سهم کشورها از انرژی خورشیدی چقدر است؟

با توجه به گرمایش کره زمین، افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای وهمچنین احتمال تمام شدن ذخایر سوخت‌های فسیلی، نگاه‌ها به سوی انرژی‌های پاک رفته است. در این راستا انرژی خورشیدی حرف نخست را می‌زند و بسیاری از کشورها به‌دنبال راه‌اندازی کارخانه‌ها و نیروگاه‌های تولید این انرژی با کمک پنل‌های خورشیدی هستند. اما چه کشورهایی در این زمینه پیشتازند و بزرگ‌ترین نیروگاه‌های خورشیدی جهان کدامند؟

چشم‌اندازی مناسب برای خاورمیانه

درحال حاضر بزرگ‌ترین کارخانه‌های تولید انرژی خورشیدی (فتوولتائیک) که سریع‌ترین رشد انرژی پاک را در جهان دارد در چین، هندوستان و امریکا قرار دارند و ایرلند و ایسلند هم از کشورهای موفق در کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی محسوب می‌شوند. البته باید گفت که خاورمیانه هم در حال ورود به این حوزه اثرگذار در آینده بوده و قرار است برخی صحراها و کویرهای آسیا و خاورمیانه به محلی برای ساخت و توسعه پنل‌های خورشیدی و تولید انرژی‌های پاک تبدیل شوند.

پارک خورشیدی «محمد بن رشید آل مختوم» در امارات متحده عربی یکی از نوآوری‌ها در خاورمیانه است که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۰ حدود هزار مگاوات انرژی خورشیدی تولید کند و گفته می‌شود که این رقم تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۵هزار مگاوات خواهد رسید. این پارک خورشیدی همچنین می‌تواند از میزان دی اکسید کربنی که سالانه در جهان تولید می‌شود، تا ۶.۵ میلیون تن بکاهد که خود نقشی چشمگیر در کاهش گرمایش کره زمین دارد. در صورتی که همه چیز بخوبی پیش برود ساکنان دوبی انرژی پاک خواهند داشت. گفتنی است که این مجموعه شامل مرکز نوآوری و همچنین مرکز پژوهش و توسعه نیز خواهد بود تا در کنار تولید انرژی خورشیدی، ابتکار و نوآوری نیز در این مرکز وجود داشته باشد.

البته این تنها طرح ابتکاری خاورمیانه نیست و عربستان سعودی نیز قرار است در قالب طرح Vision 2030 و با همکاری Softbank بزرگ‌ترین پروژه خورشیدی جهان را در بیابان‌های عربستان ایجاد کند. در قالب این طرح قرار است حدود ۲۰۰گیگاوات انرژی خورشیدی تولید شود که این رقم می‌تواند ۹۵درصد از انرژی برق مورد نیاز عربستان را تولید کند. هرچند با توجه به رسوایی قتل خاشقجی وهمچنین سقوط سهام Softbank، احتمال می‌رود که این طرح نیز همچون پروژه ۲۰۰میلیاردی نئوم عربستان در هاله ابهام بوده و به تعویق بیفتد تا این کشور عربی براحتی به چشم‌اندازهای مورد نظر خود دسترسی پیدا نکند.

چین بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی خورشیدی جهان

چین نه تنها پرجمعیت‌ترین بلکه بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی خورشیدی جهان هم محسوب می‌شود؛ کشوری که برای بیش از یک دهه بالاترین میزان گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کرد و زغال سنگ سوخت اصلی آن محسوب می‌شد امروزه دغدغه انرژی‌های پاک را دارد و قرار است تا سال ۲۰۲۰، برای نسل جدید انرژی‌های نوین ۳۶۴میلیارد دلار هزینه کند. هرچند اکنون میزان انرژی خورشیدی تولید شده در این کشور چندان زیاد نیست ولی انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۰ انرژی خورشیدی تولیدی به رقم ۱۱۰گیگاوات برسد و تا سال ۲۰۳۰ نیز حدود ۲۰درصد از انرژی مصرفی این کشور مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک و سوخت‌های غیرفسیلی باشد. همچنین این کشور هدف‌گذاری کرده است که تا سال ۲۰۲۰ حداقل ۲۱۰گیگاوات انرژی پاک از انرژی باد تولید کند.

بزرگ‌ترین نمونه نیروگاه خورشیدی چین وسعتی معادل ۴۳کیلومترمربع دارد که ظرفیت آن، تولید هزار و ۵۴۷مگاوات انرژی خورشیدی است. این پروژه که دیوار بزرگ خورشیدی(Great Wall of Solar) نام دارد در پارک خورشیدی Tengger Desert واقع در کویر Tengger اجرا شده است. در واقع این نیروگاه خورشیدی در ۳.۲۵درصد از زمین‌های بایر این منطقه راه‌اندازی شده است و می‌تواند با توسعه بیشتر حدود ۱.۵گیگاوات انرژی خورشیدی تولید کند که رقم نسبتاً مناسبی است.

اما این تنها نیروگاه خورشیدی بزرگ چین نیست و در کنار خانه‌هایی که مالکان آنها تصمیم گرفته‌اند همه نیازهای خود را از انرژی خورشید تأمین کنند، یک پارک انرژی خورشیدی بزرگ دیگر نیز با نام Longyangxia Dam در چین راه‌اندازی شده است. این پروژه با پروژه سد هیدروالکتریکی Longyangxia یکپارچه شده و هر دو طرح به یکدیگر کمک می‌کنند. درواقع این نیروگاه تولید انرژی خورشیدی به نگهداری آب در سد کمک می‌کند. در این کارخانه تولید انرژی خورشیدی که ۲۷کیلومتر مربع وسعت دارد، ۸۵۰مگاوات انرژی تولید می‌شود و باید گفت که این رقم برای تأمین انرژی برق ۲۰۰هزار خانوار چینی کفایت می‌کند.گفتنی است که برای ساخت این مزرعه خورشیدی معادل ۹۲۰میلیون دلار هزینه انجام شده است.

