جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳
۱۱:۱۳ - ۲۴ اسفند ۱۳۹۸ کد خبر: ۹۸۱۲۰۳۹۹۲
میراث فرهنگی و صنایع دستی

همه در خانه به پیشواز نوروز/ اصفهان حلواسی از اصفهان تا جمهوری آذربایجان

اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,میراث فرهنگی
مهمان ناخوانده، همه را خانه‌نشین کرده است. بهار که هر ساله پیام‌آوران نوروز، آمدنش را نوید می‌دادند، در هیاهوی کرونا در پرده‌ای از احتیاط رخ می‌نماید. در حالی که کرونا پشت در همه خانه‌ها ، کوچه‌ها و گذرها کمین کرده، امسال بهتر است همه مهمان خانه خودشان باشند و به جلوه خانوادگی جشن‌های بهاری بسنده کنند.

اسفند همیشه پیام آور نوروز و بهار بوده؛ پیش از آنکه زمین پوست بترکاند و سبزه ای برویاند،اسفند ساز آمدن بهار را  کوک می‌کرد اما امسال کرونا نفس‌هایش را به شماره انداخته و از آن شور و اشتیاقی که آمدن بهار را نوید می‌داد خبری نیست.

با این‌ همه نوروز، خواهی نخواهی می‌آید؛ چه کرونا در پس در باشد و چه نباشد. حالا که قرار است همه به پویش«در خانه بمانیم »بپیوندیم شاید بهتر این باشد خودمان پیشاهنگ بهار و نوروز باشیم و با برگزاری جشن های پیشواز نوروز در خانه و با خانواده به استقبال سال نو برویم. اسفند را بیشتر با خانه‌تکانی، سبزه انداختن، سمنوپزی و چهارشنبه سوری می‌شناسیم؛ همه چیز در اسفند برای میزبانی بهار است و از همین رو آن  را پیام‌آور نوروز می‌دانند.

جشن گلدان و سنت دیرینه سبزه انداختن

جشن گلدان، یکی از جشن های پیشواز نوروز است، جشنی خانوادگی که قرار است فقط گل یا نهال یا بذری در گلدان و ظرف های سفالی شکسته خانه کاشته شود تا زیبایی‌بخش و نمادی از آمدن بهار بر سر خوان نوروزی باشد. از دیرباز مردم در گستره فرهنگ ایران بزرگ با سبزه انداختن و کاشت گل به پیشواز نوروز می‌رفتند.

حالا در این برهه که بیماری کرونا بر همه زوایای زندگی فردی و اجتماعی از جمله آیین‌های ما سایه انداخته، سنت سبزه انداختن در خانه یکی از آن آیین‌هایی ست که برگزاری آن بدون نیاز به حضور در کوچه و خیابان از بیم گزند ویروس در ازدحام خریدهای نوروزی  می‌تواند پیام آور نوروز برای اهل خانه باشد.

اصفهان حلواسی از اصفهان تا جمهوری آذربایجان

جشن سمنو پزان گرچه جشنی است که در آن زنان و دختران در پختن سمنو برای نوروز گردهم می‌آیند و در واقع بیشتر جشنی زنانه است اما می‌توان در این روزهای کرونایی به جای خرید سمنو از بازار و تهیه آن در گردهمایی‌های زنانه، آن را در خانه برای سفره هفت سین تهیه کرد. گرچه سخت نمود می‌کند اما یا خرید سمنو برای نوروز را فراموش کنید یا خودتان دست به کار جشن سمنو در خانه شوید.

سمنوپزان در بسیاری از کشورهای گستره فرهنگ ایران از جمله  تاجیکستان، افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، قرقیزستان، ایران و جمهوری آذربایجان مرسوم است. در بسیاری از شهرها و روستاهای کوچک و بزرگ اصفهان پخت سمنو به صورت سنتی انجام می‌شود و نه تنها زنان بلکه مردان در پخت آن سهم زیادی دارند. جالب اینجاست که در جمهوری آذربایجان  به سمنو، اصفهان حلواسی می گویند.

این جشن خانگی که به طور معمول یک هفته پیش از نوروز برگزار می‌شود حالا می‌تواند پیشنهاد خوبی برای روزهای خانه نشینی و در عین حال مهیا شدن برای نوروز باشد. این خوراکی شیرین حاصل پخت شیره جوانه‌های گندم و آرد است، کاری که فقط صبر و حوصله می‌خواهد.

کرونا، فرصتی برای بازیابی چهارشنبه سوری

جشن چهارشنبه سوری با تمام تحریف‌هایی که در سالهای اخیر داشته، شاید حالا در این روزهای کرونایی، فرصت بازیابی شیوه صحیح تر اجرای  آن باشد. فراهم‌آوردن آتشدان بر فراز پشت‌بام و پریدن از روی آن، به جای برگزاری این جشن در کوچه و خیابان و آتش‌افروزی های بی‌مهابا، آنهم در تجمع‌هایی که این روزها همه آن را منع می کنند نه‌تنها برگزاری درست چهارشنبه سوری ست بلکه از یک سو مانع تجربه‌های تلخ آسیب و خطرات جانی و مالی می‌شود و از دیگر سو از تجمع‌ها و تشدید انتقال ویروس کرونا پیشگیری می‌کند.

