درمان انواع انحراف چشم با استفاده از تمرین و تکنیک های ورزشی

درمان انحراف چشم با ورزش

انحراف چشم چیست؟

استرابیسم را معمولا انحراف چشم معنی می کنند، اما در حقیقت امکان ظاهر شدن آن به چند شکل وجود دارد. انجمن اوپتومتری آمریکا عنوان می کند: «انحراف چشم در اصطلاح به حالتی گفته می شود که مسیر دید و فوکوس هر دو چشم با یکدیگر هماهنگ نباشد.»

این شرایط می تواند به صورت انحراف یک چشم به طرف داخل، خارج یا بالا و پایین اتفاق بیوفتد. این اختلال معمولا در کودکان و نوزادان به دلایل ژنتیکی یا مشکلات فیزیکی حین تولد ایجاد می شود، اما دلیل اصلی این انحراف چشم در نوزادان مربوط به ارتباط ناقص یا ضعیف بین مغز با عضلات و اعصاب چشم می باشد. 

انحراف چشم ممکن است در بزرگسالان به دلیل سکته مغزی، جراحت سر یا دیابت ایجاد شود. انحراف چشم می تواند منجر به دید دوگانه، جلوگیری از تمرکز عمیق شود گاهی نیز ممکن است به دلیل درمان بینایی فرد به طورکلی از بین رود. 

درمان انحراف چشم با حرکات ورزشی

دلایل ایجاد انحراف چشم چیست؟

عمدتا دلایل انحراف چشم به کنترل عصبی عضلات چشمی برمی گردد، مشکل واقعی در عضلات چشم یک مسئله کمتر رایج است، اما می توان گفت انحراف چشم یک مسئله غالبا وراثتی است، به طوری که حدود ۳۰ درصد از کودکان مبتلا به استرابیسم یکی از اعضای خانواده شان به مشکل مشابهی مبتلا هستند. 

سایر شرایط مرتبط با استرابیسم عبارتند از: 

- حدود ۲۰ تا ۶۰ درصد از افراد مبتلا به سندرم داون به این مشکل مبتلا هستند. 

- عیوب انکساری اصلاح نشده

- بینایی ضعیف در یک چشم

- فلج مغزی

- در صورتی که از زمان تولد مایع در مغز تجمع پیدا کند بیماری تحت عنوان هیدروسفالی ایجاد می شود که منجر به انحراف چشم می شود. 

- تومورهای مغزی

- سکته مغزی (علت اصلی استرابیسم در بزرگسالان)

- آسیب های وارد شده به سر که می تواند به مغز ضربه وارد کند و این عضو را که مسئول حرکت چشم است را با اختلال روبرو کند. 

- مشکلات عصبی (سیستم عصبی)

- تولید بیش از حد هورمون تیروئید که تحت عنوان بیماری گریوز شناخته می شود. 

انواع انحراف چشم:

انحراف چشم کاذب:

قسمت‌های سفید و قرنیه (قسمت رنگی) چشم و پلک‌ها همه می توانند با همدیگر مقایسه کنند، این مقایسه را افراد به مرور زمان یاد می گیرند. زمانی که هماهنگی ظاهری در قسمت های بالایی از بین برود انحراف در چشم ایجاد خواهد شد. برای مثال کودکان و نوزادان قاعده بینی پهنی دارند فاصله دو گوشه داخلی چشم هنوز به حالت طبیعی درنیامده اند. در این زمان به نظر می رسد که چشم کودک به سمت داخل منحرف شده است. مراجعه به چشم پزشک و انجام معاینات لازم می تواند وجود یا عدم وجود انحراف چشم را مشخص کند. 

درمان انحراف چشم با ورزش؛ انواع انحرافات چشم

انحراف چشم به سمت داخل:

این نوع از انحراف شایع ترین انواع این اختلال در شیرخواران و کودکان است، در صورتی که تشخیص داده شود باید هرچه سریع تر درمان شود. برای درمان گاهی فقط عینک لازم است یا اینکه علاوه بر عینک باید جراحی هم صورت بگیرد. به همین دلیل بیماران مبتلا به این اختلال را به چند دسته تقسیم می کنند:

الف) چشم کودک ضعیف است یعنی کودک نیاز به تجویز عینک دارد.

ب) در معاینه مشخص میشود که کودک نیاز به عینک دارد اما تجویز شدن عینک به تنهایی نخواهد توانست تمامی انحرافات را از بین ببرد به همین دلیل در مرحله اول کودک باید از عینک تجویز شده استفاده کند و سپس برای جلوگیری از تنبلی چشم، سمت سالم را تحت نظارت متخصص روزانه چند ساعت بست و در مرحله آخر جراحی انجام می دهند. 

ج) درصورتی که تجویز عینک تاثیری بر انحراف چشم نداشته باشد باید هم از عینک استفاده شود و هم چند ساعت در روز چشم سالم را بست، همچنین باید عمل جراحی صورت بگیرد. 

انحراف چشم به خارج:

غالبا اگر این نوع انحراف در دوران شیرخوارگی صورت بگیرد؛ کودک حتما باید علاوه بر چشم پزشک توسط یک متخصص اطفال و متخصص مغز و اعصاب اطفال هم چکاپ شود. درصورتی که انحراف چشم تثبیت شده و دائمی باشد باید هرچه سریعتر درمان صورت گیرد، اما اگر انحراف گهگاهی باشد می توان از طریق درمان طبی و معاینات ادواری؛ زمان جراحی را به سن ۷ تا ۸ سالگی به تاخیر انداخت، البته اگر چشم پزشک تشخیص دهد که درمان طبی موثر نیست و انحراف به سمت تثبیت شدن برود، بیمار باید هرچه سریعتر تحت جراحی قرار بگیرد. 

