نگاهی به آثار «نجیب مایل هروی»

برای آن هایی که استاد نجیب مایل هروی را نمی‌شناسند، عرض شود: استاد نجیب مایل هروی متولد ۱۳۲۹ در هرات است. پدرش رضا مایل‌هروی هم استاد ادبیات فارسی بود و تصحیح‌ها و دفتر شعرهایی به فارسی دارد. نجیب مایل هروی سال ۱۳۵۰ برای ادامه تحصیل به ایران آمد و در دانشگاه فردوسی مشهد درس خواند، در ۱۳۵۳ اولین کتابش را منتشر کرد، سال ۱۳۵۷ در ایران ازدواج کرد و پنج دهه است که با بیشتر نهادهای پژوهشی ادبیات فارسی همکاری دارد. او یکی از چند استاد برجسته در حوزۀ شناسایی نسخ خطی و متون کهن فارسی است. او بسیاری از آثار کهن فارسی را از فراموشی نجات داد. بعد از طالبان و در زمان نگارش قانون اساسی جدید افغانستان هم مایل هروی تلاش فراوانی کرد تا زبان فارسی به عنوان زبان رسمی در این کشور به رسمیت شناخته شود. با این حال او هنوز جواز اقامت دایم در ایران را ندارد.

آثار استاد در زمینه ادبیات عرفانی

بعضی از آثار مایل هروی در زمینۀ ادبیات عرفانی عبارت اند از: «خاصیت آینگی» (دربارۀ عین‌القضات همدانی، نشر نی)، «اندر غزل خویش نهان خواهم گشتن» (سماع‌نامه‌های فارسی، نشر نی)، «این برگ‌های پیر» (مجموعه ۲۰ رساله فارسی در تصوف، نشر نی)، «رسائل ابن‌عربی» (مجموعه ۱۰ رساله از ترجمه‌های قدیم آثار ابن عربی و بررسی تأثیر فکری محی‌الدین در ایران، نشر مولی)، «در شبستان عرفان(مجموعه ۵ رساله در تصوف، نشر گفتار)، «معراج‌نامه» (اثر معروف ابن‌سینا با ترجمه‌ها و شرح‌هایش، به‌نشر)، «مناقب الصوفیه» (اثری کهن در معرفی صوفیان، نشر مولی)، «مجموعه مصنفات علاء‌الدوله سمنانی (انتشارات علمی و فرهنگی، «چهل مجلس» او را هم که متن سخنرانی‌های این عارف است جداگانه چاپ کرده)و ... .

آثار استاد در زمینه تاریخ ادب فارسی

برخی از آثار او در زمینۀ تاریخ ادب فارسی، عبارت اند از: «جامی» (از سری بنیان گذاران فرهنگ امروز، انتشارات طرح نو)، «مقامات جامی» (رساله‌ای دربارۀ جامی و توضیحاتی دربارۀ تاریخ فرهنگی خراسان در عصر تیموریان، نشر نی)، «مذکّر احباب» (یک تذکرۀ معرفی شاعران از زمان تیموریان، نشر مرکز)، «تاج التراجم» (یکی از قدیمی‌ترین تفسیرهای قرآن به فارسی، نشر میراث مکتوب)، «مخزن الاسرار» (یکی از شرح‌های مثنوی مولوی، نشر قطره)، «معارف سلطان ولد» (مجالس وعظ و خطابۀ پسر مولانا، نشر مولی)، «تاریخ و زبان در افغانستان» (بنیاد موقوفات افشار) و ... .

تالیفات استاد در زمینه تاریخ کتاب در ایران و تصحیح نسخ خطی

 برخی از تألیفات او در زمینۀ تاریخ کتاب در ایران و تصحیح نسخ خطی هم از این قرار است: «لغات و اصطلاحات فن کتابسازی» (بنیاد فرهنگ ایران)، «کتاب‌آرایی در تمدن اسلامی» (انتشارات به‌نشر)، «نقد و تصحیح متون» (انتشارات به‌نشر)، «تاریخ نسخه‌پردازی و تصحیح انتقادی نسخ خطی» (انتشارات کتابخانه مجلس).