمی‌‌توان نادیده گرفت. بازاریان به حدی کمک مالی و معنوی داشتند و به‌‌گونه‌ای قرار بر همکاری و یاری رساندن مبارزین داشتند که امام خمینی بازار اسلامی را بازویی ستبر برای انقلاب اسلامی نامیدند تا بر اثر حضورِ بازاریان در نهضت صحه بگذارند.

بازار بعد از انقلاب چه نوع رابطه و همکاری‌ای با نظام داشت و دارد؟

بازارهای اسلامی، علی‌رغم فشارهای اقتصادی برخاسته از سیاست‌‌های غلط چپ‌‌ها و غرب‌‌گرایان، دنیاطلبان، قدرت‌‌پرستان، باندهای فساد و همچنین جناح‌‌هایی که حالا دست‌شان برای افکار عمومی رو شده است و البته علی‌‌رغم تحریم‌‌های ظالمانه غرب، بازهم کاملا استوار و محکم ایستاده‌‌اند و توطئه‌‌های فتنه‌‌گران برای اعتصاب و اغتشاش و فشار برای سخت کردن اوضاع اقتصادیِ مردم برای ریختن به خیابان‌ها را خنثی کرده‌‌اند و از حالا به‌‌بعد هر اتفاقی هم بیفتد، همچون این ۴ دهه استوار و مقاوم خواهند ماند.

موتلفه‌‌های بازار چه نوع فعالیت‌‌هایی را پیگیری می‌کردند؟

بخش بازاریان موتلفه اسلامی، در کنار سایر بخش‌های فرهنگی، کارمندی، کارگری و کشاورزی و البته دانشگاهی موتلفه، خدمات بسیاری به انقلاب، مردم و امام خمینی داشته و انواع فعالیت‌‌های مبارزاتی-فرهنگی-سیاسی و اجتماعی و خدماتِ امدادی را فداکارانه و صادقانه تقدیم کردند و نام شهدای بازاریِ موتلفه از ستارگان آسمان پر نور ایران ثبت رسیده است.

موتلفه‌‌ای‌‌های بازار با سایر بازاریان اختلاف‌ داشتند؟

اختلاف سلیقه امری بدیهی و طبیعی است. لکن موتلفه ‌اسلامی بهترین تعامل را در قبل و بعد از انقلاب با گروه‌های دیگر داشت و تحت هیچ شرایطی به‌ خودمان اجازه ندادیم از چارچوب منطق و اخلاق خارج شویم و از این به‌‌بعد هم انشاءالله خارج نخواهیم شد. حتی با اعضای جبهه ملی که خب! تفاوت دیدگاه عمیقی داریم، همیشه رابطه‌‌ای تعاملی داشتیم.

بازارِ امروز با بازارِ قدیم چه فرق یا فرق‌‌هایی دارد؟

تحولات و پیشرفت‌‌های جهانی و اقتدار نظام جمهوری‌‌اسلامی و تبدیل ایران از سال ۵۷ از یک کشور عقب‌ماندهِ فقیر و اسیر در چنگال استکبار آمریکا و انگلیس و صهیونیسم و هم‌دستان آنها به قدرتی جهانی و پیشرفته و هم‌بسته و متحد با رهبری ولی‌امر‌مسلمین، طبعا بازار و بازاریان متناسب با روز و حتی دهه پنجم نظام جمهوری‌‌اسلامی را اقتضاء دارد که در این زمینه اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته است.

آیا می‌‌توان گفت بازاریان قدیم نسبت به بازاریان امروز متدین‌‌تر بودند؟

بازار هم مثل نقاط محوری کشور و جامعه ایرانی، همه نوع افراد را در خود جای داده است. از مقدس‌‌ها و متدینین و افراد عادی و غیرمذهبی‌‌ها و... و معیاری هم نیست که دین و تدین افراد در ترازو گذاشته شود که کدام یک دین‌دارتر از دیگری است و اصلا چه نیازی به‌این پرسش‌ها است. ما ملتی مسلمان و قوی هستیم که به ‌برکت اسلام آزاد و مستقل شده و نظامی مردم‌سالار داریم که بای، آن را تکامل ببخشیم که انشاءالله همه باهم، با رهبری مدبرانه امام خامنه‌ای شاهد چنین تکامل و تمدن نوین اسلامی و حل مشکلات خواهیم بود.