یادمان ارامنه در تنها روستای ارمنی‌نشین ایران

به گزارش ایمنا، شهرستان بوئین‌میاندشت در فاصله ۱۷۰ کیلومتری مرکز استان اصفهان قرار دارد. این شهر گرجی‌نشین از محله‌های بوئین، میاندشت و ششجوان تشکیل می‌شود، بوئین‌میاندشت در راستای سلسله جبال زاگرس با ارتفاع ۲۴۳۰ متر از سطح دریا، دومین منطقه مرتفع کشور به حساب می‌آید.

بوئین‌میاندشت از شمال به شهرستان خوانسار، از طرف غرب به استان لرستان، از جنوب به شهرستان فریدون‌شهر و از شرق به شهرستان فریدن منتهی می‌شود، مساحت تقریبی شهر بوئین‌میاندشت ۱۰۳۰ کیلومتر مربع تخمین زده شده و شامل دو شهر و پنج دهستان است و ساکنان آن از پنج قوم ترک، لر، فارس، ارمنی و گرج هستند.

این شهرستان آب و هوای کوهستانی دارد و میانگین بارش سالیانه آن حدود ۴۰۰ میلی‌متر به صورت برف و باران است، تنوع فصل‌ها و آب‌وهوای کوهستانی بوئین‌میاندشت موجب شده است این شهرستان به عنوان مقصد مهم گردشگری در میان شهرهای اطراف مطرح شود.

شاید برای شما این پرسش پیش آمده باشد که معنی بوئین‌میاندشت چیست؛ این اسم از دو واژه بوئین و میاندشت تشکیل شده است. بوئین مکانی وسیع و انبار است و میاندشت به منطقه جغرافیایی این شهر اشاره دارد که میان دو دشت قرار گرفته است.

بوئین‌میاندشت در طول تاریخ شاهد تغییرات زیادی در ساختار خود بوده است، قبل از تغییر نام به بوئین‌میاندشت، این شهر به نام بوئین‌تورل معروف بود، بوئین‌تورل به لحاظ لغوی به معنی انبار ماه است، اما ترول در زبان گرجی به معنای اهل تولی است. تولی به منطقه‌ای در استان کاختی گرجستان اشاره دارد که مربوط به حدود ۳۰۰ سال پیش است. گرج‌ها پس از مهاجرت از نام تورل (زادگاهشان) برای نامگذاری این منطقه استفاده کردند.

اقلیت‌های مذهبی از سال‌های گذشته در بوئین‌میاندشت می‌زیسته‌اند. همزیستی ادیان به عنوان یکی از شاخصه‌های این منطقه مطرح بوده و هست. بیشتر از ۵۰۰ سال پیش بود که نخستین گروه ارامنه در بوئین‌میاندشت و در روستاهای هزار جریب، هدی و زرنه ساکن شدند. زندگی ارامنه به تدریج با ساختن نخستین کلیسای ارمنیان به نام مقدس "غوکاس" ادامه یافت.

طبق گفته‌ها ۱۰۰ سال قبل ارامنه روستای هزار جریب و هدی به شهرهای اصفهان، تهران و کشور ارمنستان مهاجرت کردند و تنها قبرستان آنها هرکدام ۴۰۰ تا ۷۰۰ سال قدمت دارد، با ایستادن و نگاه کردن به آثار به جا مانده از ارامنه خاطرات آن روزگار از نظر می‌گذرد.

امروزه قبرستان ارامنه در روستاهای زرنه، هزارجریب و هدی از مکان‌های دیدنی و تاریخی شهرستان بوئین‌میاندشت به‌شمار می‌رود و هر سال گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. روستای زرنه، تنها روستای باقی‌مانده از اقلیت‌های مذهبی شهرستان بوئین‌میاندشت، که تمام اهالی آن ارمنی هستند و تنها روستای ارمنی‌نشین ایران به‌شمار می‌رود. این روستا در غرب شهرستان قرار گرفته است و طبیعتی بکر و زیبا دارد، قبرستان ارامنه زرنه با یک هکتار وسعت و ۴۰۰ سال قدمت در حال ثبت در فهرست آثار ملی است.

با مهاجرت ساکنان روستای زرنه در سال ۱۳۴۵ در دوره شوروی کمونیست به ارمنستان و شهرهای اصفهان و تهران، جمعیت روستا کاهش یافت و با شهر گریز شدن مردم به دلایل مختلف این روستا جمعیت زیادی را از دست داد، در حال حاضر ۴۳ خانوار، ۲۲۰ نفر در زرنه زندگی می‌کنند. شغل ساکنان کشاورزی و دامداری است و محصولاتی همچون سیب‌زمینی، گندم، علوفه دام، ذرت، جو، باغات و چغندر به ترتیب در اولویت کاشت قرار دارد.

ارامنه روستا با حفظ اتحاد و انسجام خاص، جشن‌های مذهبی مختلفی در کلیسای روستا که قدمتی ۳۵۰ ساله دارد برگزار می‌کنند، جشن وارداوار یا آب‌پاشان در روستای ارمنی‌نشین زرنه هر سال از اواخر تیرماه به مدت یک هفته به منظور طلب باران و برکت برپا می‌شود، این جشن از قدیمی‌ترین جشن‌های این قوم است که در میان ایرانیان به عید آب‌پاشان معروف است. این جشن در ایران از زمان مادها تا پایان دوره صفوی برگزار می‌شده، اما این مراسم در روستای ارامنه‌نشین رزنه به قوت خود پابرجا است و برگزار می‌شود.