پنجشنبه ۳۰ شهریور ۱۴۰۲
۱۱:۵۸ - ۲۶ فروردین ۱۳۹۸ کد خبر: ۹۸۰۱۰۴۷۴۸
کتاب، شعر و ادب

درنگی بر جهان آثار گابریل گارسیا مارکز به بهانه پنجمین سالمرگش

گابریل گارسیا مارکز,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

به‌ طورعمومی در مورد نویسندگانی که ورای کار ادبی کنش یا گرایش سیاسی آشکاری دارند، سوءتفاهم رایجی وجود دارد مبنی بر اینکه آنچه برسازنده اهمیت آثار آنهاست، عبارت از بیان آن عُلقه و گرایش سیاسی در قالبی ادبی است. گابریل گارسیا مارکز (۶ مارس ۱۹۲۷- ۱۷ آوریل ۲۰۱۴) را به نوعی می‌توان در زمره این نویسندگان سوءتفاهم‌ برانگیز قرار داد.

 

پُر پیداست که این یادداشت چندصد کلمه‌ای حاضر، بنا ندارد که بُعد و قُربِ دو مقام ادبی و سیاسی مارکز از هم را تبیین کند؛ بلکه تنها در حکم نگاشتن سطوری است در باب تردید بردار نبودن این موضوع که آنچه منتقدان ادبی در آثار مارکز دیده‌اند یا چیزی که سبب‌ساز استقبال گسترده مخاطبان از این آثار شده است، هیچ کدام به مواضع سیاسی این نویسنده کلمبیایی یا نسبت این مواضع با محتوای آثار او برنمی‎گردد.

 

مارکز اگرچه نویسنده‌ای چپ‌گرا بوده و این گرایش را هرگز هم پنهان نمی‌کرده است اما آنچه در آثارش -چه در سطح عمومی خوانندگان و چه نزد اهالی نقد و نظریه ادبی- مهم است، توانایی سحرآسای او در قصه‌گویی است. تا جایی که بیراه نیست اگر جایگاه او را از حیث داستان‌گویی دست کم در میان نویسندگان امریکای لاتین، یگانه بدانیم. نگاه ناظر به نسبت میان امر سیاسی و امر ادبی به سوی مفهوم «تعهد» راه می‌برد؛ اما پرسش این است که تعهد به چه چیزی؟ مارکز در مقام رمان‌نویس به چه چیزی تعهد دارد؟

 

مفهوم تعهد در تاریخ ادبیات معاصر نویسندگان و نحله‌های ادبی متعددی را به یاد می‎آورد. از تعهد اجتماعی نویسندگان رئالیسم سوسیالیستی تا تقید نویسندگان فرمالیسم به فرم ادبی و وفاداری پست‌مدرنیست‌ها به آنچه «عدم قطعیت» می‌خوانند و... با این‌همه به نظر می‌رسد تعهدی که ورای همه اینها وجود داشته و آثار درخشان تاریخ ادبیات جملگی حاوی آن‌‎اند، تعهد به ادبیات است و آثار گابریل گارسیا مارکز چپ‌گرا نیز با وجود گرایش سیاسی آشکار نویسنده، خارج از قاعده چنین تعهدی نیست.

 

یک گزاره از مارکز کافی است تا او را نویسنده‌ای بدانیم که آثارش را در رهن مفهومی که خود «حقیقت ادبی» می‌نامد، قرار داده است. آنجا که تصریح می‌کند ادبیات چیزی جز «بیان شاعرانه حقیقت» نیست. از واکاوی آنچه مارکز با به کار بردن صفت شاعرانه مراد می‌کند اگر بگذریم، قدر مسلم باید بگوییم که او از این صفت به ذات ادبیات نظر دارد. صفتی که وقتی در نسبت با «حقیقت» قرار می‌گیرد، حتی با تضمین محتوای سیاسی و اجتماعی و امتزاج آشکار با امر سیاسی از گرایش‌ها و جهت‌گیری‌های سیاسی مستقل است.

 

آثار مارکز بالطبع مانند خیلی از نویسندگان امریکای لاتین ذیل رئالیسم جادویی طبقه‌بندی می‌شود که قدر مسلم با آثار نویسندگان رئالیسم سوسیالیستی در تضاد و تباین است. جهان مارکز اگرچه منتزع از واقعیت نیست اما روایت او از جهان واقعی تابع رابطه دلالی از جنسِ -مثلاً- واقع‌گرایی سوسیالیستی نیست. البته که رد دغدغه‌ها و مواضع سیاسی مارکز را می‌توان در آثارش یافت و حتی دومین رمانش «کسی نیست به سرهنگ نامه بنویسد» در بستری از موضوعات سیاسی روایت می‌شود و غیرمستقیم بر فضای خفقان‎‌آمیز کشورهای امریکای لاتین تمرکز دارد اما جوهر (Essence) آثار او نه بیان این موضوعات سیاسی بلکه روایت سحرآسایش از جنبه‌های مغفول مانده هستی بشری است.

