جنگ‌ تن به تن فراری و مرسدس

در ابتدای ماه نوامبر، لوئیس همیلتون در پیست آستین گرندپری آمریکا مقام دوم را کسب کرد و تنها با چند ثانیه اختلاف نسبت به هم‌تیمی خود والتری بوتاس، از خط پایان رد شد. با این حال امتیازات حاصل از کسب این مقام هم کافی بود تا همیلتون ششمین قهرمانی‌اش در رقابت‌های فرمول یک را مسجل کند و او حالا یک قهرمانی دیگر می‌خواهد تا به رکورد اسطوره آلمانی این رقابت‌ها یعنی میشاییل شوماخر برسد.

این رکوردی باورنکردنی است و راننده بریتانیایی ۳۴ ساله تیم مرسدس هم به درستی به عنوان یکی از بهترین رانندگان تاریخ فرمول یک ملقب شده است اما سلطه بی‌پایان همیلتون بر فرمول یک - او پنج تا از قهرمانی‌هایش را در ۶ سال اخیر کسب کرده است - به عنوان پیشاهنگ بزرگترین تهدید برای آینده این رقابت‌ها بوده است: ولخرجی بدون کنترل برخی تیم‌ها.

بخش اعظم موفقیت‌های همیلتون در پیست، حاصل یک واقعیت ساده بوده؛ اینکه تیم او مرسدس علاقه‌ زیادی به برهم زدن تعادل قدرت مالی میان تیم‌ها با ولخرجی‌های بی‌حدوحصر دارد. این تیم آلمانی سالانه ۴۳۰ میلیون دلار هزینه می‌کند که بیش از دو برابر بودجه‌ای است که اکثر تیم‌های فرمول یک طی یک فصل دارند. بالطبع، مرسدس روی پیست به قدرتی بلامنازع تبدیل شده است طوری که شش فصل متوالی رانندگان این تیم قهرمان مسابقات شده‌اند و در نتیجه این تیم هم به آسانی لقب خودروساز برتر مسابقات را از آن خود کرده است (مرسدس در هر یک از آن فصول حداقل سه مسابقه مانده به پایان رقابت‌ها قهرمانی‌اش را مسجل کرده است).

به همین دلیل کم‌ارزش‌ترین تیم‌های این رقابت‌ها، عملاً مجبور شده‌اند برای چیزهایی بی‌ارزش بجنگند و برای ادامه دادن به حضورشان در مسابقات مشکل داشته‌اند. در واقع تاریخچه فرمول یک پر از اجساد تیم‌هایی است که به دلیل فشارهای ناشی از رقابت با تیم‌های دارای قدرت مالی بیشتر، دوام نیاورده‌اند و از هم پاشیده‌اند.

وجود تفاوتی فاحش در قدرت مالی و ثروت تیم‌ها یا آثار ناشی از آن روی رقابت‌شان در پیست در پرهزینه‌ترین ورزش دنیا، چیز جدیدی نیست اما این مسائل به یکباره اهمیت فراوانی پیدا کرده چون مالک فرمول یک، شرکت «لیبرتی مدیا» آماده تصویب معیارهایی کنترل‌کننده برای هزینه تیم‌ها است، معیارهایی که اهالی فرمول یک بخصوص تیم‌های کوچکتر از مدت‌‌ها پیش منتظرش بوده‌اند. هدف نهایی از تصویب این معیارها، ایجاد شرایطی برای بقای هیجان و جذابیت در مسابقات است و این تغییرات قطعاً فرسایش امتیازاتی که اکنون تنها تیم‌های تاپ مسابقات از آن بهره‌مند هستند را در پی خواهد داشت. همچنین از آنجایی که فرمول یک هنوز از تیم‌هایی تعهداتی بلند مدت نگرفته است - ترکیب کنونی مسابقات از هم اکنون برای فصل آینده قطعی است - زمان برای کنترل ولخرجی تیم‌های بزرگ مسابقات طی دهه آینده به سرعت در حال کاهش است.

