جمعه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۴
۱۱:۵۸ - ۲۶ فروردین ۱۳۹۸ کد خبر: ۹۸۰۱۰۴۷۴۸
کتاب، شعر و ادب

درنگی بر جهان آثار گابریل گارسیا مارکز به بهانه پنجمین سالمرگش

گابریل گارسیا مارکز,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

به‌ طورعمومی در مورد نویسندگانی که ورای کار ادبی کنش یا گرایش سیاسی آشکاری دارند، سوءتفاهم رایجی وجود دارد مبنی بر اینکه آنچه برسازنده اهمیت آثار آنهاست، عبارت از بیان آن عُلقه و گرایش سیاسی در قالبی ادبی است. گابریل گارسیا مارکز (۶ مارس ۱۹۲۷- ۱۷ آوریل ۲۰۱۴) را به نوعی می‌توان در زمره این نویسندگان سوءتفاهم‌ برانگیز قرار داد.

 

پُر پیداست که این یادداشت چندصد کلمه‌ای حاضر، بنا ندارد که بُعد و قُربِ دو مقام ادبی و سیاسی مارکز از هم را تبیین کند؛ بلکه تنها در حکم نگاشتن سطوری است در باب تردید بردار نبودن این موضوع که آنچه منتقدان ادبی در آثار مارکز دیده‌اند یا چیزی که سبب‌ساز استقبال گسترده مخاطبان از این آثار شده است، هیچ کدام به مواضع سیاسی این نویسنده کلمبیایی یا نسبت این مواضع با محتوای آثار او برنمی‎گردد.

 

مارکز اگرچه نویسنده‌ای چپ‌گرا بوده و این گرایش را هرگز هم پنهان نمی‌کرده است اما آنچه در آثارش -چه در سطح عمومی خوانندگان و چه نزد اهالی نقد و نظریه ادبی- مهم است، توانایی سحرآسای او در قصه‌گویی است. تا جایی که بیراه نیست اگر جایگاه او را از حیث داستان‌گویی دست کم در میان نویسندگان امریکای لاتین، یگانه بدانیم. نگاه ناظر به نسبت میان امر سیاسی و امر ادبی به سوی مفهوم «تعهد» راه می‌برد؛ اما پرسش این است که تعهد به چه چیزی؟ مارکز در مقام رمان‌نویس به چه چیزی تعهد دارد؟

 

مفهوم تعهد در تاریخ ادبیات معاصر نویسندگان و نحله‌های ادبی متعددی را به یاد می‎آورد. از تعهد اجتماعی نویسندگان رئالیسم سوسیالیستی تا تقید نویسندگان فرمالیسم به فرم ادبی و وفاداری پست‌مدرنیست‌ها به آنچه «عدم قطعیت» می‌خوانند و... با این‌همه به نظر می‌رسد تعهدی که ورای همه اینها وجود داشته و آثار درخشان تاریخ ادبیات جملگی حاوی آن‌‎اند، تعهد به ادبیات است و آثار گابریل گارسیا مارکز چپ‌گرا نیز با وجود گرایش سیاسی آشکار نویسنده، خارج از قاعده چنین تعهدی نیست.

 

یک گزاره از مارکز کافی است تا او را نویسنده‌ای بدانیم که آثارش را در رهن مفهومی که خود «حقیقت ادبی» می‌نامد، قرار داده است. آنجا که تصریح می‌کند ادبیات چیزی جز «بیان شاعرانه حقیقت» نیست. از واکاوی آنچه مارکز با به کار بردن صفت شاعرانه مراد می‌کند اگر بگذریم، قدر مسلم باید بگوییم که او از این صفت به ذات ادبیات نظر دارد. صفتی که وقتی در نسبت با «حقیقت» قرار می‌گیرد، حتی با تضمین محتوای سیاسی و اجتماعی و امتزاج آشکار با امر سیاسی از گرایش‌ها و جهت‌گیری‌های سیاسی مستقل است.

 

آثار مارکز بالطبع مانند خیلی از نویسندگان امریکای لاتین ذیل رئالیسم جادویی طبقه‌بندی می‌شود که قدر مسلم با آثار نویسندگان رئالیسم سوسیالیستی در تضاد و تباین است. جهان مارکز اگرچه منتزع از واقعیت نیست اما روایت او از جهان واقعی تابع رابطه دلالی از جنسِ -مثلاً- واقع‌گرایی سوسیالیستی نیست. البته که رد دغدغه‌ها و مواضع سیاسی مارکز را می‌توان در آثارش یافت و حتی دومین رمانش «کسی نیست به سرهنگ نامه بنویسد» در بستری از موضوعات سیاسی روایت می‌شود و غیرمستقیم بر فضای خفقان‎‌آمیز کشورهای امریکای لاتین تمرکز دارد اما جوهر (Essence) آثار او نه بیان این موضوعات سیاسی بلکه روایت سحرآسایش از جنبه‌های مغفول مانده هستی بشری است.

