به گزارش ایرنا، امروزه در جهان و در عرصه سیاست این پرسش که «جوامع چگونه دموکراتیک میشوند؟» یا به عبارت دیگر «گذار از حکومت اقتدارگرا به حکومت دموکراتیک چگونه ممکن است؟» به عنوان یکی از مهمترین پرسش مردمان و صاحبنظران علوم سیاسی، هرچه گستردهتر مطرح میشود.
چه تسلط اقتدارگرایی و چه شکست تلاشهای دموکراسیسازی یا عقبنشینی حکومتهای دموکراتیک به اقتدارگرایی، در بسیاری از کشورهای جهان موجب شده که طرح این پرسش و جستوجوی پاسخهایی برای آن از نیمه سده بیستم به مهمترین پرسش در جامعهشناسی سیاسی تبدیل شود.
کتاب «گذارها به دموکراسی» نوشته حسن قاضیمرادی شامل بحثی نظری درباره چیستی و چگونگی گذار از حکومت اقتدارگرا به حکومت دموکراتیک است. محور این بحث نظری معرفی انتقادی نظریههای دموکراسیسازی است؛ نظریههایی که در طول ۵۰ تا ۶۰ سال گذشته از سوی متفکران جامعهشناسی سیاسی در جهان و از منظرهای متفاوتی تدوین شده است.
در اساس «دموکراسیسازی» معرف روند گذار از دولت غیردموکراتیک (مشخصا دولت اقتدارگرا) به دولت دموکراتیک است. در کتاب «گذارها به دموکراسی» نخست مفاهیمی مثل «گذار»، «اقتدارگرایی»، «دموکراسی» و «دموکراسیسازی» توضیح داده میشود. سپس، در فصلهای دوم، سوم و چهارم کتاب، نظریههای دموکراسیسازی با رویکردی انتقادی به آنها ارائه میشود.
نویسنده، نظریههای دموکراسیسازی را به سه گروه تفکیک میکند، نظریههای ساختارمحور، نظریههای عاملیتمحور و نظریههای جامع که از ترکیب وجوهی از دو گروه نخست، تدوین شدهاند.
در معرفی هریک از این سه گروهِ نظریههای دموکراسیسازی، نویسنده نخست اولین نظریه در هریک از گروههای ساختاری یا عاملیتمحور را معرفی میکند و سپس یک نمونه از نظریاتی که در تحولات بعدی همان گروه تدوین شده را شرح میدهد.
برای نمونه، نویسنده در میان نظریههای ساختاری (شامل نظریه نوسازی در زمینه توسعه اقتصادی، نظریه ساختار اجتماعی، (طبقاتی) و نظریه فرهنگی اگر در آغاز نظریه مارتین لیپست بر زمینه توسعه اقتصادی را شرح میدهد به تحول بعدی همین نظریه دموکراسیسازی در آرای لری دایموند نیز میپردازد.
یا اگر در میان نظریههای عاملیتمحور، نخستین نظریه آن، نظریه کنشگری از دانکوارت روستو را توضیح میدهد به تحول بعدی این نظریه در آرای فیلیپ اشمیتر و گیلرمو او دانل نیز اقدام میکند. وی از میان سه نظریه جامع دموکراسیسازی نیز نظریههای ساموئل هانتینگتون، دیتریش روشمایر و خوان لینز را با رویکردی انتقادی توضیح میدهد.
در پیگفتار کتاب با تأکید بر سه عامل مهم در روند دموکراسیسازی در هر کشور– یعنی دولت، جامعه و بینالملل– او به معرفی نظرات گریم گیل درخصوص نسبت میان جامعه مدنی و روند دموکراسیسازی میپردازد.
«کتاب گذارها به دموکراسی» با زیر تیتر «تاریخچه پنجاه سال پژوهشهای دموکراسی سازی» را نشر اختران در ۳۳۵صفحه منتشر و به بازار کتاب عرضه کرده است.
- 12
- 6
