دوشنبه ۰۷ فروردین ۱۴۰۲
۱۱:۲۱ - ۲۳ اسفند ۱۳۹۷ کد خبر: ۹۷۱۲۰۶۹۵۳
کتاب، شعر و ادب

نگاهی به تاثیرپذیری‌های مهم در ادبیات فارسی

پیشروها و پیروها

آثار ادبی,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

الهه آرانیان، دانش آموخته کارشناسی ارشد ادبیات - یکی از داستان‌های مشهور دفتر دوم مثنوی، ماجرای یک صوفی است که تقلیدِ کورکورانه‌اش او را بی‌مرکب می‌کند و مولوی در وصفش چنین گفته: «خلق را تقلیدشان بر باد داد/ که دو صد لعنت بر آن تقلید باد». در طول تاریخ ادبیات بسیارند کسانی که صرفاً از آثار بزرگان تقلید کرده اند و اثری مشابه اثرِ پایه پدید آورده و ماندگار نشده اند. از سویی بزرگانی هم هستند که از بزرگانِ پیشین تاثیر پذیرفته و اثری شاخص پدید آورده اند. در ادامه به سه تقلید مهم و سه تاثیرپذیری در ادبیات فارسی می‌پردازیم.

 

آثاری که از آن‌ها تقلید شد

 شاهنامه فردوسی

«شاهنامه»، شاهکار فردوسی است که نظم آن در سال ۴۰۰ هجری به پایان رسید اما این تازه آغاز سیر شاهنامه‌سرایی در ادبیات فارسی بود. تا حدود دو قرن بعد از فردوسی، روند حماسه‌سرایی ادامه داشت و از قرن ششم به بعد شاهنامه‌های متعدد تاریخی هم اضافه شدند که ماندگار نشدند. از جمله آثاری که به سبک شاهنامه فردوسی سروده شدند می‌توان به شاهنامه قاسمی، شاهنامه هاتفی جامی، شاهنامه نادری و شاهنامه صبا اشاره کرد.

 

پنج‌گنج نظامی

بعد از این که نظامی گنجوی در قرن ششم، پنج گنجِ معروفش را سرود، شاعرانی به تقلید از او پنج گنج و منظومه عاشقانه سرودند اما نمی‌دانستند که صرف تقلید آنان را به جایی نمی‌رساند و اگر هنری دارند باید در خلق اثری دیگر به کار بندند. یکی از شاعران مقلد نظامی، امیرخسرو دهلوی است که به تقلید از او و در جوابش خمسه‌ای دیگر سروده است. کسانی مانند فیضی فیاضی و نامی اصفهانی هم پنج مثنوی به تقلید از نظامی سرودند اما فروغی نداشتند.

 

گلستان سعدی

بعد از پدید آمدن «گلستان»سعدی، بسیاری از نویسندگان تحت تاثیر بزرگی آن قرار گرفتند و نتوانستند اثری هم‌پایه یا برتر از آن پدید آورند. به همین دلیل رو به تقلید از این کتاب آوردند و اثرشان جایگاهی شایسته در تاریخ ادبیات پیدا نکرد. از مشهورترین تقلیدهای گلستان، می‌توان به «بهارستان» جامی، «روضه خلد» مجد خوافی، «پریشانِ» قاآنی و «منشآت» قائم مقام فراهانی اشاره کرد.

 

شاعران بزرگی که تاثیر گرفتند

سعدی

آثار ادبی,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

سعدی شیرازی، شاعر و نویسنده بزرگ در شمار کسانی است که با آثار پیشینیان مانوس بودند اما در قید آن‌ها نماندند و خود آثاری پدید آوردند که به مراتب شاخص‌تر و بزرگ‌تر است. سعدی در اثر منظوم «بوستان» از «شاهنامه» فردوسی تاثیر پذیرفته است. او برای نوشتن «گلستان» هم از آموزه‌های تعلیمی «قابوسنامه» که اثری متعلق به قرن پنجم و عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر است، تاثیر پذیرفته است.

 

مولوی

آثار ادبی,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

 

مولانا، بزرگ‌ترین شاعر ادبیات عرفانی فارسی است. طبق روایتی مشهور، وی در سنین نوجوانی نسخه‌ای از «اسرار نامه» عطار را هدیه گرفت و با منابع عرفان و شعر فارسی انس فراوان داشت. مولوی برای سرودن مثنوی از شاعرانی مانند عطار، سنایی و آثاری مانند «کلیله و دمنه» تاثیر پذیرفته اما در بند تقلید نمانده است. گویی عطار آینده او را دیده بود که به پدرش گفت: «زود باشد تا پسر تو آتش در سوختگان عالم زند».حال مولانا خود شاعری شده که در زبان و ادبیات فارسی او را هم سنگ عطار می دانند.

