رقابت تنگاتنگ کارگردانان ۴ نسل در فجر ۹۸

آخرین روز آبان ماه، پایان مهلت ثبت‌نام فیلم‌های متقاضی حضور در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر بود. دیروز بالاخره دبیرخانه جشنواره فجر، آمار فیلم‌های متقاضی را منتشر کرد و مشخص شد ۱۱۵ فیلم داستانی شامل ۳۷ فیلم اول، به علاوه ۳۶ فیلم مستند، متقاضی حضور در فجر امسال هستند. در روزهای گذشته، اخبار زیادی از حضور یافتن یا نیافتن فیلم‌سازان سینمای ایران منتشر شده و کنجکاوی‌های فراوانی درباره فهرست فیلم‌های متقاضی وجود دارد. البته سیاست رسمی سازمان سینمایی، اعلام نکردن اسامی فیلم‌های متقاضی‌ است؛ زیرا انتخاب نشدن فیلم برای جشنواره، ممکن است روی فروش فیلم، تأثیری منفی بگذارد و این اتفاق، ظاهراً باب میل مدیران جشنواره نیست.

۱- همه آمده‌اند

اگرچه هنوز هیئت انتخاب فیلم‌ها، معرفی نشده است، اما می‌توان اطمینان داشت که دوره سی‌وهشتم فجر، نام‌های سرشناس فراوانی به خود خواهد دید. تقریباً همه فیلم‌سازان مطرحی که در ماه‌های گذشته، اخباری از ساخت فیلم جدیدشان شنیده شده، فرم حضور در جشنواره را پر کرده‌اند و در صورت تأیید هیئت انتخاب، شمار زیادی از آن‌ها در جشنواره حضور خواهند داشت؛ کیمیایی، حاتمی‌کیا، مجیدی، نعمت‌ا...، افخمی، مهدویان، شعیبی و... از آن جمله هستند. نکته مهم در این میان، آیین‌نامه جشنواره است که حضور حداکثر ۲۲ فیلم را در بخش مسابقه، به رسمیت شناخته است؛ این اتفاق، یعنی شماری از نام‌های بزرگ، احتمالاً به بخش مسابقه، راه نخواهند یافت.

۲- «مست عشق» هم رسید؟

در بین اسامی حاضران در فجر امسال، چند نام غافلگیرکننده نیز به چشم می‌خورد. اول حسن فتحی است که با توجه به شروع نسبتاً دیرهنگام فیلم برداری «مست عشق»، بعید به نظر می‌رسید بتواند فیلم اش را به جشنواره برساند، به خصوص آن که فیلم اش حواشی هم داشته که نمایش آن را در جشنواره، چالش‌برانگیز خواهد کرد. با این حال فرم جشنواره را پر کرده و اگر مراحل فنی فیلم اش به پایان برسد، در فجر امسال، حاضر خواهد بود. کمال تبریزی نیز که مشغول ساخت فیلمی با عنوان «در کمال بیشعوری» بود و مراحل تولید را در سکوت خبری جلو برده، متقاضی حضور در جشنواره سی‌وهشتم است.

۳- بی‌خبری درباره «لامینور»

در این میان عوامل فیلم سینمایی «لامینور» به کارگردانی داریوش مهرجویی، ترجیح داده‌اند درباره پر کردن فرم حضور در جشنواره، سکوت کنند. برخی رسانه‌های نزدیک به دست‌اندرکاران فیلم، خبر از غیبت خودخواسته مهرجویی در جشنواره فجر، به دلیل بی‌احترامی‌های مسئولان سینمایی در سال‌های قبل به وی داده‌اند، اگرچه جزئیات بیشتری از این بی‌احترامی‌ها، اعلام نشده است. با این حال، ممکن است حضور رقبای پرشمار، سازندگان «لامینور» را از حضور در جشنواره فجر منصرف کرده باشد؛ اتفاقی که با سکوت سازندگان، محتمل به نظر می‌رسد.

۴- حضور اطیابی با ۲ فیلم!

در یک اتفاق نسبتاً عجیب، سیدمسعود اطیابی که در سال‌های اخیر با ساخت دو قسمت «تگزاس»، حسابی در گیشه موفق بوده، دو فیلم کمدی را به جشنواره امسال فرستاده است! اگرچه با توجه به سطح کیفی آثار اطیابی، احتمال انتخاب هر دو فیلم، محل سؤال است، اما نفس حضور یک فیلم ساز با دو فیلم، آن هم نسبتاً مشابه، جالب توجه است. هر دو فیلم کمدی هستند و با تهیه‌کنندگی ابراهیم عامریان ساخته شده‌اند، جالب این که احمد مهران‌فر و امید روحانی، در هر دو فیلم بازی می‌کنند!

۵- حضور ۳۷ فیلم ساز جدید

طبق اعلام رسمی دبیرخانه، نام ۳۷ فیلم در فهرست متقاضیان حضور در بخش «نگاه نو» دیده می‌شود؛ یعنی حدود یک سوم آثار دریافتی، مربوط به چهره‌هایی است که برای اولین بار، کارگردانی یک فیلم بلند سینمایی را تجربه می‌کنند. با وجود این که در سال‌های گذشته، آمار فیلم‌های اول اعلام نمی‌شد و نمی‌توان مقایسه‌ای کمّی بین شمار فیلم سازان اول در این دوره، با دوره‌های قبل انجام داد، اما به هر حال ۳۷ فیلم، عدد چشمگیری است. اگرچه از کیفیت شمار زیادی از فیلم‌ها خبری در دست نیست، اما از بین ۳۷ فیلم ساز جدید، می‌توان به ظهور یکی دو پدیده، امیدوار بود.

۶- پدیده‌های احتمالی؟

در بخش فیلم سازان اول، چند چهره خوش‌سابقه حضور دارند که می‌توان به کیفیت کارشان امیدوار بود؛ مانند محمد کارت که موفقیت‌های چشمگیری در عرصه فیلم کوتاه کسب کرده و با فیلمی پرستاره، می‌تواند پدیده امسال لقب گیرد و سعید ملکان که از چهره‌پردازی به تهیه‌کنندگی و حالا کارگردانی رسیده و روی سوژه‌ای ملتهب (دستگیری عبدالمالک ریگی) دست گذاشته است. امیرعباس ربیعی و سیاوش سرمدی نیز دو فیلم‌اولی هستند که محصولی را با حمایت سازمان هنری - رسانه‌ای اوج به جشنواره ارسال کرده‌اند؛ حمایتی که می‌تواند کمک‌حال آن‌ها باشد.

مصطفی قاسمیان