چهارشنبه ۱۲ مهر ۱۴۰۲
کد مقاله: ۱۴۰۱۰۲۰۰۰۴

آشنایی با فرهنگ و تمدن ایلام (عیلام)

تمدن ایلام,تمدن عیلام,تاریخچه تمدن ایلامکشف کتیبه‌های گوناگون منجر به پیشرفت بیشتر در شناخت تمدن ایلام شد
دوران تمدن ایلام یا عیلام از درخشان ترین مقاطع تاریخ ایران باستان به شمار می رود. در گستره ی ایران از ایلامیان به عنوان بنیان گذاران نخستین پادشاهی یاد میشود. در زبان ایلامی به این سرزمین،« Hal- Tamti» به معنای« كشور سَرور» می گفتند.

تمدن ایلام

در حدود سه هزار سال قبل از میلاد، حکومت عیلام در منطقه جنوب غربی ایران بوجود آمد. عیلامی ها سرزمینشان را با نام هتمتی می شناختند. در دوره پادشاهان معروف این سلسله، قلمرو حاکمیت عیلام گسترش پیدا کرد و بر بخش هایی از میان رودان( بین النهرین) به غیر از جنوب غرب ایران، تسلط یافت. عیلامی ها با کسب قدرت بیشتر در سیاست های میان رودان، نقش مهمی بازی می کردند. در حدود سال های ۲۰۰۰ پیش از میلاد، عیلام با غلبه بر سومر، برای همیشه آنرا از میان برداشت و به تصرف میانرودان پرداخت. 

در دوران قدیم به مملکتی که شامل ولایات خوزستان - لرستان- پشتکوه و کوه های بختیاری بود؛ عیلام می گفتند. چند شهر مهم در عیلام بود که مهمترین و قدیمی ترینش به نام شوش بود. حکومت عیلامی ها از نظامی پادشاهی برخوردار بود و سلاطین عیلامی در شوش وانشان، دارای دو پایتخت یا مرکز حکومت بودند.

عیلام در واژه به معنای کوهستان میباشد و به اماکن کوهستانی اطلاق میشد. جلگه های شمال خلیج فارس، پیش از آمدن عیلامیان از قدیمیترین نواحی متمدن تاریخ جهان به شمار می رفت و از حدود ۴۰۰۰ سال ق.م. ناحیه شوش به عنوان محل سکونت محسوب میشد و تحت سیطره ی پادشاهان آکد( تمدنی در شمال بابل) بود. پس از ورود نخستین عیلامی ها به این ناحیه به قصد سکونت، از پادشاه سومری اور فرمان بردند.

تاریخچه تمدن ایلام

از اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد، بخشی از ساکنان بومی فلات ایران در جلگه های بین زاگرس و شرق بین النهرین در دشت های رسوبی خوزستان( با لقب سرزمین خدایان) برای اولین بار ، قدیمی ترین سیستم حکومتی را ابداع کردند و باعث ایجاد امپراطوری عظیم ایلام شدند.

تمدن عیلام,حکومت عیلام,تمدن ایلام در کجاستایلامی ها قوم سلحشوری بودند و رقیب اصلی آن ها آشوریان به شمار می آمدند

نژاد و مذهب در تمدن ایلام

با توجه به حبشی بودن بومیهای این مملکت، مردمان زیادی از جمله سومری ها در طی قرون زیاد به این مملکت آمدند و در آن جا سکنی گزیدند. قبل از ورود سومری ها به این مملکت، محل سکونت آن ها در اطراف شط العرب وراس خلیج فارس بود. سامی ها از دیگر افرادی بودند که بعد از سومری ها به این مملکت آمدند. اطلاعات دقیقی درباره‌ی مذهب مردم عیلام در دسترس نیست. اعتقادات عیلامى ها مانند مذهب سومرى ها بود به این شرح که جهان در نظر آن ها پر از ارواح و اشکال بود و محل زندگی ارواح در مکان تاریک جنگل بود و شوشیناک( شوشینک)، نام رب النوع آن ها محسوب میشد ولی پادشاهان وپیشوایان مذهبی صرفا شوشیانیک را می پرستیدند.

اعتقاد آن ها پس از شوشیناک به شش رب النوع و گروهی از ارواح بود. مذهب آن ها که سازنده ی مجسمه خدایان بودند؛ شرک و بت‌پرستی بود. پیشوایان مذهبی از قدرت زیادی برخوردار بودند و احتمالا آداب مذهبی مردم عیلام، شبیه به آداب مذهبی مردم بابل بود.

زبان و خط عیلامی ها

بسیاری از ویژگیهای تمدن سومر را عیلامیان فراگرفتند که از آن ها می توان به یاد گرفتن خط میخی و جایگزین کردن آن به جای خط تصویری خود اشاره کرد. درواقع یکی از قوم های سلحشوری، عیلامی ها بودند که آشوریان از رقیب اصلی آنها به شمار می رفت و محل حکومتشان در بین النهرین( عراق کنونی) بود. عیلامی ها براساس اثار باقی مانده ، اولین قوم دارای مدارک مکتوبی بوده اند و با استفاده از دستور العمل های مکتوب، کارهای اداری را انجام میداده اند.