انحراف چشم به طرف بالا یا پایین (انحراف عمودی):

این نوع از انحراف به جز موارد استثنا که ثانویه به برخی بیماری های خاص می باشد، تنها با استفاده از جراحی درمان خواهد شد و نسبت به سایر انحرافات پیچیدگی درمانی بیشتری خواهد داشت. این نوع از انحرافات ممکن است همراه با افتادگی پلک همراه باشد، در این صورت علاوه بر عمل انحراف چشم باید جراحی اصلاح افتادگی پلک هم انجام شود. 

انحراف چشم از نوع چرخشی:

این نوع از انحراف چشم در صورتی که همراه با انحراف عمودی نباشد، امکان دارد انجام عمل جراحی چشم برای اصلاح انحراف عمودی اصلاح انحراف چرخشی را هم بدنبال داشته باشد. گاهی ممکن است انحراف ظاهری در چشم وجود نداشته باشد اما چشم ها حول محور قدامی خلفی چشم چرخیده می شود. این نوع از انحراف غالبا با ضربه ایجاد می شود. 

درمان انحراف چشم با ورزش؛ انحراف چشم چرخشی

درمان انحراف چشم با ورزش:

درمان انحراف چشم با استفاده از مداد:

این ورزش به راحتی در خانه امکان پذیر است، با استفاده از یک مداد سعی کنید چشم ها را در یک نقطه خاص متمرکز کنید، ابتدا مداد را مقابل چشم نگه دارید و یک نقطه خاص از آن مانند نوک گرافیتی، پاک کن انتهای آن یا حروف نوشته شده کناری را نقطه تمرکز کنید، آهسته آهسته مداد را به سمت صورت و نوک بینی نزدیک کنید، تا جایی که امکان دارد تمرکز چشم ها را در نقطه مورد نظر حفظ کنید و زمانی که احساس تاری ندارید ورزش را ادامه دهید. 

مزایای و معایب تکنیک مداد:

این روش می تواند ماهیچه های چشمی را تحت تاثیر قرار دهد و همگرایی چشمی را زیاد کند. این تکنیک درعین ساده بودن بسیار کاربردی است، برای این فعالیت ابزار خاصی نیاز ندارید و می توانید در هر زمان و مکانی آن را تکرار کنید، البته استفاده از این روش برای کودکان دشوار است و نمی‎توان دید و تمرکز آن‌ها را کنترل نمود.

درمان انحراف چشم با ورزش و تکنیک مداد

درمان انحراف چشم با استفاده از تکنیک طناب بروک: 

این روش را فردریک بروک که یک چشم پزشک سوئیسی است ابداع کرد که برای تقویت حرکت چشم طراحی شده است و برای افرادی که به تنبلی چشم مبتلا شده اند توصیه می شود. یک طناب را به اندازه ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر بداشته و سه گوی با رنگ های مختلف با فواصل یکسان به طناب وصل کنید. 

یک سمت طناب را به دیوار یا به دستگیره و سمت دیگر به در دست قرار دهید و نوک بینی بچسبانید. روی هر یک از گوی ها تمرکز کنید و سپس سراغ بعدی بروید. در هر مرحله تنها به همان یک گوی نگاه کنید. اگر این اتفاق نیوفتد یعنی یکی از چشم ها دچار انحراف است. تمرین را تا مشاهده دقیق هر سه گوی تکرار کنید.

درمان انحراف چشم با ورزش و تکینک طناب

درمان انحراف چشم با استفاده از تکنیک تصویر استوانه روی کارت:

سه استوانه را به رنگ قرمز در سایزهای مختلف روی درازای کارت بکشید. در سمت دیگر کارت هم به ترتیب همیت سه استوانه به رنگ های سبز بکشید. کارت ها را به صورت عمودی و به صورت درازا مقابل بینی خود نگه دارید. به استوانه بزرگتر، که در یک سمت کارت است و فاصله ی بیشتری با چشم شما دارد، خیره شوید تا زمانی که استوانه های دو سمت کاغذ را ببیند و تصویر استوانه دیگر دوبل شود. نگاه خود را به مدت ۵ ثانیه روی استوانه نگه دارید. سپس همین کار را روی استوانه کوچک که در سمت دیگر کارت است، انجام دهید.

درمان انحراف چشم با ورزش و تکنیک تصویر روی کارت

تمرین چرخش چشم در درمان انحراف چشم بدون عمل جراحی:

یکی از راه های ساده برای درمان خانگی انحراف چشم؛ چرخش چشم ها است. برای انجام ددن این تمرین کافی است روی یک صندلی بنشینید و چشم های خود را ببندید. نوک سه انگشت خود را روی چشم های خود قرار دهید. چشم های خود را در سمت عقربه های ساعت و خلاف آن بچرخانید به طوری که ۵۰ مرتبه ساعتگرد صورت بگیرد و سپس ۵۰ بار پاد ساعتگرد. 

انجام این تمرین با صبر و حوصله می تواند به تدریج عضلات چشم را تقویت و هماهنگ کند. برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید تمرین چرخش چشم را ۳ الی ۵ بار در هفته انجام دهید. 

گردآوری: بخش پزشکی ورزشی سرپوش