کیش AFC به فوتبال ایران

 هفته‌نامه مثلث نوشت: «کنفدراسیون فوتبال آسیا از تمام تیم‌های صعودکننده به فصل ۲۰۱۸ - ۲۰۱۷ لیگ قهرمانان خواسته است بدون بدهی مالی در این رقابت‌ها شرکت کنند. این تیم‌ها فقط ‌۴۰روز فرصت دارند و اگر قرار باشد AFC در این مورد تدابیر سخت‌گیرانه‌ای اتخاذ کند احتمالا فوتبال ایران برای حضور در رقابت‌های لیگ قهرمانان ‌آسیا با چالشی جدی روبه‌رو می‌شود.

نامه‌ای که کنفدراسیون فوتبال آسیا در اختیار فدراسیون‌های تابعه قرار داده است، تاریخ‌های متفاوتی دارد اما مهلت نهایی برای اثبات عدم بدهکاری نهم شهریور اعلام شده است.

با نامه‌ای که‌ AFC به همه فدراسیون‌های فوتبال سراسر آسیا ارسال کرده، به نظر می‌رسد کار ۴ تیم ایرانی حاضر در رقابت‌های فصل آینده بسیار دشوار باشد. این ۴ تیم (پرسپولیس، استقلال،‌ تراکتورسازی و نفت) مشکلات مالی و بدهی‌های کلان حل‌نشده‌ای دارند و تازه پای بازیکنان ایرانی هم به پرونده‌های سابق مورد رسیدگی قرار نگرفته، باز شده است و آنها می‌توانند از طریق ‌AFC به دادخواهی بپردازند. با این وضعیت تنها یک اقدام گسترده و هماهنگ با حمایت هواداران می‌تواند مانع از لغو امتیاز حضور تیم‌های صعودکننده به لیگ قهرمانان در فصل آینده بشود.

واکنش رئیس فدراسیون فوتبال اما نسبت به گذشته تغییری نکرده است. او تاکید داشت قانون ممنوعیت جذب بازیکنان خارجی از سوی تیم‌های بدهکار لیگ برتر ضمانت اجرایی پیدا کند: «طبق مصوبه هیات‌رئیسه فدراسیون فوتبال باشگاه‌های بدهکار تا زمانی که در فیفا پرونده مالی داشته باشند، نمی‌توانند بازیکنان خارجی جذب کنند. در واقع آنها برای جذب بازیکنان خارجی باید تکلیف پرونده‌های انضباطی خود را مشخص کنند. بدهکاران داخلی برای جذب بازیکن باید بخشی از بدهی خود را پرداخت کنند.»

در همین حال اما مهدی تاج می‌گوید: «البته برخی تیم‌ها هم هستند که با وجود بدهکار بودن، در فیفا هیچ پرونده‌ای ندارند. این تیم‌ها برای عقد قرارداد با بازیکنان و مربیان جدید باید بخشی از بدهی خود را به بازیکنان و مربیان داخلی پرداخت کنند. این شرایط باید به‌ گونه‌ای ادامه پیدا کند که بدهی تیم‌های بدهکار به صفر برسد. حدود ۲۵ درصد بدهی تیم‌های بدهکار تسویه شده است. با توجه به این که به جز ‌دو تیم، تمام باشگاه‌های لیگ برتری بدهکار هستند، نمی‌توانیم مانع ورود این تیم‌ها به لیگ برتر شویم بلکه باید با استفاده از شیبی ملایم، روند تسویه‌حساب‌ها انجام شود. به این شکل که هر باشگاهی که قصد جذب بازیکن جدید را دارد، باید به ازای مبلغ قرارداد این بازیکن، بخشی از دیون خود را هم پرداخت کند. به ‌طور مثال اگر مجموع قراردادهای یک تیم به ۲۰ میلیارد تومان برسد، آن تیم باید یک سوم از این مبلغ را به‌ عنوان بدهی خود پرداخت کند.»

اما آیا این راه مناسبی برای برون‌رفت از بحران بدهکاری است؟

این نسخه‌های کوتاه‌مدت در حالی کارگر واقع نشده که طی هفته‌های گذشته خبر حضور ناظران آلمانی کنفدراسیون فوتبال آسیا در ایران توجه‌ها را به خود جلب کرده است. این که چرا کنفدراسیون فوتبال آسیا در یک سال گذشته از ناظران اروپایی برای بررسی وضعیت باشگاه‌های آسیایی استفاده می‌کند، در نوع خودش جالب به نظر می‌رسد. ظاهرا تخلفات ناظران آسیایی قبلی در مماشات با باشگاه‌های کشورهای مختلف، صحه‌گذاری بر سندسازی‌ها و تایید عجیب و غریب برخی باشگاه‌ها در مسائل مالی و زیرساختی باعث شده تا کنفدراسیون فوتبال آسیا از ناظران اروپایی که معمولا اهل چنین زد و بندهایی نیستند، استفاده کند.

