خودشان را زنده نگه داشته‌اند اما چه زنده ماندنی؟ حال و روزشان مانند بیمار در حال احتضاری است که تنها به دم‌و‌بازدمی کفایت می‌کند. اهالی اصناف رو‌به انقراض که روزگاری برای خودشان آمد‌و‌رفتی داشتند، این روزها بازی را باخته‌اند.
برخی همچون گرمابه‌داران و تشک‌دوزان و تودوزی‌کارهای خودرو، امیدی به آینده ندارند و برخی هم مانند سمسارها و پیک‌موتوری‌ها آرزو می‌کنند تا دستی از غیب بیاید و به طریقی رقیب قدرشان در دنیای مجازی را به حاشیه براند.
ترس از انقراض نقطه مشترک مشاغلی است که هر کدام به‌دلیلی بازی را باخته و به گوشه‌ای رانده شده‌اند. هر کدام تلاش می‌کنند زیر تیغ انقراض با پاهایی لرزان خود را سرپا نگه‌دارند.
سیدمهدی سجادی؛ رئیس صنف گرمابه‌داران، سونا و ماساژ:
گرمابه‌ها تخریب و جایشان آپارتمان علم شد
آقای سجادی! در میان مشاغل صنف شما، کدام شغل‌ها فعالیت‌هایشان به حاشیه رفته است و مانند قبل مشتری ندارند؟
بحث گرمابه‌داری از ۲۰سال پیش که در تهران گازکشی شد و خانه‌ها از امکانات حمام برخوردار شدند، به حاشیه رفته است. این روند نزولی از همان ۲۰سال پیش شروع شد اما تیر خلاص به گرمابه‌ها در سال ۸۹ و با اجرایی شدن قانون هدفمندی یارانه‌ها زده شد.
قیمت آب و گاز گرمابه‌ها چقدر تغییر کرد؟
آب گرمابه که متر مکعبی ۲۵تومان بود به ۸۰۰تومان افزایش یافت و گاز هم با افزایش ۱۰برابری از مترمکعبی ۷۰تومان به ۷۰۰تومان رسید. این اتفاق کار صنف ما را خراب کرد. تنها ۸۰حمام در تهران فعال هستند که این چند واحد صنفی هم به‌دلیل مشکلات مالک و مستأجر امکان تغییر کاربری نداشته‌اند و هنوز سرپا مانده‌اند، وگرنه همین تعداد هم کار برایشان صرفه اقتصادی ندارد.
گرمابه‌ها بیشتر در کدام نقاط شهر فعال هستند؟
طرشت، شادمان و منطقه ۱۰جزو مناطقی هستند که گرمابه‌های فعال را در خود جای داده‌اند و البته در جنوب تهران گرمابه‌های بیشتری وجود دارد.
قبل از این دوران رکود، تعداد گرمابه‌ها به چه رقمی رسیده بود؟
در سال ۸۹حدود ۳۰۰گرمابه فعال بودند و بعد از بحث هدفمندی یارانه‌ها، تعدادشان به ۸۰گرمابه کاهش یافت.
در بهترین زمان چند گرمابه داشتیم و مربوط به چه بازه زمانی است؟
حدود هزار و ۳۰۰ گرمابه در حوالی دهه۶۰ فعال بودند.
بیشتر مشتری‌هایی که سمت گرمابه‌ها می‌آیند چه کسانی هستند؟
پایین‌ترین دهک‌های جامعه هنوز از گرمابه استفاده می‌کنند؛ افرادی مانند مسافرها، کارگرهای ساختمانی و میادین و همچنین کارگرهای افغان مشتری‌های اصلی گرمابه‌های تهران هستند.
هزینه یک‌بار حمام عمومی چقدر است؟
مشتری برای یک ساعت حمام باید ۱۸هزار تومان هزینه کند. البته ما اجازه داده‌ایم که کارگرها شست‌وشوی لباس‌هایشان را در حمام انجام دهند.
در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اید که با تغییر مدل خدمات رسانی از فضای گرمابه‌ها بهتر استفاده کنید؟
در دوره شورای شهر قبلی تلاش شد تا با دادن امتیازهای جزئی مدل کاربری گرمابه‌ها را عوض کنند اما فایده‌ای نداشت. طرح تشویقی اینگونه بود که گرمابه‌ها در صورتی‌که ۶۰درصد فضایشان به فعالیت‌های ورزشی و ۲۵درصد را به حمام اختصاص دهند، می‌توانند ۱۵درصد جواز فعالیت تجاری بگیرند. این طرح دردسرش زیاد بود و با شکست روبه‌رو شد. تا آنجا که من اطلاع دارم ۹۰درصد حمام‌ها بعد از تخریب به ساختمان مسکونی تبدیل می‌شوند.
