پنجشنبه ۰۹ فروردین ۱۴۰۳
۱۲:۱۵ - ۲۸ بهمن ۱۳۹۸ کد خبر: ۹۸۱۱۰۴۳۹۶
کتاب، شعر و ادب

درباره نادیده گرفته شدن یکی از امکانات بالقوه زبان فارسی

سعدی هم به «زنگیدن» راضی است!

زبان فارسی,اخبار فرهنگی,خبرهای فرهنگی,کتاب و ادبیات

«به من بزنگ»، «این آهنگ رو گوشیدم» و... . این فعل‌ها بخشی از ساخته‌های فارسی‌زبان‌های جوان در مکالمه‌های روزمره است. شاید اگر این‌ها را به گوشِ یک استاد ادبیات فارسی برسانیم، به احتمال زیاد برافروخته شود و بگوید که این‌ها، همه ساخت‌های من‌درآوردیِ زبانی و نشانه بی‌سوادی هستند. اما اگر با این موضوع به نرمی برخورد کنیم، می‌بینیم این نوع ساخت مصدر فعلی،خیلی هم عجیب و غریب نیست و در روزگارِ فردوسی و حافظ هم رایج بوده است.

برخورد غیر چکشی با زبان!

علیرضا بدیع، شاعر و دانش آموخته رشته زبان و ادبیات فارسی درباره ساختن مصدر از اسم، مجموعه استوری‌های جالبی منتشر کرد که با واکنش‌های مثبت همراه بود. او نوشت: «یکی از دلایل نحیف ماندن زبان فارسی، محروم کردن خودمان از امکانات آن است. یعنی من می‌توانم از اسم تلفن، مصدر تلفنیدن را بسازم یا از زنگ که مجاز از تلفن است، زنگیدن را بسازم. اما استادان دانشکده ادبیات در سرِ مردم فرو کرده‌اند که به من بزنگ اشتباه است و باید گفت به من زنگ بزن. اگر چنین برخورد نرمی با زبان داشتیم، بسیار در اقتصاد و فرهنگ و زبان تأثیر مثبت می‌دیدیم». کاربری در این باره نوشته است: «ما تُرک زبان‌ها به سادگی از روی رفتار و موقعیت‌های مختلف، مصدر فعل می‌سازیم. انگلیسی هم شرایط زبان ترکی رو داره. شما به فعل‌هایTrumping  و Brexiting  نگاه کنید که یک پدیده سیاسی به فعل تبدیل شده است».

نادیده گرفته شدن امکانات زبان فارسی

زبان فارسی مانند هر زبان زنده دیگر، امکانات فراوانی دارد که بعضی از آن‌ها نادیده گرفته و همین باعث شده است برای واژه‌سازیِ علمی، پویایی لازم را نداشته باشد. یکی از این امکانات، ساختن مصدر فعلی از اسم است و در آثار بزرگانی مانند فردوسی، سعدی و حافظ این نوع واژه‌سازی را می‌بینیم. به این بیت سعدی در بوستان توجه کنید: «بتُندید با من که عقلت کجاست/ چو دانی و پرسی سؤالت خطاست». سعدی از واژه «تُند»، مصدر فعلیِ «تندیدن» را ساخته یا حافظ در بیت «ارغنون ساز فلک رهزن اهل هنر است/ چون از این غصه ننالیم و چرا نخروشیم» از واژه «ناله»، مصدر فعلی «نالیدن» و از واژه «خروش»، مصدر فعلی «خروشیدن» را ساخته است.

فاصله کهکشانیِ گفتار و نوشتار فارسی

طبق گفته دکتر محمدرضا باطنی، زبان‌شناس برجسته، هم اکنون فارسی‌زبان‌ها هم مانند عرب‌زبان‌ها و انگلیسی زبان‌ها و... از اسم، مصدر فعلی می‌سازند ولی فقط در گفتار عامیانه و ادبیات داستانی که «سلفیدن»، «توپیدن»، «تیغیدن»، «پکیدن»، «ماسیدن»، «تمرگیدن» و... از نمونه‌های آن‌ها هستند. در حالی که مشکل فعلیِ زبان فارسی واژه‌سازیِ علمی است و باید فکری به حالِ این نقطه ضعف کرد. شاید اگر مقاومت بعضی از اهالی ادبیات در برابر این نوع واژه‌سازی‌ها نبود، مشکل پویا نبودنِ زبان در حوزه متون علمی را نداشتیم.    