در همین باره و پس از حضور ناظران آسیایی در تهران، چندین بحث مورد توجه آنها قرار گرفته است. بحث بدهی مالیاتی و بحث فرار مالیاتی و بحث داشتن طلبکاران بیشمار باعث شده تا آنها در نهایت به حیدر بهاروند، رئیس سازمان لیگ هشدار بدهند که با ادامه روند فعلی جلوی حضور نمایندگان فوتبال ایران در لیگ قهرمانان آسیا را خواهند گرفت.

این ماجرا به صورت رسمی به سازمان لیگ اعلام شد و اگر تا همین هفته گذشته این اتفاق به صورت گمانه‌زنی روی خروجی سایت‌ها و خبرگزاری‌ها می‌رفت، این‌ بار پیش از بازی سوپرجام، ناظران کنفدراسیون فوتبال آسیا به صورت رسمی اعلام کردند که تیم‌های استقلال، پرسپولیس، نفت تهران و تراکتورسازی به دلیل داشتن بدهی‌های میلیاردی و برخی تخلفات برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا مشکلات جدی دارند و اگر این روند ادامه‌دار باشد، نمایندگان فوتبال ایران نمی‌توانند در لیگ قهرمانان آسیا در فصل آینده شرکت کنند و حتی ممکن است به رقابت‌های AFCکاپ تبعید شوند. ‌AFCکاپ رقابت‌های سطح پایینی است که تیم‌های ضعیفی از کشورهای درجه چندم آسیایی در آن حضور دارند.

آن‌ طور که ناظران اعلام کرده‌اند پرسپولیس و استقلال به ترتیب با حدود ۱۰۰ و ۸۰ میلیارد بدهی انباشته و پرونده‌هایی در فیفا و باشگاه ‌تراکتورسازی تبریز با داشتن بدهی و همچنین پرونده‌هایی در فیفا و همچنین تیم نفت تهران هم با داشتن بدهی مالیاتی و طلبکاران بیشمار شرایط حضور در رقابت‌های لیگ قهرمانان فصل آینده را نخواهند داشت.

ظاهرا تنها راهی که سازمان لیگ به ناظران AFC‌ پیشنهاد کرده قسط‌بندی پرداخت بدهی‌های سنگین باشگاه‌ها بوده است. باید دید کنفدراسیون فوتبال آسیا این پیشنهاد را قبول می‌کند یا اتفاق دیگری می‌افتد. به نظر می‌رسد مساله بدهی‌های سنگین باشگاه‌های ایرانی، بین‌المللی شده و بحران جدیدی پیش روی فوتبال ایران است.

متن نامه‌ای که کنفدراسیون فوتبال آسیا خطاب به باشگاه‌ها منتشر کرده به شرح زیر است:

«موضوع نامه درباره بازیکنانی است که مطالبات‌شان به تعویق افتاده است. به پیوست نامه ارسالی در تاریخ ۲۶ اوت ۲۰۱۶ و با توجه به F.۰۳ و F.۰۴ از مقررات صدور مجوز باشگاه‌های AFC، مطابق این بندها به استحضار می‌رساند که متقاضیان مجوز (باشگاه‌ها) باید تا تاریخ ۳۰ ژوئن ۲۰۱۷ هیچ بدهی ملزم به پرداختی بابت‌ ۱. فعالیت در نقل و انتقالات ۲. کارکنان ۳. یا مالیات و هزینه‌های دیگر نداشته باشند.

اگر تا تاریخ ۳۰ ژوئن ۲۰۱۷ بدهی یا معوقه ملزم به پرداختی همچنان باقی بماند، متقاضیان مجوز (باشگاه‌ها)‌ تا تاریخ ۳۱ اوت ۲۰۱۷ (۹ شهریور ۹۵) هزینه مربوطه باید: ۱. به‌ طور کامل حل و فصل شده باشد ۲. با توافق طرفین از طرف بدهکار به تعویق افتاده باشد ‌یا ۳. با تائید مراجع ذی‌صلاح محل اختلافات ناعادلانه و فاحش نباشد.

