تشویشی که جنگ به جان ارکستر انداخت

به گزارش ایسنا، شامگاه چهارشنبه (۶ آذر) کنسرت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری لوریس چکناواریان در تالار وحدت برگزار شد.

این اجرا قرار است ۷ و ۸ آذر نیز به روی صحنه رود.

در این کنسرت دو قطعه از آثار چکناواریان به نام‌های دفاع مقدس و صلح و دوستی که هر کدام دارای بخش‌های مختلفی بودند اجرا شد.

چکناواریان پیش‌تر در نشست خبری این کنسرت بیان کرده بود که قطعه دفاع مقدس روایتی از هشت جنگ تحمیلی دارد که نوشتن آن ۱۵ سال برای هنرمند به طول انجامید و اکنون برای اولین بار است که آن را برای مخاطبان اجرا می‌کند.

این آهنگساز همچنین تاکید کرده است که این اثر تبلیغاتی نیست و آن را به یاد کسانی که در جنگ به شهادت رسیده‌اند ساخته است.

سوییت سمفونیک دفاع مقدس دارای ۶ بخش‌ از جمله تشویش، حمله، فریادها، شب شهدا، تشییع پیکر شهدا و آزادی خرمشهر است.

در ادامه روایت ایسنا را از این گزارش می‌خوانید:

قطعه دفاع مقدس، شروعی هیجانی را به همراه دارد، گروه کر فریادی سر می‌دهند، با شدت روی طبل‌ها کوبیده می‌شود و نوازندگان با سرعت بالایی سازهای خود را به صدا در می‌آورند. این موج ادامه دارد ولی برای لحظاتی ارکستر آرام می‌گیرد و آن خروش دوباره به جان ارکستر می‌افتد گویی که می‌خواهد خبر از اتفاقی مهم بدهد.

ریتم‌ها مدام تغییر می‌کند، صدا از هر طرف به گونه‌ای بر می‌خیزد، نوازندگان ویولن، آرشه‌های خود را با سرعتی بالا و بدون فاصله روی می‌کشند و این تشویش هنوز ادامه دارد.

صدایی از سر اعلام یک خبر به پا می‌خیزد گویی که خبر از حمله دارد. ارکستر آرام می‌شود و کر فریاد می‌زند. دوباره و دوباره این ریتم ادامه دارد. نوایی سوزناک شنیده می‌شود ولی با صدای به هم کوبیده شدن سنج‌ها فضا تغییر می‌کند.‌ ویولن‌ها به آرامی نواخته می‌شود و سازهای بادی هر از گاهی به صورت مکرر نوایی به سر می‌دهند. فریاد کُر بلند شده و شدت ریتم بالا می‌گیرد.

فضای اثر دفاع مقدس همانطور که پیش‌تر خود چکناواریان هم عنوان کرده بود، به گونه‌ایست که حال و هوای بخش‌های مختلف دفاع مقدس برای مخاطب ترسیم‌می‌شود.

این بار گویی که رزمندگان به رزم فراخوانده می‌شوند. پس از مدتی ارکستر برای لحظاتی آرام گرفته و در انتها اوج می‌گیرد. صدای خوانندگان کر بالا می‌گیرد و ارکستر که خبر از آزادی خرمشهر را دارد، قطعه دفاع مقدس را به پایان می‌رساند.

پس از یک آنتراکت، قطعه صلح و دوستی آغاز می‌شود. این قطعه بخش‌هایی از جمله درود، بنی آدم، سماع، داد و بیداد، نیایش، آشنایی، شادی، عشق و دوستی ملل را دارد.

بخش دوستی ملل بر اساس سرودهای ملی بیش از هفتاد کشور دنیا تنظیم شده است.

بخش اول اثر صلح و دوستی، در اوج و فضایی شاد، همراه با صدای گروه کُر آغاز و به اتمام می‌رسد. بعد از آن بخش بنی آدم آغاز می‌شود.‌ ارکستر فضایی آرام را دنبال می‌کند، ویولن‌ها به آرامی نواخته می‌شوند و گروه کر با صدایی آرام می‌خواند « بنی آدم اعضای یک پیکرند که در آفرینش ز یک گوهرند...».

فضای کار تا حدی تغییر کرده و کُر با صدایی بلندتر می‌خواند «تو کز محنت دیگران بی‌غمی، نشاید که نامت نهند آدمی...» .

پس از بخش سماع که فضایی حماسی داشت و بدون همراهی کر اجرا شد، بخش «داد و بیداد» نیز با فضایی همراه با تشویش و هراس آغاز می‌شود و صدای اجرا در یک ریتم ثابت و پایین قرار دارد. کم و بیش صدای سازهای بادی بالا رفته و ارکستر نیز به مرور ریتمی سریع‌تر به خود می‌گیرد. این روند ادامه پیدا کرده و همچنان که صدای کر بالا رفته صدای سازها نیز بلندتر می‌شود.

بخش «نیایش» با فضایی ملایم و بدون همراهی کر ادامه پیدا می‌کند و پس از آن قسمت «آشنایی» که همانند بخش قبل از خود فضایی آرام و ملایم دارد، اجرا می‌شود و آرامشی را در سالن برقرار می‌کند.

در این بخش هم با ریتمی ملایم شعری از حافظ خوانده می‌شود که می‌گوید«سلامی چو بوی خوش آشنایی، بدان مردم دیده روشنایی...» ارکستر به یک باره با ریتمی متفاوت و با صدایی بلند این شعر را می‌خواند و این بخش در اوج به پایان می‌رسد.

قطعه بعدی عشق نام دارد. در این بخش چکناواریان دیدگاه خود را از این پدیده با صدای موسیقی به تصویر کشیده است. اثر آغازی شاید نه چندان همراه با شوق دارد و سوزی در فضای کار حس می‌شود. کلارینت و چند ساز بادی دیگر صدایشان به وصوح شنیده می‌شود و در ادامه دیگر سازها نیز با آنها همراه می‌شود. گویی که فراز و نشیب‌های عشق از نگاه آهنگساز در این قطعه رفته رفته اوج می‌گیرد و گاهی در یک جا دوباره آرام‌تر می‌شود.

در پایان بخش «دوستی ملل» با فضایی پر خروش آغاز می‌شود. این بخش که پایان کار است، به طور کلی یک جریان ثابت را دنبال می‌کند. صدای سازهای بادی به وضوح و صدای طبل در سراسر کار با یک ملودی ثابت شنیده می‌شود. در ادامه صدای کر برخواسته، ویولون‌ها با سرعت نواخته می‌شوند، با شدت روی طبل‌ها کوبیده می‌شود و کار به پایان می‌رسد.

یکی از تماشاچیان درباره اجرا به ایسنا می‌گوید که قطعه دفاع مقدس را دوست داشت و به نطرش کار جالبی بود.

فرد دیگری بین می‌کند: به نظرم ارکستر سمفونیک تهران نباید در این سطح اجرا کند؛ چرا که کار جالبی را ارائه ندادند.

یکی دیگر از مخاطبان این کنسرت نیز اظهار می‌کند: قطعه اول را واقعا دوست داشتم ولی در قطعه دوم تنها چند بخش آن را با علاقه گوش دادم. حتی در بخش عشق برای لحظاتی اشک از چشم‌هایم سرازیر شد.