در واقع چهارشنبه سوری جشنی است که با افروختن آتش بر فراز بام خانه‌ها، بر پایه باورهای کهن ایرانیان برای فروهر یا روح درگذشتگان است؛ از این روی افروختن آتش کوچکی در آتشدان یا روشن کردن شمع می‌تواند هم گرامیداشت این جشن کهن ایرانی باشد و هم در عین برگزاری صحیح، پیشنهادی برای جلوگیری از  تجمع های کوچک و بزرگ در شرایط بیماری‌زای این روزها.

تبلور جلوه خانوادگی نوروز در حریم خانه

نگرانی ها در روزهای پیش‌رو از آن است که مردم در تدارک نوروز و آمادگی برای این جشن ملی، ویروس کرونا را دست‌کم گرفته و با رفت وآمد و حضور در تجمع‌ها یا دید و بازدیدهای نوروزی بر سرعت انتشار آن بیافزایند. در حالی که همه ساز و کارها مردم را تشویق به ماندن در خانه می‌کنند؛ هیچ تفریح و سرگرمی‌ای در این روزهای اسفندی و آغاز بهار بهتر از برگزاری آیین‌های نوروزی در خانه نیست؛ کرونا در این شرایط شاید دست کم یک مزیت داشته باشد و آن هم تجدید پیمان با جشن‌های خانگی و برگشت به ریشه های برخی از میراث ناملموس  نوروز باشد.

شاهین سپنتا، پژوهشگر جشنهای ایرانی معتقد است در شرایطی که اکثر افراد جامعه در خانه به سر می‌برند و از اوقات فراغت بیشتری برخوردارند، می ‌توان از جنبه خانوادگی جشن‌ها بهره گرفت.

سپنتا در این‌ باره به ایرنا گفت: در فرهنگ ایران و در آستانه نوروز جشن‌های پیشواز بهار برگزار می‌شود؛ برای نمونه می‌توان به جشن گلدان، سمنوپزان، چهارشنبه سوری اشاره کرد. در روزهای پایانی نوروز هم جشن سیزده به در، شور و شوق نوروزی مردمان را تکمیل می کند. همه جشن های ایرانی در طول سال از جمله جشن‌هایی که نام بردیم  دارای دو جلوه همگانی و خانوادگی هستند. به سخن دیگر، این جشن ها دارای  یک وجه عمومی هستند که در میان نهادهای مختلف جامعه برگزار می‌شود و جلوه خانوادگی آن نیز در حریم خانه متجلی می‌شود.

وی در ادامه افزود: امسال که شاهد شیوع ویروس کرونا هستیم و ضرورت دارد که شهروندان برای تضمین سلامت خود تا جایی که ممکن است از خانه خارج نشوند بهتر آن است که برگزاری جلوه عمومی جشن‌های ایرانی را به زمان دیگری واگذاریم و به برپایی جلوه خانوادگی جشن‌ها بسنده کنیم.

سپنتا  با اشاره به برگزاری آیین‌های پیش از نوروز در محیط خانه و بدون نیاز به تردد در سطح شهر یادآور شد: برگزاری جشن گلدان با آراستن گلها و سبزه انداختن در محیط خانه امکان پذیر است. جشن سمنوپزان را هم می‌توان در خانه برگزار کرد. هم چنین برای برپایی جشن چهارشنبه سوری نیازی به آتش افروزی در کوی و برزن نیست.

وی همچنین افزود: امسال می‌توان  جشن چهارشنبه سوری را در چهارچوب خانه در حیاط یا پشت بام برگزار نمود که این روش به شیوه کهن برگزاری چهارشنبه سوری یعنی «آتش افروزی بر بام» نزدیکتر است.

سپنتا بر این باور است که در موقعیت خطیر کنونی ضمن اینکه بالا بردن سطح هشدارهای عمومی ضرورت دارد می‌توان از ظرفیت جشن های ایرانی برای افزایش سطح امیدواری بین شهروندان استفاده کرد.

سفرهای نوروزی، شاید وقتی دیگر

این پژوهشگر جشنهای ایرانی دراین‌باره به ایرنا گفت: ممکن است برخی تصور کنند در شرایط نگران کننده فعلی، گفتن از جشن‌های ایرانی بیهوده  است اما باید به این نکته توجه کرد که یکی از کاربری‌های مهم جشن های ایرانی تلطیف فضای عمومی جامعه در شرایط بحرانی و امید بخشی به شهروندان و هم چنین همبستگی ملی می‌باشد.

به گفته سپنتا، نوروز امسال می‌تواند فرصت خوبی برای خانواده‌ها  باشد تا  به دل‌مشغولی‌های فرهنگی، بازی های محلی و ادبیات بیشتر توجه کنند.

