«ایتالیایی- ایرانی» هستم

خبر درگذشت خانم «فلیچتا فرارو» (Felicetta Ferraro) امید درمان بیماری سرطانی را که سال‌ها با آن دست به گریبان بود، در دل همه دوستانش کشت. خبر مرگ این بانوی عاشق ایران، خاطره آشنایی‌ام با او را در نخستین ماه‌های مأموریتش در ایران(زمانی که از سال ۲۰۰۰ میلادی به‌عنوان رایزن فرهنگی سفارت ایتالیا در ایران آغاز به فعالیت کرد) بار دیگر زنده ساخت. سال‌ها پس از آن دوره پربار، وقتی در سال ۲۰۱۶ در جریان مأموریتم، به‌عنوان رایزن فرهنگی در ایتالیا، مجدداً او را دیدم، فارسی را بسیار روان و شیرین حرف می‌زد. او کوله باری از آموزه‌های فرهنگ ایرانی را با خود به ایتالیا سوغات برده بود و از این روی، وقتی گفت: «زین پس ایتالیایی - ایرانی هستم» از عمق دل باورش کردم.

 او پاسخ این باور را با دوستی ای در حق فرهنگ و کشورمان داد؛ که بی‌شائبه بود؛ و جای خالی اش در ایتالیا، به سختی پر کردنی است. وقتی همسرش «ماریو» را دوباره دیدم و ثابت کرد، در طبخ غذاهای سنتی ایرانی چه استاد چیره دستی شده است، نیک فهمیدم که این زوج، تا چه پایه دوستانه و عاشقانه، فرهنگ ایرانی را زیسته‌اند؛ همان عشقی که به همان پایه و بیشتر، وقتی سال‌ها پس از بیماری همسرش، تا لحظه مرگ در پرستاری وی کوشید، در رفتارش دیدم.

«فلیچتّا فرّارو» (Felicetta Ferraro) سال ۱۹۵۵ م. در «کالابریا» (Calabria) ایتالیا متولد شد. او که متخصص مطالعات تاریخی - اجتماعی ایران بود؛ در فاصله زمانی سال‌های ۲۰۰۰ - ۱۹۹۵ م. به تدریس تاریخ ایران پس از اسلام تا دوره معاصر، در دانشگاه مطالعات شرق شناسی ناپل (Università degli studi di Napoli L’Orientale) اشتغال داشت.

ماحصل این دوره، حدود ۱۰ کتاب و مقاله؛ بویژه در حوزه بلوچ شناسی است. فرارو که به‌عنوان ناظر سیاسی - فرهنگی ایران معاصر، در مرکز مطالعات سیاست بین‌الملل ایتالیا (Centro Studi di Politica Internazionale - CESPI) نیز فعالیت داشت، به مدت هشت سال، در فاصله زمانی سال‌های ۲۰۰۸ - ۲۰۰۰ میلادی، رایزن فرهنگی ایتالیا در ایران بود. «فرارو» پس از بازگشت به ایتالیا، از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ میلادی، به‌عنوان مشاور طرح‌های مشترک با جمهوری اسلامی ایران، با وزارت میراث و فعالیت‌های فرهنگی و گردشگری ایتالیا همکاری کرد و نقش مؤثری در پیشبرد مناسبات فرهنگی دو کشور داشت.

او به موازات این همکاری، از بدو بازگشت به ایتالیا، انتشارات «۳۳ پل» (Ponte 33) را بنیاد گذاشت، که فعالیت آن بر ترجمه و نشر ادبیات معاصر فارسی متمرکز بود. او کتاب‌های «پرنده من» اثر فریبا وفی، «استخوان خوک و دست‌های جذامی» اثر مصطفی مستور، «چهل سالگی» اثر ناهید طباطبایی، «انجیرهای سرخ مزار» اثر محمد حسین محمدی، «مجموعه داستان پاره کوچک» اثر سهیلا بسکی، «احتمالاً گم شده‌ام» اثر سارا سالار، «نگران نباش» اثر مهسا محبعلی و بسیاری کتاب‌های دیگر را، با همکاری مترجمان مختلف به ایتالیایی برگرداند و به چاپ رساند.

ترجمه و نشر این کتاب ها، به نوبه خود، سهم بسزایی در آشناسازی مخاطب ایتالیایی، با ادبیات معاصر فارسی داشته است. «فرارو» همچنین، از سال ۲۰۱۰ به‌عنوان مسؤل بخش سینمای ایران و افغانستان، در جشنواره سینمایی بین‌المللی «خاورمیانه اکنون» (Middle East Now) که هر ساله در شهر فلورانس ایتالیا برگزار می‌شود، نقش مؤثری در معرفی تحولات سینمای ایران به مخاطب ایتالیایی داشت.

«فلیچتا فرارو» پس از یک دوره طولانی ابتلا به بیماری سرطان، که به نحو تحسین برانگیزی اجازه نداد تا او را از فعالیت‌های فرهنگی اش باز دارد، شامگاه یازدهم خرداد ماه ۱۳۹۸، در سن ۶۴ سالگی، دار فانی را در شهر فلورانس وداع گفت.

او که کوله باری از آشنایی با زبان، فرهنگ و ادب فارسی را با خود داشت، همواره بر اینکه ایتالیا موطن اولیه و ایران وطن معنوی اوست، تأکید می‌کرد و خود را به صراحت«ایتالیایی - ایرانی» می‌خواند.

بی شک، طی دو دهه اخیر در ایتالیا، کمتر کسی همچون او، چنین نقش مؤثری، در معرفی چهره واقعی ایران معاصر ایفا کرده و کمتر گام بلندی در مناسبات فرهنگی دو کشور طی سال‌های اخیر برداشته شده، که مشاوره همراه با حسن نیت وی، شاه کلید قفل درهای بسته آن نبوده است.

اهتمام وی به گسترش روابط فرهنگی ایران و ایتالیا، با هدف ارتقای درک متقابل، به امید تحکیم صلح و دوستی، آموزه‌ای شایسته یادمان و ستایش است.