khorasannews.com
  • 10
  • 6
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی نصیریان بیوگرافی علی نصیریان؛ پیشکسوت صنعت بازیگری ایران

تاریخ تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۱۳

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر، نویسنده و کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۲۹ تاکنون

تحصیلات: دانش آموخته مدرسه تئاتر در رشته هنرپیشگی

ادامه
پاوان افسر بیوگرافی پاوان افسر بازیگر تازه کار سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: ۲۷ تیر ۱۳۶۳ 

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر 

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تاکنون

تحصیلات: لیسانس رشته ی مدیریت بازرگانی

ادامه
امین پیل علی بیوگرافی امین پیل علی بازیکن تازه نفس فوتبال ایران

تاریخ تولد: ۱۷ دی ۱۳۸۱

محل تولد: گیلان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک

تیم: تیم ملی فوتبال ایران

شماره پیراهن: ۱۵

ادامه
ابوطالب بن عبدالمطلب زندگینامه ابوطالب بن عبدالمطلب پدر امام علی (ع)

تاریخ تولد: ۳۵ پیش از عام‌الفیل

محل تولد: مکه

دیگر نام ها: عبدالمطلب، عبدالمناف، عمران

دلیل شهرت: رئیس قبیله بنی هاشم، پدر امام علی (ع)، عمو و حامی حضرت محمد (ص)

درگذشت: سال دهم بعثت

آرامگاه: مکه در گورستان ابوطالب

ادامه
رودریگو هرناندز بیوگرافی «رودریگو هرناندز»؛ ستاره ای فراتر از یک فوتبالیست | هوش و تفکر رمز موفقیت رودری

تاریخ تولد: ۲۲ ژوئن ۱۹۹۶

محل تولد: مادرید، اسپانیا

حرفه: فوتبالیست 

پست: هافبک دفاعی

باشگاه: منچسترسیتی

قد: ۱ متر ۹۱ سانتی متر

ادامه
موسی التماری بیوگرافی موسی التماری بازیکن فوتبال اردنی

تاریخ تولد: ۱۰ ژوئن ۱۹۹۷

محل تولد: امان، اردن

حرفه: فوتبالیست

باشگاه کنونی: باشگاه فوتبال مون‌پلیه فرانسه

پست: مهاجم

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه
اوسمار ویرا بیوگرافی اوسمار ویرا سرمربی تیم پرسپولیس

تاریخ تولد: ۳ ژوئیه ۱۹۷۵

محل تولد: ریو گرانده دو سول ، برزیل

حرفه: سرمربی تیم فوتبال

باشگاه کنونی: پرسپولیس

آغاز فعالیت: سال ۱۹۹۴

ادامه
اوستون ارونوف بیوگرافی اوستون ارونوف بازیکن فوتبال ازبکی در تیم های ایرانی

چکیده بیوگرافی اوستون ارونوف

نام کامل: اوستون رستم اوگلی اورونوف

تاریخ تولد: ۱۹ دسامبر ۲۰۰۰

محل تولد: نوایی، ازبکستان

حرفه: فوتبالیست

پست: هافبک تهاجمی

باشگاه کنونی: پرسپولیس

ادامه
اکرم عفیف بیوگرافی اکرم عفیف بازیکن برتر تیم ملی قطر

تاریخ تولد: ۱۸ نوامبر ۱۹۹۶

محل تولد: دوحه، قطر

حرفه: فوتبالیست

پست: وینگر

باشگاه کنونی: السد قطر

قد: ۱ متر ۷۶ سانتی متر

ادامه

انواع ضرب المثل درباره شتر در این مقاله از سرپوش به بررسی انواع ضرب المثل درباره شتر می‌پردازیم. ضرب المثل‌های مرتبط با شتر در فرهنگها به عنوان نمادهایی از صبر، قوت، و استقامت معنا یافته‌اند. این مقاله به تفسیر معانی و کاربردهای مختلف ضرب المثل‌هایی که درباره شتر به کار می‌روند، می‌پردازد.

...[ادامه]
ویژه سرپوش