این مترجم در گفتوگو با ایسنا، با بررسی غلطنویسی در سطوح مختلف اظهار کرد: در سطح عمیق ممکن است غلطنویسیها در بلندمدت آسیب برسانند اما در بعضی سطوح نه.
او با بررسی غلطنویسیها در ترجمه افزود: در سطح رویی آن، مترجم باید علاوه بر دانستن زبان برای ترجمه، نسبت به موضوع کتابی که ترجمه میکند نیز تخصص داشته باشد. یکسری مترجمان صرفا کلمات را انتخاب ادبی میکنند و تخصص لازم را ندارند؛ برای همین مجبور میشوند بعضی واژهها را به همان شکل خارجی با فونت فارسی بنویسند یا عبارتهای نادرستتر بگذارند که این خود باعث غلطنویسی میشود. در سطح دیگری از غلطنویسی، عبارتهای خارجی آرام آرام وارد زبان میشوند و آنقدر به کار برده میشوند که ما در تشخیص اینکه این عبارت فارسی است یا نه دچار شک میشویم و کار آنجایی سخت میشود که مترجمان آن تخصص و معادلسازی دقیق را نداشته باشند.
در این صورت باید مرجعی دقیق و درست برای معادلسازیها داشته باشیم. اما تنها مرجع قابل قبول کجاست؟ اصولی است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی تببین میکند؟ فرهنگستان زبان و ادب فارسی بعضی وقتها خودش سرچشمه غلطنویسیهاست.
غریب در ادامه با اشاره به اینکه در بعضی ترجمهها ناگزیر به حفظ غلطها هستیم بیان کرد: فرض کنید من یک رمان برای ترجمه دارم و در آن یک شخصیت اصلا کلمات را غلط به کار میبرد یا لکنت زبان دارد و از قضا هم شخصیت محبوب داستان است؛ در این صورت ناگزیر به حفظ این غلطها در ترجمه هستیم که در کوتاهمدت هم میتواند در ترویج غلطنویسی تاثیر بگذارد. اما در بلندمدت تاثیری نمیگذارد، آن هم بر زبان فارسی که پیشینهای دیرین دارد و این موارد مقطعی و گذراست.
این مترجم سپس در پاسخ به این سوال که آیا میتوان از فضای مجازی که اکنون ترویجدهنده این غلطها است در جهت عکس آن و برای آموزش درستنویسی استفاده کرد گفت: به لحاظ پارادایمیک کل تاریخ بشریت، تا کنون چهار پارادایم اسطوره، دین، فلسفه و علم را پشت سر گذاشتهایم. در حال حاضر دو دیدگاه درباره پارادایم پیش رو وجود دارد؛ اول اینکه ممکن است دوباره به همان فرهنگ اسطورهای برگردیم و دوم اینکه وضعیت موجود منجر به خلق یک پارادایم جدید میشود.
هر پارادایمی زبان خاص خود و هر زبان عناصر خاص خود را دارد و اگر بر اساس نظریه اول در حال بازگشت به پارادایم اسطورهای باشیم، در فرهنگ اسطورهای بخش زیادی از زبان را اشکال تشکیل میدادند و بر همین اساس است که اکنون هم بهواسطه فضای مجازی مردم به بیان احساسات و اندیشههایشان با ایموجیها و شکلکها علاقهمندند و همینطور کلمات را مختصر مینویسند که این غلطنویسی نیست بلکه یک شکل جدید با یک معنای جدید است.
برای همین حرکت در خلاف جهت مسیر فضای مجازی کار دشواری است مگر آنکه در فضای مجازی صاحب سبک شویم و شبکههایی را ابداع کنیم که توان برتابیدن نوشتار ما به بهترین شکل را داشته باشد و چون چنین زیرساختی نداریم نمیتوانیم مانع این جریان شویم.
او در ادامه میزان اهمیتی را که به ویراستاران داده میشود کم دانست و درباره مسئولیتی که آنها در برابر این غلطنویسیها دارند اظهار کرد: ویراستاری را جدی نمیگیرند. حتی ۱۰ سالی است که تازه اسم ویراستار را در کتاب میآورند. هنوز هم عدهای از ناشران اصلا از ویراستار استفاده نمیکنند و این اهمیت ویراستار را کم میکند. ویراستارانی هم که مشغول به کار هستند اغلب آموزش درستی ندیدهاند، و در پی این مسائل احتمال غلطنویسیها در کتاب بیشتر میشود.
غریب در پایان از آخرین کتابی که ترجمه کرده است خبر داد و گفت: کار جدیدی که آن را به ناشر دادهام و در دست ویرایش است، «هتل آنایورت» نام دارد که نوشته یوسف آتیل گان است. فضای آن تا حدودی کامویی و کافکایی است که یک شخصیت بسیار درونگرا و دچار یاس فلسفی است که متصدی یک هتل در یک شهرستان است. از شبی که یک خانم میآید و در هتل او میماند شخصیت منفعل او فعال میشود. برای همین یک فضای روانکاوانه دارد که چگونه با یک حرکت به ظاهر بیربط شخصیت او فعال میشود. نویسنده هم از آنهاست که جوانمرگ شده و چند کار بیشتر ندارد.
- 11
- 4