محقق‌نشدن حتی یکی از معوقات با الزاماتی که ذکر شد باعث لغو درخواست صدور مجوز حضور در رقابت‌های AFC فصل ۲۰۱۸ خواهد شد.

به نظر می‌رسد که کنفدراسیون فوتبال آسیا سیاست خودش را در قبال تیم‌های بدهکار اتخاذ کرده است‌؛ سیاستی سختگیرانه. کنفدراسیون فوتبال آسیا برای آن دسته از باشگاه‌هایی که در پرداخت حقوق و مطالبات بازیکنان‌شان کوتاهی کنند، مجازات سنگینی در نظر گرفته است که لزوم واکنش مناسب فوتبال ایران را می‌طلبد.

این سیاست اما از دل جلساتی بیرون آمد که کنفدراسیون فوتبال آسیا آن را قاطعانه دنبال می‌کرد. بنابراین به‌ دنبال مباحثات صورت گرفته در کارگروه لیگ الهام‌بخش AFC در خصوص مدل‌های مالی پایدار در فوتبال باشگاهی، کنفدراسیون فوتبال آسیا با ارسال نامه‌ای برای اتحادیه‌ها و فدراسیون‌های عضو به آنها در خصوص عواقب هرگونه پرداخت‌های معوقه به اعضای‌شان تا تاریخ ۳۱ اوت سال ۲۰۱۷ از جمله اخراج‌ شدن از لیگ قهرمانان آسیا در سال ۲۰۱۸ هشدار داد.

AFC در این نامه به اتحادیه‌ها و فدراسیون‌ها عضو یادآور شده است که هر باشگاهی که خواهان جواز رقابت در فصل آینده رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیاست باید ابتدا وضعیت تمامی بدهی‌ها و پرداخت‌های معوقه‌شان را اعم از بدهی‌ به سایر باشگاه‌ها در حوزه نقل و انتقالات‌ و بدهی‌ به بازیکنان، کارمندان یا مقامات مالیاتی و اجتماعی را مشخص و تسویه کنند.

بر این اساس باشگاه‌ها تا آخرین روز از ماه اوت (نهم شهریور) فرصت دارند میزان بدهی‌های خود را که به صورت کامل پرداخت شده است، بدهی‌هایی که زمان پرداخت‌شان با توافق دوجانبه با طرف طلبکار به تعویق افتاده و بدهی‌هایی که مورد شکایت‌هایی جدی واقع و به مراجع ذی‌صلاح ارجاع داده شده‌اند را به AFC گزارش کنند.

AFC همچنین از اتحادیه‌ها و فدراسیون‌های عضو خواسته است که به‌ طور کامل به این موضوع رسیدگی کرده و تا روز ۱۵ اوت (۲۴ مرداد) اطلاعاتی به‌ روز شده در خصوص بدهی‌های‌شان را در اختیار کنفدراسیون فوتبال ‌آسیا قرار دهند. نهاد حاکم بر فوتبال آسیا همچنین از اعضایش خواسته است که تا همان تاریخ فهرستی جامع از پرداخت‌های معوقه‌ خود را در اختیار این سازمان قرار دهند. این اقدام AFC در جهت ارتقای نظم مالی‌ میان باشگاه‌های فوتبال آسیا صورت گرفته است. بر اساس این تصمیم AFC تیم‌های ایرانی که بدهی‌ دارند در خطر حذف از لیگ قهرمانان آسیا قرار می‌گیرند.»

اما علت انتشار بیانیه هشدارآمیز AFC برای فوتبال ایران چه بود؟

کنفدراسیون فوتبال آسیا در حالی بیانیه هشدارآمیز خود را منتشر کرده ‌که بعضی از باشگاه‌های ایرانی با این بیانیه در خطر عدم دریافت مجوز حرفه‌ای و حذف از لیگ قهرمانان قرار دارند.

در این بیانیه ضمن هشدار به باشگاه‌ها مبنی‌بر خودداری از انجام هزینه‌های گزاف تاکید شده بود که باشگاه‌هایی که بدهی‌های خود را پرداخت نکنند و از شفافیت مالی برخوردار نباشند، نه‌تنها مجوز حرفه‌ای کسب نمی‌کنند بلکه از مسابقات فصل آینده لیگ قهرمانان آسیا هم محروم می‌شوند.