 

حافظ

آثار ادبی,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی یک رند تمام عیار بود تا جایی که او را عصاره ادبیات فارسی تا قرن هشتم می‌دانند. این رند شیرازی با آثار پیشینیان خود آشنایی کامل داشت و دیوان‌های شاعران فارسی را خوانده بود اما در بندِ تقلید و پیروی از آن‌ها نماند. حافظ شیرازی از شاعرانی مانند خواجوی کرمانی، خاقانی شروانی، نظامی، سعدی و... تاثیر پذیرفت و با هنر و خلاقیت خویش شعری دیگر سرود که امضای خودِ اوست، نه تقلیدی صرف از دیگران.

 

 

khorasannews.com
  • 14
  • 4
۵۰%
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
سارا خادم الشریعه,بیوگرافی سارا خادم الشریعه بیوگرافی سارا سادات خادم الشریعه استاد بزرگ شطرنج

تاریخ تولد: ۲۰ اسفند ۱۳۷۵

محل تولد: تهران

حرفه: شطرنج باز

عناوین: استاد بین‌المللی (۲۰۱۵)، استادبزرگ زنان (۲۰۱۳)، استاد بین‌المللی زنان (۲۰۱۱)، استاد فیده زنان

(۲۰۰۸)

وضعیت تاهل: متاهل 

ادامه
رسول خادم,بیوگرافی رسول خادم,تصاویر رسول خادم رسول خادم ورزشکار و سیاستمدار مردمی

تاریخ تولد: ۲۷ اسفند ۱۳۵۰

محل تولد: مشهد، ایران

حرفه: کشتی گیر، مدیر ورزشی و سیاستمدار

سبک ورزشی: کشتی آزاد

تحصیلات: دکتری جامعه شناسی

ادامه
ژیلا شاهی,بیوگرافی ژیلا شاهی,عکس های ژیلا شاهی بیوگرافی ژیلا شاهی، بازیگر توانمند سینمای ایران (+ تصاویر)

تاریخ تولد: ۲۲ اسفند ۱۳۶۴

محل تولد: اردبیل، ایران

حرفه: بازیگر سینما و تلویزیون

شروع فعالیت: سال ۱۳۸۹ تا کنون

آثار برنده جایزه: قصر شیرین، موقعیت مهدی

ادامه
هجویری,زندگینامه هجویری,بیوگرافی هجویری درباره زندگی هجویری دانشمند بزرگ سده پنجم

لقب: داتا گنج بخش

دوره زندگی: سده پنجم هجری

محل تولد: غزنین

نام اثر: کشف المحجوب

درگذشت: ۴۸۱ و ۵۰۰ هجری قمری

محل دفن: میان دروازه بهاتی لاهور

ادامه
گری وینر,بیوگرافی گری وینر,عکس های گری وینر گری وینرچاک کارآفرین و نویسنده موفق آمریکایی

تاریخ تولد: ۱۴ نوامبر ۱۹۷۵

محل تولد: اتحاد جماهیر شوروی

ملیت: آمریکایی- بلاروسی

حرفه: کارآفرینی، رسانه‌های دیجیتال و بازاریابی

شناخته شده برای: کارآفرینی و نویسندگی

دارایی: ۱۶۰ میلیون دلار

ادامه
میترا رفیع,بیوگرافی میترا رفیع,زندگینامه میترا رفیع بیوگرافی میترا رفیع، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون ایران (+ تصاویر)

تولد:۱۲ آذر ۱۳۷۳

زادگاه:تهران

پیشه:بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون

تحصیلات:فوق لیسانس بازیگری

ملیت:ایرانی

ادامه
محمود صادقی,بیوگرافی محمود صادقی,عکس های محمود صادقی بیوگرافی محمود صادقی نماینده مجلس شورای اسلامی

تاریخ تولد: ۲ فروردین ۱۳۴۱

محل تولد: الیگودرز، ایران

حرفه: سیاستمدار ایرانی

تحصیلات: دکترای حقوق خصوصی

حزب سیاسی: روحانیون مبارز

ادامه
زانکو,بیوگرافی زانکو,عکس های زانکو زانکو خواننده محبوب و جوان ایرانی

حرفه: خواننده

سبک فعالیت: پاپ

سال شروع: ۱۳۹۸

ساز تخصصی: گیتار

زانکو,بیوگرافی زانکو,تصاویر زانکوبیوگرافی زانکو

ادامه
میرفندرسکی,ابوالقاسم میرحسینی فندرسکی,زندگینامه میرفندرسکی ابوالقاسم میرحسینی فندرسکی عارف و دانشمند دوران صفوی

تاریخ تولد: ۹۴۲ خورشیدی

محل تولد: فندرسک، گرگان، ایران

دلیل شهرت: دانشمند و حکیم

دوران زندگی: صفویه

وفات: ۱۰۱۹

محل دفن: تخت فولاد اصفهان

ادامه

ضرب المثل درباره گل به جملاتی در قالب شعر یا نثر اما قصار و مشهور که حاوی قصه یا پیامی عبرت‌آمیز و دارای نکات آموزنده باشد «مثل» (در عربی) یا «متل» (در فارسی) می‌گویند.

...[ادامه]
ویژه سرپوش