در گذشته‌ای نه چندان دور، فرمول یک در یک منجلاب بزرگ گرفتار بود. بی‌ثباتی مالی در این رقابت‌ها بارها این مسابقات را از تلاش برای عمومی شدن در سنگاپور دور کرد و در نتیجه آن گروه از سرمایه‌گذاران خصوصی بالقوه، بعد از نگاهی دقیق‌تر به اوضاع ورزش تحت مدیریت شرکت‌های وابسته به برنی اکلستون (رئیس سابق فرمول یک)، از سرمایه‌گذاری در این رشته منصرف می‌شدند. به همین دلیل ارزش سهام فرمول یک در عرض یک بازه زمانی ۵ ساله به میزان ۱۲ درصد که بیش از یک میلیارد دلار می‌شد، افت کرد. با ورود میلیاردر آمریکایی جان مالون و شرکت او «لیبرتی مدیا» برای خرید سهام فرمول یک در ازای ۸ میلیارد دلار در ماه ژانویه سال ۲۰۱۷، نقطه عطفی در این مسابقات شکل گرفت.

به نظر می‌رسید که از آن زمان فرمول یک بستری محکم برای بهبود بخشیدن به اوضاعش پیدا کرده است. سال گذشته، درآمد مسابقات فرمول یک، یک میلیارد و ۸۳ میلیون دلار بود که ۵/۲ درصد نسبت به سال قبل از آن رشد داشت. قیمت سهام باشگاه هم از آن زمان ۴۸ درصد بالا رفته است. همچنین مخاطبان تلویزیونی مسابقات فرمول یک بعد از خریداری شدن سهام این مسابقات توسط مالک آمریکایی‌اش ۲۲ درصد رشد کرد، درست مانند تعداد افرادی که در اقصی نقاط جهان برای تماشای مسابقات از نزدیک، به پیست می‌رفتند.

با این وجود فرمول یک نه تنها هنوز هم به آن موفقیتی که انتظار می‌رفت دست پیدا نکرده بلکه حتی شکاف‌هایی در آن به وجود آمده است. تقریباً تمام افزایش درآمد این رشته در سال ۲۰۱۸ حاصل تجارت‌های جانبی بوده است: حاصل رقابت‌های سطح دوم فرمول دو، محصولات تلویزیونی، خدمات میزبانی و مسافرتی. در همین حال درآمدهای حاصل از عقد قراردادهای اسپانسری میان مسئولان برگزارکننده رقابت‌ها با کمپانی‌های مختلف، کاهش یافته و با وجود اضافه شدن مسابقاتی جدید به تقویم رقابت‌ها، درآمدها تنها یک میلیون دلار افزایش داشته است. تغییر سیستم پخش بازی‌ها از پخش رایگان به شبکه‌های پولی هم باعث کاهش بازدید مسابقات در سطح جهانی و در نتیجه کاهش درآمدهای ناشی از فروش حق پخش است اگرچه میزان مخاطبان فرمول یک در آمریکا رو به افزایش است - در آمریکا مسابقات فرمول یک بیش از ۶۸۰ هزار بیننده دارد که یک پنجم میانگین تماشاگران مسابقات اتومبیلرانی ناسکار است - مسابقاتی که گفته می‌شود ESPN برای پخش آن پولی نمی‌پردازد. پس با این اوصاف مسابقات فرمول یک فضای زیادی برای مانور ندارد و به همین دلیل یکسری اصلاحات گسترده در شرف اجرا است تا در پیست مسابقه، تعادل به رقابت میان تیم‌ها و رانندگان برگردد.

این تغییرات که قرار است از سال ۲۰۲۱ اعمال شود، با معرفی بخش‌هایی استاندارد همراه خواهد بود که از میزان تست‌ها می‌کاهد و طراحی خودروها را به سمت کاهش نیروی وارد به چرخ‌ها به واسطه فشار هوای عبوری از روی بدنه سوق می‌دهد.

