وضعیت« سندرم ساختمان بیمار» در پرستاران

به گزارش ایسنا، محیط داخلی و کیفیت هوای داخل ساختمان نقش تعیین کننده ای در سلامت ساکنان آن دارد. عوامل بسیاری ازجمله آب وهوا، سیستم تهویه ساختمان، مصالح ساختمانی، رطوبت، آلاینده ها، فعالیت های ساکنین ساختمان، مواد و ترکیبات آلی فرار، مونوکسید کربن، گردوغبار در کنار میزان روشنایی، سروصدا و دما در این خصوص تأثیرگذار هستند. درواقع عدم تعادل این موارد و وجود ترکیبات آلی فرار در هوای داخل محیط هایی مانند بیمارستان ها که ناشی از وجود عواملی مانند بی حس کننده ها، حلال ها و تجهیزات پزشکی، ترکیبات شیمیایی و عوامل بیولوژیک هستند، افراد و کارکنان را در معرض یک مشکل به نام« سندرم ساختمان بیمار» قرار می دهد.

سندرم ساختمان بیمار باعث ایجاد یک سری نشانه های تنفسی مثل تنگی نفس و سرفه، تحریک مخاطی مثل سوزش و خارش چشم ها، اشک ریزش، آب ریزش بینی و خشکی گلو، نشانه های عصبی و روحی روانی مثل ضعف و خستگی، تحریک پذیری، گیجی، افسردگی، سردرد و تهوع، فقدان تمرکز و کاهش حافظه و همچنین نشانه های پوستی مثل خشکی و خارش پوست می شود. در این میان، پرستاران، در معرض عوامل خطر بسیاری قرار دارند که به بهداشت و ایمنی شغلی آن ها مرتبط است و زمان طولانی مواجهه با عوامل خطر سلامتی در مقایسه با سایر محیط های داخلی، منجر به شیوع بیشتر سندرم ساختمان بیمار در آن ها می شود.

در این رابطه، پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی رشت و دانشگاه علوم پزشکی گیلان پژوهشی را انجام داده اند که در آن به بررسی کیفیت هوای بخش های مراقبت ویژه و ارتباط آن با بروز سندرم ساختمان بیمار در پرستاران پرداخته شده است.

این مطالعه تحلیلی بر روی ۱۴۴ پرستار در بخش های مراقبت ویژه انجام شده است و در آن، برخی از عوامل فیزیکی و شیمیایی مؤثر بر کیفیت هوای داخل بخش ها شامل ترکیبات آلی فرار( اتیل بنزن، زایلن، تولوئن)، مونوکسید کربن، گردوغبار، دما، رطوبت، روشنایی، سروصدا و سرعت جریان هوا توسط تجهیزات کالیبره شده، و نشانه های سندرم ساختمان بیمار موردسنجش قرار گرفته اند.

بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، بااینکه عوامل فیزیکی و شیمیایی اندازه گیری شده در بخش های مراقبت ویژه بیمارستان ها، اکثراً در حد مجاز شغلی بودند، پرستاران موردمطالعه، شرایط فیزیکی محیط کارشان را نامناسب گزارش کردند.

بر این اساس، شناسایی و کنترل عوامل زیان بار شغلی در بخش های مراقبت ویژه میتواند از این طریق باعث افزایش رضایت شغلی و ارتقای عملکرد پرستاران گردد.

به گفته ساره جفاکش، پژوهشگر دانشکده پرستاری مامایی شهید بهشتی رشت و دیگر همکارانش در این مطالعه،« در بخش های مراقبت ویژه موردمطالعه، مقادیر اندازه گیری شده عوامل شیمیایی کمتر از حداقل های توصیه شده بود. ولی دما، رطوبت و صدا بیشتر از حد مجاز و میزان روشنایی نیز کمتر از حداقل مقدار توصیه شده بود که نیاز به بررسی دست اندرکاران را مؤکد می نماید».

آن ها می گویند:« با توجه به اینکه نزدیک به نیمی از پرستاران شاغل در بخش های مراقبت ویژه، دارای علائم سندرم ساختمان بیمار بودند، این احتمال مطرح می شود که علاوه بر کیفیت هوای داخل ساختمان، سایر عوامل مانند تنش زیاد، عدم رضایت شغلی، فرسودگی شغلی میتوانند بر درک پرستاران از عوامل محیطی محل کار و به تبع آن بروز نشانه های سندرم ساختمان بیمار مؤثر باشند و باید مورد رسیدگی قرار گیرند».

یافته های این پژوهش جالب که در فصل نامه علمی تخصصی« طب کار» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد منتشر شده اند، میتوانند مبنایی برای مطالعات آینده در زمینه عوامل روانی، بیولوژیکی و رضایت و فرسودگی شغلی در بخش های مراقبت ویژه و ارتباط آن با سندرم ساختمان بیمار باشند.