«رسم الخط» فارسی یتیم است!

«رده پایی روی برف‌ها»؛ عنوان کتابی است که به تازگی منتشر شده و واکنش‌های بسیاری را برانگیخته است.

اعظم صابر، نویسنده کتاب می‌گوید آوردن «ه» به جای کسره در ترکیب «ردّ پا» نشانه‌ای از تاکید است و مخاطب با خواندن متن کتاب متوجه خواهد شد و نباید از روی جلد کتاب قضاوت کرد! او تصویری از یک صفحه کتابش را هم منتشر کرده است که مشخص می‌کند غلط‌نویسی و رعایت نشدن علایم نگارشی و فنّی مانند نیم‌فاصله گذاری و... در متن کتاب هم هست.

در فارسی «ه» تاکید نداریم

نویسنده کتاب می‌گوید «ه» را برای تاکید بیشتر به «رد» چسبانده است. در حالی که در زبان فارسی «ه» تاکید نداریم و برای مؤکد کردن کلام از جمله اسم، صفت، قید، جمله و... از روش‌های دیگر استفاده می‌کنیم؛ مانند تکرار واژه‌ها، اضافه کردن ضمیر مشترک، صفت تفضیلی و... . حروف تاکید فارسی هم پیشوند «ب» برای مؤکد کردن فعل و پسوند «الف» در شبه جمله‌ها هستند. نویسنده می‌توانست برای تاکید بیشتر روی این ترکیب، از گیومه، مشدّد کردن یا حتی برجسته‌سازی این عبارت در عنوان کتاب استفاده کند. «رده» به معنای رسته، طبقه، سطح و دسته است، نه ردّ پایی که روی آن تاکید شده است!

کسره‌ای که نادیده گرفته می‌شود

گذشته از محتوای این نوع کتاب‌ها به نظر می‌رسد وقت آن رسیده است که تصمیم‌گیران فرهنگی به رعایت رسم‌الخط زبان فارسی و ویرایش اصولی کتاب‌ها توجه کنند. نتیجه این بی‌توجهی، آن است که غلط‌نویسی‌های روزمره به کتاب‌ها هم راه پیدا کند و ترکیب غلطی مانند «رده پا» به نام تاکید، توجیه شود.

 نوشتن «ه» به جای کسره در ترکیب اضافه مانند «کتاب خوب» یا «دستِ من» غلط است و نباید نوشت: «کتابه خوب» یا «دسته من».

در مواقعی این کسره، به کلمه می‌چسبد که معنای «است» بدهد؛ مانند «کتاب منه» یا «حالم خوبه».

نویسندگانی که رسم‌الخط ابداع می‌کنند

نویسنده در پاسخ به یکی از مخاطبانش که پرسیده است: «همیشه برام سوال بوده که نویسنده‌ها چقدر می‌گیرن واسه یه کتاب» گفته است: «من ناشر مولفم. خودم کتابم رو چاپ کردم». این نشان می‌دهد که بازار نشر کتاب در کشور قاعده خاصی ندارد و هر کسی می‌تواند کتاب منتشر کند. کاربر دیگری نوشته بود: « «ه» تاکیدی یعنی چی؟ توی دستور زبان همچین چیزی وجود نداره». عده‌ای هم سرآغاز این رسم‌الخط ابداعی را رضا امیرخانی، نویسنده کتاب‌های «قیدار»، «رهش» و... دانسته بودند که کتا‌ب‌هایش رسم‌الخط خاص خودش را دارد و ناشر هیچ تغییری در آن ایجاد نمی‌کند و همین باعث شده است تا دیگران هم از او الگو بگیرند. موضوعی که انتقاد کارشناسان ادبیات فارسی را در پی داشته است.

 الهه آرانیان