 

او با عنصر مهم روایت قصوی یعنی «زمان» در جایگاه مسأله‌ای هستی‌شناختی رفتار می‎کند و تنهایی ازلی آدمیزاد را در خلال برگشت‌ناپذیری زمان به روایت می‌کشد. چندان که در «صد سال تنهایی» درعین پرشمار بودن و تعدد آدم‌هایی که در هر نسل یک خانواده وارد رمان می‌شوند، این تنهایی است که فصل مشترک اعضای خانواده بوئندیا است. اهمیت مارکز از منظر ادبی و آنچه آثار و شخصیت‌های او را جهان‌وطن می‌کند، روایت سحرآسای تنهایی آدمی در دل انبوهی از همنوعان خویش است. همنوعانی که هریک حتی «با صدهزار مردم، تنها» هستند.

 

بهنام ناصری

 

 

iran-newspaper.com
  • 14
  • 2
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
هیثم بن طارق آل سعید بیوگرافی هیثم بن طارق آل سعید؛ حاکم عمان

تاریخ تولد: ۱۱ اکتبر ۱۹۵۵ 

محل تولد: مسقط، مسقط و عمان

محل زندگی: مسقط

حرفه: سلطان و نخست وزیر کشور عمان

سلطنت: ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰

پیشین: قابوس بن سعید

ادامه
بزرگمهر بختگان زندگینامه بزرگمهر بختگان حکیم بزرگ ساسانی

تاریخ تولد: ۱۸ دی ماه د ۵۱۱ سال پیش از میلاد

محل تولد: خروسان

لقب: بزرگمهر

حرفه: حکیم و وزیر

دوران زندگی: دوران ساسانیان، پادشاهی خسرو انوشیروان

ادامه
صبا آذرپیک بیوگرافی صبا آذرپیک روزنامه نگار سیاسی و ماجرای دستگیری وی

تاریخ تولد: ۱۳۶۰

ملیت: ایرانی

نام مستعار: صبا آذرپیک

حرفه: روزنامه نگار و خبرنگار گروه سیاسی روزنامه اعتماد

آغاز فعالیت: سال ۱۳۸۰ تاکنون

ادامه
یاشار سلطانی بیوگرافی روزنامه نگار سیاسی؛ یاشار سلطانی و حواشی وی

ملیت: ایرانی

حرفه: روزنامه نگار فرهنگی - سیاسی، مدیر مسئول وبگاه معماری نیوز

وبگاه: yasharsoltani.com

شغل های دولتی: کاندید انتخابات شورای شهر تهران سال ۱۳۹۶

حزب سیاسی: اصلاح طلب

ادامه
زندگینامه امام زاده صالح زندگینامه امامزاده صالح تهران و محل دفن ایشان

نام پدر: اما موسی کاظم (ع)

محل دفن: تهران، شهرستان شمیرانات، شهر تجریش

تاریخ تاسیس بارگاه: قرن پنجم هجری قمری

روز بزرگداشت: ۵ ذیقعده

خویشاوندان : فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا و برادر فاطمه معصومه

ادامه
شاه نعمت الله ولی زندگینامه شاه نعمت الله ولی؛ عارف نامدار و شاعر پرآوازه

تاریخ تولد: ۷۳۰ تا ۷۳۱ هجری قمری

محل تولد: کوهبنان یا حلب سوریه

حرفه: شاعر و عارف ایرانی

دیگر نام ها: شاه نعمت‌الله، شاه نعمت‌الله ولی، رئیس‌السلسله

آثار: رساله‌های شاه نعمت‌الله ولی، شرح لمعات

درگذشت: ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری

ادامه
نیلوفر اردلان بیوگرافی نیلوفر اردلان؛ سرمربی فوتسال و فوتبال بانوان ایران

تاریخ تولد: ۸ خرداد ۱۳۶۴

محل تولد: تهران 

حرفه: بازیکن سابق فوتبال و فوتسال، سرمربی تیم ملی فوتبال و فوتسال بانوان

سال های فعالیت: ۱۳۸۵ تاکنون

قد: ۱ متر و ۷۲ سانتی متر

تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت ورزشی

ادامه
حمیدرضا آذرنگ بیوگرافی حمیدرضا آذرنگ؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: تهران

محل تولد: ۲ خرداد ۱۳۵۱ 

حرفه: بازیگر، نویسنده، کارگردان و صداپیشه

تحصیلات: روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آزاد رودهن 

همسر: ساناز بیان

ادامه
محمدعلی جمال زاده بیوگرافی محمدعلی جمال زاده؛ پدر داستان های کوتاه فارسی

تاریخ تولد: ۲۳ دی ۱۲۷۰

محل تولد: اصفهان، ایران

حرفه: نویسنده و مترجم

سال های فعالیت: ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴

درگذشت: ۲۴ دی ۱۳۷۶

آرامگاه: قبرستان پتی ساکونه ژنو

ادامه

حکایت های اسرار التوحید اسرار التوحید یکی از آثار برجسته ادبیات فارسی است که سرشار از پند و موعضه و داستان های زیبا است. این کتاب به نیمه ی دوم قرن ششم هجری  مربوط می باشد و از لحاظ نثر فارسی و عرفانی بسیار حائز اهمیت است. در این مطلب از سرپوش تعدادی از حکایت های اسرار التوحید آورده شده است.

...[ادامه]
ویژه سرپوش