تا به حال اتفاق افتاده است که از گرمابه‌ها برای فعالیت‌هایی مثل ماساژ که مورد استقبال است، استفاده شود؟
وضعیت مالی گرمابه‌دارها خیلی ضعیف است و نمی‌توان توقع انجام چنین کارهایی داشت.
مگر یک حمام در ماه چقدر درآمد دارد؟
یک حمام با وسعت حداقل ۸۰۰متر، حدود ۶میلیون تومان درآمد دارد و ۳میلیون از این درآمد صرف پول آب و برق می‌شود. بنابراین با این پول‌ها نمی‌توان از صاحب گرمابه توقع داشت که فضای کارش را به سمت و سوی دیگری ببرد.
گفت‌وگو با داوود عبداللهی؛ رئیس صنف سمساران:
دیوار و شیپور بازارمان را تخته کرده‌اند
آقای عبداللهی! صنف سمساران در چه وضعیتی قرار دارد و آیا در سال‌های اخیر رونق کسب‌و‌کارشان کم شده است؟
متأسفانه ریزش در صنف ما چشمگیر است.
دلیل این اتفاق چه بوده است؟
فعالیت سایت‌هایی مانند دیوار و شیپور بر بازار کار صنف ما تأثیر منفی گذاشته است، تا حدی که بسیاری از واحدهای صنفی، جوازهایشان را باطل کرده‌اند و به‌دنبال شغل دیگری رفته‌اند. زمانی سمسار و امانت‌فروش، خودش خریدار یا واسطه بین فروشنده و خریدار بود اما هم‌اکنون حتی کلمه واسطه‌گری از ما برداشته شد، چون هم‌اکنون هر فردی بخواهد کالایی را بفروشد، از آن کالا عکس می‌گیرد و در سایت‌های فروش کالای دست‌دوم قرار می‌دهد.
به‌نظر شما وضعیت اقتصادی هم دلیل به حاشیه رفتن سمسارهاست؟
در کنار حضور رقبای اینترنتی، وضعیت اقتصادی هم موجب افزایش رکود در این صنف شده است، چرا که دیگر فاصله قیمتی میان کالای دست‌دوم و نو زیادشده است و افراد با فروش کالای دست‌دومشان توان خرید کالای جدید ندارند، بنابراین مردم ترجیح می‌دهند تا با همان کالای چندسال کارکرده‌شان، زندگی‌شان را سر کنند.
از چه سالی بازار صنف شما کساد شد و چه تعداد از واحدهای صنفی تغییر شغل داده‌اند؟
از سال ۹۱حدود ۵تا ۷درصد اعضای صنف ما کاهش پیدا کرد. زمانی ما ۸۵۰عضو داشتیم اما حدود ۶۰نفر در سال‌های اخیر تغییر شغل داده‌اند.
بهترین دوره برای صنف شما چه زمانی بود؟
قبل از حضور سایت‌های خرید و فروش کالای دسته دوم و نا‌بسامانی وضعیت اقتصادی وضع صنف ما قابل‌قبول بود. دهه۸۰ را باید به‌عنوان بهترین دوره فعالیت سمسارها ذکر کرد.
اگر بخواهید از میان وضعیت اقتصادی و سایت‌های اینترنتی انتخاب کنید، کدام را به‌عنوان مشکل اصلی صنف سمساران معرفی می‌کنید؟
سایت‌های اینترنتی مشکل اصلی هستند. این سایت‌ها و فضای مجازی دست ما را از بازار کوتاه و بازارمان را تخته کرده‌اند.
چرا صنف شما با این تغییرات همراه نشد و تلاش نکرد تا همچون دیوار و شیپور در فضای مجازی گام بردارد؟
این موضوع را پیگیری کردیم اما این کار نیازمند هزینه‌های سنگین ۴۰تا ۵۰میلیونی است و به همین دلیل عقب‌نشینی کردیم.
یعنی ۸۰۰نفر اعضای صنف توانایی تأمین این هزینه را ندارند؟
ما نخواستیم از اعضایمان کمک بگیریم اما صادقانه به شما بگویم که به‌دلیل آنکه افراد کهنسال و با سواد کم نقش اصلی را در واحدهای صنفی ما برعهده دارند، چندان نمی‌توان از اعضای صنف توقعی داشت.