 

او با عنصر مهم روایت قصوی یعنی «زمان» در جایگاه مسأله‌ای هستی‌شناختی رفتار می‎کند و تنهایی ازلی آدمیزاد را در خلال برگشت‌ناپذیری زمان به روایت می‌کشد. چندان که در «صد سال تنهایی» درعین پرشمار بودن و تعدد آدم‌هایی که در هر نسل یک خانواده وارد رمان می‌شوند، این تنهایی است که فصل مشترک اعضای خانواده بوئندیا است. اهمیت مارکز از منظر ادبی و آنچه آثار و شخصیت‌های او را جهان‌وطن می‌کند، روایت سحرآسای تنهایی آدمی در دل انبوهی از همنوعان خویش است. همنوعانی که هریک حتی «با صدهزار مردم، تنها» هستند.

 

بهنام ناصری

 

 

iran-newspaper.com
  • 14
  • 2
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی شریفی زارچی بیوگرافی علی شریفی زارچی استادیار اخراج شده شریف

تاریخ تولد: دهه ۶۰ شمسی

محل تولد: تهران

حرفه: استادیار اخراج شده از دانشگاه صنعتی شریف، رئیس کمیته علمی المپیاد جهانی کامپیوتر

تحصیلات: دانش‌آموخته کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف و دکتری بیوانفورماتیک از دانشگاه تهران، دانش آموخته دوره‌های پژوهشی و پسادکتری در ماکس پلانک آلمان و دانشگاه دولتی آمریکا

افتخارات: دریافت مدال طلای المپیاد جهانی کامپیوتر در سال ۲۰۰۰، انتخاب به عنوان رئیس کمیته علمی المپیاد جهانی کامپیوتر انتخاب

ادامه
عمران خان بیوگرافی عمران خان نخست وزیر سابق پاکستان

تاریخ تولد: ۵ اکتبر ۱۹۵۲

محل تولد: لاهور، پاکستان

ملیت: پاکستانی

حرفه: نخست وزیر سابق پاکستان

شروع فعالیت: ۲۵ آوریل ۱۹۹۶

حزب سیاسی: تحریک انصاف پاکستان

ادامه
ژوائو فلیکس ژائو فلیکس سوپراستار نوظهرو فوتبال

تاریخ تولد: ۱۰ نوامبر ۱۹۹۹

محل تولد: ویزئو، پرتغال

حرفه: فوتبالیست

پست: مهاجم / هافبک هجومی / وینگر

باشگاه کنونی: الهلال عربستان

شماره پیراهن: ۱۴ 

ادامه
رضا شکاری رضا شکاری بازیکن با استعداد فوتبال ایران

تاریخ تولد: ۱۰ خرداد ۱۳۷۷

محل تولد: محله خاک سفید، تهرانپارس

اصالت: سراب، آذربایجان شرقی، ایران

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک هجومی

باشگاه کنونی: باشگاه فوبتال سپاهان

ادامه
الکساندر میتروویچ بیوگرافی الکساندر میتروویچ بازیکن فوتبال موفق صربستانی

تاریخ تولد: ۱۶ سپتامبر ۱۹۹۴

محل تولد: اسمدرفو، صربستان و مونته‌نگرو

حرفه: فوتبالیست

پست: مهاجم

باشگاه کنونی: الهلال عربستان

شماره پیراهن: ۹

ادامه
حامد آهنگی بیوگرافی حامد آهنگی، کمدین پرطرفدار ایرانی

تاریخ تولد: ۱۷ تیر ۱۳۵۸

محل تولد: بندر انزلی، گیلان

حرفه: استندآپ کمدین، بازیگر، مجری، کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۸۱ تاکنون

تحصیلات: کارشناسی مهندسی برق

ادامه
جابر بن حجاج جابر بن حجاج یار با وفای امام حسین (ع)

محل تولد: کوفه

تاریخ شهادت: ظهر عاشورا 

محل شهادت: کربلا

طول عمر: حدود ۴۵ سال

دلیل شهرت: از یاران امام حسین (ع) 

ادامه
انوری زندگینامه انوری ابیوردی شاعر بزرگ قرن ششم

تاریخ تولد: اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن ششم هجری قمری، ۱۱۲۶ میلادی

محل تولد: ابیورد، درگز

دوران زندگی: سلجوقیان

حرفه: شاعر، دانشمند، خوشنویس، موسیقی دان، ریاضی دان، ستاره شناس، فیلسوف

لقب: انوری ابیوردی، حجّة الحق

آثار: دیوان اشعار، البشارات فی شرح الاشارات

ادامه
مری بارا بیوگرافی مری بارا، مدیر اجرایی جنرال موتورز

تاریخ تولد: ۲۴ دسامبر ۱۹۶۱

محل تولد: رویال اوک، میشیگان

ملیت: آمریکایی

حرفه: مدیر عامل اجرایی شرکت جنرال موتورز 

آغاز فعالیت: از سال ۲۰۱۳

محل تحصیل: دانشگاه استنفورد

ادامه

ضرب المثل درباره گل به جملاتی در قالب شعر یا نثر اما قصار و مشهور که حاوی قصه یا پیامی عبرت‌آمیز و دارای نکات آموزنده باشد «مثل» (در عربی) یا «متل» (در فارسی) می‌گویند.

...[ادامه]
ویژه سرپوش