پیرو هشدارهای عمومی مبنی بر ماندن در خانه، سپنتا  نیز می‌گوید بهتر است دید و بازدید های نوروزی را امسال برگزار نکنیم و نوروز را در پای سفره هفت سین و جمع محدود خانواده برپا کنیم: گشت‌ و گذار بهاری، دید و بازدیدهای نوروزی،سفرهای آغاز سال نو و سیزده‌به‌دررا می‌توان در فرصت مناسب دیگر در اردیبهشت ماه که خطر شیوع ویروس کرونا فروکش کرده است برگزار نمود.

به تازگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در تلاش است تا با فراهم آوردن تعطیلات بعد از فروکش کردن بحران کرونا، فرصتی برای سفرها و دید و بازدیدهای بهاری مهیا کند. اگرچه هنوز دولت دراین‌باره به نتیجه قطعی نرسیده اما این پیشنهاد وزارت میراث فرهنگی و گردشگری فعلا به تصویب ستاد ملی مقابله با کرونا رسیده است.

  • 15
  • 4
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی نصیریان بیوگرافی علی نصیریان؛ پیشکسوت صنعت بازیگری ایران

تاریخ تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۱۳

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر، نویسنده و کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۲۹ تاکنون

تحصیلات: دانش آموخته مدرسه تئاتر در رشته هنرپیشگی

ادامه
پاوان افسر بیوگرافی پاوان افسر بازیگر تازه کار سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: ۲۷ تیر ۱۳۶۳ 

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر 

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تاکنون

تحصیلات: لیسانس رشته ی مدیریت بازرگانی

ادامه
امین پیل علی بیوگرافی امین پیل علی بازیکن تازه نفس فوتبال ایران

تاریخ تولد: ۱۷ دی ۱۳۸۱

محل تولد: گیلان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک

تیم: تیم ملی فوتبال ایران

شماره پیراهن: ۱۵

ادامه
ابوطالب بن عبدالمطلب زندگینامه ابوطالب بن عبدالمطلب پدر امام علی (ع)

تاریخ تولد: ۳۵ پیش از عام‌الفیل

محل تولد: مکه

دیگر نام ها: عبدالمطلب، عبدالمناف، عمران

دلیل شهرت: رئیس قبیله بنی هاشم، پدر امام علی (ع)، عمو و حامی حضرت محمد (ص)

درگذشت: سال دهم بعثت

آرامگاه: مکه در گورستان ابوطالب

ادامه
رودریگو هرناندز بیوگرافی «رودریگو هرناندز»؛ ستاره ای فراتر از یک فوتبالیست | هوش و تفکر رمز موفقیت رودری

تاریخ تولد: ۲۲ ژوئن ۱۹۹۶

محل تولد: مادرید، اسپانیا

حرفه: فوتبالیست 

پست: هافبک دفاعی

باشگاه: منچسترسیتی

قد: ۱ متر ۹۱ سانتی متر

ادامه
موسی التماری بیوگرافی موسی التماری بازیکن فوتبال اردنی

تاریخ تولد: ۱۰ ژوئن ۱۹۹۷

محل تولد: امان، اردن

حرفه: فوتبالیست

باشگاه کنونی: باشگاه فوتبال مون‌پلیه فرانسه

پست: مهاجم

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه
اوسمار ویرا بیوگرافی اوسمار ویرا سرمربی تیم پرسپولیس

تاریخ تولد: ۳ ژوئیه ۱۹۷۵

محل تولد: ریو گرانده دو سول ، برزیل

حرفه: سرمربی تیم فوتبال

باشگاه کنونی: پرسپولیس

آغاز فعالیت: سال ۱۹۹۴

ادامه
اوستون ارونوف بیوگرافی اوستون ارونوف بازیکن فوتبال ازبکی در تیم های ایرانی

چکیده بیوگرافی اوستون ارونوف

نام کامل: اوستون رستم اوگلی اورونوف

تاریخ تولد: ۱۹ دسامبر ۲۰۰۰

محل تولد: نوایی، ازبکستان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک تهاجمی

باشگاه کنونی: پرسپولیس

ادامه
اکرم عفیف بیوگرافی اکرم عفیف بازیکن برتر تیم ملی قطر

تاریخ تولد: ۱۸ نوامبر ۱۹۹۶

محل تولد: دوحه، قطر

حرفه: فوتبالیست

پست: وینگر

باشگاه کنونی: السد قطر

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه

انواع ضرب المثل درباره شتر در این مقاله از سرپوش به بررسی انواع ضرب المثل درباره شتر می‌پردازیم. ضرب المثل‌های مرتبط با شتر در فرهنگها به عنوان نمادهایی از صبر، قوت، و استقامت معنا یافته‌اند. این مقاله به تفسیر معانی و کاربردهای مختلف ضرب المثل‌هایی که درباره شتر به کار می‌روند، می‌پردازد.

...[ادامه]
ویژه سرپوش