داوود محمدی؛ رئیس صنف وانت‌بار و پیک‌موتوری:
۴۰درصد نیروهای کارمان را از دست داده‌ایم
آقای محمدی! این چندسالی که اپلیکیشن‌های مختلف برای حمل بار و مسافر قد علم کرده‌اند، حال صنف شما چطور است؟
حال صنف ما اصلا خوب نیست. ما یک قانون به نام نظام صنفی داریم که هر کسی می‌خواهد در حوزه ما فعالیت کند باید پروانه‌اش را از صنف بگیرد. الان چند سال است که الوپیک و اسنپ باکس مشغول به فعالیت شده‌اند اما هنوز متولی‌هایشان با ما وارد تعامل نشده‌اند. گویا قوانین برای این افراد یک جور دیگری است.
فعالیت این اپلیکیشن‌های حمل‌ونقلی بیشتر بر پیک‌موتوری‌ها اثر گذاشته یا وانت‌بارها؟
بر هر دو تأثیر گذاشته است. الان دیگر نیروی کار ما خودش را ملزم به ساعت کاری مشخص نمی‌داند، چون همه به اپلیکیشن عادت کرده‌اند و هر زمان که دلشان بخواهد اپلیکیشن را روشن و کار می‌کنند و هر زمان که بخواهند به خانه می‌روند. فضای کار بی‌نظم و بدون قانون شده است.
تعداد دفاتر شما کمتر شده است؟
نه، تعداد دفاتر تغییر چندانی نداشته اما ریزش مراجعه‌کننده داشته‌ایم. ما حدود ۵۰۰دفتر فعال در سطح شهر داریم.
همین تغییر اندک شامل چند درصد از دفاتر می‌شود؟
حدود ۱۰درصد و به‌عبارت دیگر ۵۰دفتر بسته شده‌اند.
در همین حین مطمئنا تعداد افرادی که در صنف شما به‌عنوان راننده کار می‌کردند، کاهش یافته است و به سمت کار مشابه با تکیه بر اپلیکیشن‌ها رفته‌اند...
حدود ۴۰درصد از نیروی کار ما کم شده است.
برای رونق گرفتن بازار کار برنامه‌ای دارید؟
بله با چند شرکت برنامه‌نویس صحبت شده‌است و امیدواریم تا اواخر امسال این ایده اجرایی شود.
حسین جعفری؛ رئیس صنف تشک‌دوزان خودرو:
صندلی‌سازان اتوبوس و تودوزی خودرودر حال انقراض است
صنف شما جزو اصنافی است که با توجه به تغییرات زمانه و قدرت‌گرفتن کارخانه‌های خودروسازی به حاشیه رفته است. وضعیت واحدهای صنفی‌تان چطور است؟
ما مثل خیلی از صنف‌ها مشکل داریم و واحدهای صنفی‌مان یا تعطیل کرده‌اند یا به زور خودشان را سرپا نگه‌داشته‌اند.
آمار دقیقی دارید؟
کمتر از ۱۰درصد واحدهای صنفی تعطیل شده‌اند. مسئله اصلی رکود بازار و مسئله تورم است.
کدام رسته از صنف شما بیشتر در خطر انقراض قرار دارند؟
رسته تودوزی خودرو متأسفانه در حال انقراض است و این افراد تعدادشان انگشت‌شمارشده. صندلی‌سازهای اتوبوس هم از اول انقلاب مشکل دارند؛ قبلا شاسی اتوبوس به کشور وارد می‌شد نه اتاق اتوبوس. وقتی شاسی به کشور می‌آمد به خیابان خاوران می‌رفت تا صندلی‌ساز، اتاق ساز، شیشه‌بر و... آن را تبدیل به اتوبوس کنند اما الان ماشین به‌طور کامل به کشور وارد می‌شود که موجب کسادی بازار تشک دوزان شده‌است.
دلیل کم‌شدن تودوزی‌های خودرو چیست؟
زمانی مردم نیاز داشتند که تا چندین مرتبه داخل ماشین‌شان و صندلی‌ها را ترمیم کنند. قبلا ماشین‌های آلمانی و آمریکایی در کشور زیاد و آن ماشین‌ها خیلی مقاوم بودند. مردم بعد از چند سال به جای عوض کردن خودرو، داخلش را ترمیم می‌کردند اما الان با پیشرفت تکنولوژی، عمر صندلی‌ها از بدنه خودرو بیشتر است.
الان صندلی‌سازهای اتوبوس در چه حوزه‌ای فعال هستند؟
این افراد در مناطق محدودی مثل خاوران کار می‌کنند و فعالیتشان به تعمیر صندلی اتوبوس محدود شده است.
چه تعدادی در این حوزه کار می‌کنند؟
کل آمار اتحادیه ما حدود ۷۰۰واحد است. صندلی‌سازهای اتوبوس و تودوزی‌کارها هم به ۲۰۰واحد می‌رسند.
- 15
- 5
