این آهنگ ساز بزرگ کشورمان قصد دارد در آیین «چله عشق» که فردا ۲۹ مهرماه برگزار می‌شود، ارکستر موسیقی به یاد ماندنی «روز واقعه» را رهبری کند. قرار است در این آیین از خالقان ۴۰ اثر برجسته فرهنگی و هنری عاشورایی در یک قرن اخیر، تجلیل شود. تقدیر از او در کنار استاد فرشچیان و بهرام بیضایی نیز از اتفاقات مهم این آیین و موسیقی «روز واقعه» و «ایثار» از آثار منتخب قابل تقدیر مجید انتظامی در «چله عشق» است. به همین مناسبت این آهنگ ساز برجسته کشور، در گفت وگو با خراسان، از چالش‌ها و چگونگی ساخت موسیقی مانا و به یادماندنی «روز واقعه» گفت.
به گفته او، قرار بود در ابتدا این فیلم سینمایی یک سریال پنج قسمتی باشد و به همین دلیل، بیش از یک ساعت موسیقی برای آن ساخته و بعد از تغییر آن به فیلم سینمایی، مجبور به برش برخی قسمت‌های موسیقایی آن شده است. استاد انتظامی در سال‌های گذشته به علت درد گردن و کمر، از صحنه فاصله گرفت، پزشک‌ها موافق عمل جراحی او نیستند، خود وی نیز می‌گوید می‌خواهد با این درد، رفیق شود. استاد در ابتدا موافق اجرای صحنه‌ای نبوده است؛ اما حال با تزریق مسکن، خودش را به تمرین‌ها می‌رساند تا بتواند اجرای پرشوری را روی صحنه ببرد.
قدم می‌زدم و به موسیقی دلخواهم نمی‌رسیدم
حدود ۲۵ سال از ساخت فیلم سینمایی روز واقعه می‌گذرد. استاد مجید انتظامی درباره ساخت موسیقی این اثر می گوید:«روز واقعه یک فیلم کم دیالوگ بود و موسیقی جای مانور بیشتری داشت. برای یک آهنگ ساز خیلی خوب است که دستش باز باشد و در زمان‌های طولانی‌تر حسش را منتقل کند. اگر با شعور کنونی ام، سفارش ساخت موسیقی چنین فیلمی به من داده می‌شد، به این راحتی آن را قبول نمی‌کردم. بعضی مقوله‌ها، مقوله‌های سختی است. اگر عمیق نگاه کنید، هر کس در این مملکت در ذهن خودش یک برداشت از عاشورا دارد.
حالا شما می‌خواهید یک اثر عاشورایی بسازید که در ضمن عاشورای ذهنی هر فرد عاشورای شما را هم باور کند. خب آن زمان جوان‌تر بودم و به این چیزها فکر نمی‌کردم. طبق معمول، به فیلم نگاه می‌کردم و با ریتمی که مونتاژ داشت، روزها مدام قدم می‌زدم. می‌دیدم به جایی نمی‌رسم و آن چیزی را که باید مورد علاقه خودم باشد، پیدا نمی کنم.
در آهنگ سازی، بعضی وقت‌ها مجبورید روی تم‌هایی کار کنید که خودتان دوست ندارید اما چون به فیلم می‌خورد، مجبورید روی آن مانور دهید. اما در «روز واقعه»، من بالاخره به چند تم متفاوت موسیقی رسیدم، آن‌ها را ضبط کردم و با شهرام اسدی، کارگردان فیلم، آن را شنیدیم و به چیزی رسیدیم که اکنون، هست. یعنی تم‌های نهایی انتخاب هر دوی ما بود.»
با کرنومتر فاصله ساخت موسیقی را اندازه می‌گرفتم
پیشرفت فناوری، آهنگ سازی را برای برخی آسان کرده است؛ اما انگار هر موسیقی که سخت‌تر ساخته شده باشد، ماندگار تر است. استاد انتظامی نیز چالش‌های عجیبی برای ساخت موسیقی روز واقعه داشته است که درباره آن می گوید:«موسیقی این فیلم قسمت‌های سخت زیادی داشت. چوب و سنگ زدن‌ها و موسیقی عزاداری مراسم زار. این قسمت‌ها واقعا سخت بود، چون باید با صحنه‌ای که نفرات سنگ به هم می‌کوبند، هماهنگ شوید. فیلم صامت بود و مجبور بودم فاصله‌ها را با کرنومتر اندازه‌گیری کنم. بارها زمان عوض می‌شد، کوتاه و بلند می‌شد، تند و کند می‌شد و باید آن را دوباره هماهنگ می‌کردم.
خاطرم هست برای موسیقی این فیلم، تعداد زیادی چوب و چند گونی سنگ از کوه جمع کرده بودم تا صدای به هم زدن سنگ‌ها و چوب ها را ضبط کنم. بعد از مدتی همه سنگ‌ها خرد و به یک تپه خرده سنگ و خاک تبدیل شد. تر و تمیز به استودیو می‌رفتیم و خاکی و کثیف برمی‌گشتیم! این یکی از سخت‌ترین قسمت‌های این موسیقی بود. قسمتی که قرار است الان اجرا کنیم، خلاصه‌ای از موسیقی در ذهن و بیشتر ناظر بر جنبه‌های حماسی آن است. راستش ساخت موسیقی‌های این چنینی را نمی‌توان با یک موسیقی معمولی جمع کرد. باید موسیقی ساخت که آدم را به تفکر وا دارد. من تلاشم این بوده که شنونده‌ام را به تفکر وادار کنم حالا این که موفق شدم یا نه، به شنونده‌اش بستگی دارد.»
اکرم انتصاری
- 11
- 3