نتیجه این تغییرات هم رقابتی‌تر شدن مسابقات بوده است. یکی دیگر از تغییراتی که از دو سال دیگر اعمال می‌شود، تعیین سقف برای هزینه تیم‌ها و محدود کردن آن به حداکثر ۱۷۵ میلیون دلار در فصل است اگرچه برخی هزینه‌های مربوط به موتور خودروها، حقوق رانندگان و برخی موارد دیگر مشمول این سقف نمی‌شوند.

تغییرات در نظر گرفته شده قابل توجه و ضروری است. در حالی که اکثر تیم‌ها با کمتر شدن هزینه‌های‌شان مشکلی ندارند - موفقیت‌های روی پیست برای تیم‌های دارای مالکیت شرکتی بیشتر جنبه یک ابراز تبلیغاتی برای بازاریابی دارد و به همین دلیل هرگونه درآمد خالصی اغلب فقط همان امتیازات بالقوه قهرمانی باقیمانده در جدول است - هزینه شرکت کردن در مسابقات فرمول یک برای تیم‌های متوسط این رشته غیر قابل تحمل بوده است. از این رو در چند سال اخیر تیم‌هایی مانند لوتوس، فورس ایندیا و مینور ریسینگ یا ورشکسته شده‌‌اند یا با قبول ضرر‌های هنگفت به فروش رفته‌اند. این فشار مالی رو به افزایش بوده است چون جوایز نقدی که به تیم‌ها تعلق گرفته هم کاهش داشته است. سال گذشته در مجموع ۹۱۳ میلیون دلار جایزه میان تیم‌ها تقسیم شد که نزدیک به ۶ درصد از ۹۶۶ میلیون دلاری که در سال ۲۰۱۶ پرداخت شد، کمتر است.

ارزشمندترین‌ تیم‌های فرمول یک در سال ۲۰۱۹

میانگین تیم‌های فرمول یک در حال حاضر ۵۰۰ میلیون دلار است. ۱۰ تیمی که در حال حاضر در مسابقات فرمول یک حضور دارند، سال گذشته مجموعاً ۲۰۰ میلیون دلار ضرر کردند که تا حد زیادی نتیجه سالی فاجعه‌آمیز برای تیم مک‌لارن بود اما یک سقف تعیین شده برای هزینه تیم‌ها می‌تواند به میزان زیادی از فشار مالی‌ای که روی تیم‌ها بخصوص تیم‌های کوچکتر وجود دارد، بکاهد.

با این حال چالشی که فرمول یک با آن روبه‌رو است، متقاعد کردن تیم‌های بزرگ مسابقات یعنی فراری، مرسدس و ردبول برای فشردن پدال ترمز ولخرجی‌های‌شان است و دادن شانس رقابت به سایر تیم‌های کوچکتر برای رساندن خود به آنها.

تیم‌های متمول فرمول یک تمایلی به از دست دادن امتیازات فعلی خود ندارند و با توجه به اینکه تعهدات آنها به فرمول یک بعد از سال آینده به پایان می‌رسد، آنها قطعاً از این فرصت برای تحت فشار قرار دادن لیبرتی استفاده خواهند کرد. با تعیین سقف برای هزینه تیم‌ها، رشد روزافزون ارزش تیم‌های فرمول یک به زودی به توانایی لیبرتی برای حفظ ترکیب فعلی مسابقات بستگی خواهد داشت. از سال ۲۰۲۱ سرمایه‌گذاران زیادی با دقت بیشتر مسابقات فرمول یک را رصد خواهند کرد تا ببینند که آیا تعیین این سقف باعث بازگشت هیجان و جذابیت به این رشته ورزشی می‌شود و آوردن سرمایه‌‌های خود در این رشته توجیه اقتصادی خواهد داشت یا نه.