این در حالی است که شرایط تعدادی از باشگاه‌های ایرانی به‌ خصوص نفت تهران که یکی از نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان آسیاست، چندان مطلوب نیست و در صورتی که وضعیت آنها تا شهریور ماه همین طور باقی بماند، احتمال خروج این باشگاه از فصل آینده لیگ قهرمانان آسیا زیاد است. در همین ارتباط سهیل مهدی، مسئول مجوز حرفه‌ای باشگاه‌های ایران در سازمان لیگ می‌گوید: «انتشار این بیانیه از سوی AFC چیز جدیدی نیست.»

مسئول مجوز حرفه‌ای باشگاه‌های ایران در پاسخ به این سوال که چرا AFC بر خلاف سال‌های گذشته به صورت علنی هشدار خود را رسانه‌ای کرده است، به خبرگزاری مهر می‌گوید: «این موضوع طبق روال کاری آنها انجام شده است. سال‌های اول حرفه‌ای‌سازی لیگ قهرمانان آسیا روی توسعه و آموزش به باشگاه‌ها گذشته است تا این باشگاه‌ها بتوانند توان استانداردسازی را پیاده‌سازی کنند.»

وی ادامه می‌دهد: «نماینده AFC در سال‌های اول تاکید زیادی روی ممیزی کلی و مشاهده داشتند ولی حالا با گذشت چند سال شواهد و عملکرد باشگاه‌ها رو می‌شود و به استناد اینها تذکراتی داده می‌شود.»

مسئول مجوز حرفه‌ای‌سازی سازمان لیگ در ادامه خاطرنشان می‌کند: «هر چه بیشتر می‌گذرد، استانداردسازی باشگاه از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا عمق بیشتری پیدا می‌کند. در همین ارتباط ممکن است سال‌های آینده روی آکادمی ‌باشگاه‌ها ‌متمرکز شوند یا تاکید روی سودده بودن باشگاه‌ها باشد. به هر حال استانداردها هر سال ارزیابی می‌شود که این چیز بدی نیست. به نظرم این اتفاق خوبی است و به پیشرفت فوتبال کمک می‌کند.»

با این حال عده‌ای معتقدند تصمیم جدید AFC باعث می‌شود هزینه‌ها و درآمدهای باشگاه‌ها از شفافیت بیشتری برخوردار شود و هر سال‌ تیم‌ها با بدهی به بازیکنان، مربیان و سایر اعضای‌شان وارد فصل بعد نشوند. بسیاری از باشگاه‌ها به دلیل عدم شفافیت مالی همیشه با زیان از سالی به سال دیگر می‌رفتند.

اگر این اتفاق رخ دهد شفافیت صورت می‌گیرد و دیگر شاهد اعداد غیر منطقی و نامعقول نخواهیم بود و باشگاه‌ها به سمت درآمدزایی خواهند رفت. موافقان هشدار کنفدراسیون فوتبال ‌آسیا می‌گویند این کار باید زودتر از این انجام می‌شد تا هزینه‌ها و درآمدها از ‌تراز خوبی برخوردار باشند و مربیان، بازیکنان، مدیران و اعضای هیات‌مدیره با فراغ بال بیشتری به فعالیت خود بپردازند.

با این حال مخالفان هشدار AFC نیز تاکید دارند که کنفدراسیون فوتبال آسیا مدت‌ زمان کمی را در نظر گرفته و اعلام کرده که باشگاه‌ها تا ۹ شهریور برای این کار زمان دارند. فدراسیون فوتبال ایران باید با مسئولان AFC مکاتبه و صحبت کند و از آنها زمان بیشتری بخواهد تا تیم‌ها به سمت شفافیت مالی بروند و طوری بودجه خود را تنظیم کنند که هزینه‌ها متناسب با درآمد باشد و دیونی که از قبل دارند را برطرف کنند و به سمت پرداخت بدهی‌ها یا رضایت طلبکاران بروند.

طبیعتا در فرصت باقیمانده تا ۹ شهریور این کارها دشوار است و اگر فدراسیون بتواند مدت زمان بیشتری را برای تیم‌های ایرانی بگیرد، به سود آنها خواهد بود. باید دید فوتبال ایران که در تمام این سال‌ها هشدارها و حساسیت‌های کنفدراسیون فوتبال آسیا در رابطه با استانداردسازی باشگاه‌هایش را جدی نگرفته است، می‌تواند از بحران بدهکاری عبور کند یا این که نهم شهریور ماه با اعمال محرومیت‌های سنگین از سوی AFC علیه فوتبال ایران به تاریخی کابوس‌وار تبدیل خواهد شد؟»