هندوستان و نیروگاه خورشیدی روباتیک

هندوستان نیز یکی از کشورهایی محسوب می‌شود که از انرژی خورشیدی بهره مناسبی گرفته است. یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های تولید انرژی خورشیدی در هندوستان Bhadla است که ۴۵کیلومترمربع مساحت دارد و آن را جواهر راجستان می‌دانند. این نیروگاه خورشیدی اکنون می‌تواند تا هزار و ۳۶۵مگاوات انرژی خورشیدی تولید کند. ولی با توجه به اینکه هر چهار فاز آن به اتمام رسیده است، انتظار می‌رود این رقم تا دسامبر ۲۰۱۹ به حدود ۲هزار و ۲۵۵مگاوات انرژی الکتریسیته برسد. با توجه به شرایط موجود انتظار می‌رود که این رقم به هندوستان کمک کند تا به هدف خود یعنی تأمین ۱۷درصد از انرژی مورد نیاز این کشور از طریق انرژی خورشیدی برسد.

 هندوستان یک نیروگاه تولید انرژی خورشیدی دیگر هم با مساحت ۱۰کیلومترمربع و تولید ۶۴۸مگاوات انرژی خورشیدی در اختیار دارد که ششمین مزرعه خورشیدی بزرگ جهان محسوب می‌شود. این نیروگاه خورشیدی که در آن، ۲.۵میلیون پنل خورشیدی جای گرفته تا انرژی مورد نیاز ۷۵۰هزار نفر را تأمین کند، تنها در عرض ۸ماه و با هزینه ۶۷۹میلیون دلار درسپتامبر ۲۰۱۶ ساخته شد. یکی از نکات جالب توجه این نیروگاه خورشیدی، استفاده از سیستم‌های فناورانه در آن است. به‌عنوان مثال نظافت این مزرعه خورشیدی به عهده یک سیستم روباتیک است؛ سیستمی که برای تأمین شارژ مورد نیاز خود برای سرویس دهی بعدی، از انرژی این پنل‌های خورشیدی استفاده می‌کند.

Kurnool نیز یکی دیگر از کارخانه‌های بزرگ تولید انرژی جهان در هندوستان محسوب می‌شود. در این کارخانه ۲۴هزار کیلومترمربعی، بیش از ۴میلیون پنل خورشیدی نصب شده است و هرپنل هم ظرفیت تولید انرژی ۳۱۵تا ۳۲۰واتی دارد. کل انرژی تولیدی این مزرعه خورشیدی که با هزینه یک میلیارد دلاری ساخته شده است، هزار مگاوات است.گفتنی است که در یک روز آفتابی می‌توان از این سایت خورشیدی ۸میلیون کیلووات ساعت انرژی برق تولید کرد؛ نیرویی که پاسخگوی کل نیاز ساکنان منطقه Kurnoolخواهد بود و این، رقم چشمگیری است.

 قدیمی‌ترین کارخانه تولید انرژی خورشیدی

یکی دیگر از کشورهای موفق در حوزه انرژی خورشیدی، امریکاست. در این راستا باید گفت که بزرگ‌ترین کارخانه تولید انرژی ایالات متحده امریکا در رزموند کالیفرنیا قرار دارد. این کارخانه که مساحتی بالغ بر ۱۳کیلومتر مربع دارد و یکی از قدیمی‌ترین کارخانه‌های تولید انرژی محسوب می‌شود در سال ۲۰۱۳ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این پارک فناورانه حدود ۱.۷میلیون پنل خورشیدی به کار رفته که می‌تواند انرژی برق مورد نیاز ۲۵۵هزار خانه یعنی حدود ۱۷درصد از انرژی کالیفرنیا را تأمین کند.

از بزرگ‌ترین نیروگاه‌ها و کارخانه‌های خورشیدی موجود در امریکای شمالی و جنوبی نیز می‌توان به کارخانه‌های تولید انرژی خورشیدی به مساحت ۲۴کیلومترمربع با ۲میلیون و ۳۰۰ عدد پنل خورشیدی در مکزیک اشاره کرد. در این کارخانه‌ها به ترتیب ۴۲۷مگاوات و ۳۲۷مگاوات انرژی خورشیدی تولید می‌شود.

اما باید گفت که هدفگذاری شده است تولید سالانه انرژی خورشیدی در مکزیک به هزار و ۸۷۰۰گیگاوات برسد و تا سال ۲۰۲۴ حدود ۳۵درصد از انرژی برق مورد نیاز این کشور از محل انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر تأمین شود. گفتنی است که این نیروگاه خورشیدی با هزینه ۶۵۰میلیون دلاری ساخته شده است.البته روند ساخت کارخانه‌ها و نیروگاه‌های انرژی خورشیدی در جهان منحصر به این چند کشور نیست و روندی رو به افزایش دارد. حالا دیگر کشورهای مختلف جهان طرح‌هایی برای تأمین انرژی مورد نیاز خود از طریق خورشید در دست اجرا دارند یا به آن فکر می‌کنند.

میترا جلیلی