زبان انزانی بعنوان قدیمی ترین زبان مردم عیلام به شمار می رفت که در یک دوره متروک شد. با گذشت زمان زبان سومری و زبان سامی، پس از زبان انزانی رواج پیدا کرد ولی مجددا زبان انزانی، محبوب و مورد استفاده قرار گرفت. لذا استفاده از این زبان در بین مردم، مرسوم شده بود. طبق باور و عقیده پرشیل، زبان انزانی رابطه ی نزدیکی با زبان های اورال والتایی داشته است. در دوره هخامنشی، این زبان از جایگاه ممتازی در ایران برخوردار بود. در سالهای حکومت اسکندر مقدونی بر ایران، آخرین اثر مکتوب زبان ایلامی به یادگار مانده است. در سال ۱۸۹۰ زبان ایلامی، رمزگشایی شد. عیلامیها با یادگیری خط میخی از سومری ها، از این نوع خط بهره می گرفتند. با گذشت زمان، ادغام این خط با خطوط دیگر باعث ایجاد خط بابلی شد و پادشاهان مختلف با این روش می نوشتند.

زیگورات چغازنبیل یکی از آثار بجا مانده از تمدن عیلام

زیگورات چغازنبیل که در استان خوزستان ایران و در جنوب شرقی شهر باستانی شوش بود؛ در سال ۱۹۷۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. اونتاش گال به منظور ستایش نگهبان شوش به نام ایزد اینشوشیناک در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد، آن را ساخت. این بنا بهمراه تمدن ایلامی در حمله آشور بانیپال از بین رفت و زیر خاک، ناپدید شد تا این که یک ایلام شناس فرانسوی  به نام رومن گریشمن در دوران کنونی، آن را خاکبرداری کرد.

تاریخچه ایلامیان,آثار باقیمانده از تمدن ایلام,نابودی تمدن عیلامایلامی ها از نخستین اقوامی بودند که دارای مدارک مکتوبی بوده اند

معابد مذهبی تمدن عیلام

معابد و زیارتگاه ها، محل انجام اعمال منظم نیایشی ایلامیان بود و چغازنبیل از مهم ترین معبد آن ها به شمار می رفت. باقی مانده های سه معبد دیگر را می توان در میان حصارهای داخلی و خارجی این معبد دید. پس از دروازهٔ شمالی دیوار درونی، در قسمت چپ داخلی، معبد هُومبَن قرار گرفته است. معبد سیَنکوک در گوشهٔ شرقی صحن مقدس قرار داشت و این معبد متعلق به گروهی از خدایان نظیر چهار جفت خدا تحت عنوان نَپرَتِب بود؛ وجود سه شاخ بزرگ نصب شده در هر طرف دیوارهای معبد از جالب ترین ویژگی معابد ایلامی به شمار می رفت.

نابودی تمدن عیلام

پادشاه آشور برای این که با عیلام بجنگد در پی کشف بهانه ای بود. از این رو فرستاده ای از سوی او به عیلام رفت و از پادشاه عیلام، درخواست هایی داشت که قبول این درخواستها از جانب پادشاه عیلام، مصادف با مرگش بود. تقاضای آن فرستاده، گرفتن مجسمه نه نه از پادشاه عیلام بود که پادشاه، مقاومت کرد. این مجسمه در عیلام بمدت هزارو ششصدوسی وپنج سال بوده است. پادشاه مقتدر آشور به نام بانیپال در اواسط قرن هفتم پیش از میلاد به مبارزه با قلمرو حکومت عیلامی ها پرداخت. آن ها به غارت اشیای ارزشمند این شهر پرداختند و این اشیاء را وارد شهر های خود کردند و با انجام کارهای وحشناک، شهر شوش را ویران کردند. با این که تمدن دیرینه ایلام دربرابر اقوام نیرومندی از جمله سومری ها، اَکدی ها، بابلی ها و آشوری ها بمدت هزاران سال مقاومت کرد ولی نهایتا در مقابل آشور تسلیم شد.

بنابر گفته ی کتیبه آشور بانیپال درباره فتح و نابودی ایلام، تمام خاک شهر شوشان و شهر ماداکتو و شهرهای دیگر را با توبره به آشور کشیدم و کشور ایلام را با همه پهنای آن در مدت یک ماه و یک روز، جاروب کردم. من این کشور را از گوسپند و چارپایان و همچنین از نغمه های موسیقی آباد کردم و رخصتی به درندگان، ماران، جانوران و آهوان دادم تا آنرا فرو گیرند.

تمدن ایلام,تاریخچه تمدن ایلام,تمدن ایلام را توضیح دهیدزبان ایلامی در سال ۱۸۹۰ رمزگشایی شد

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش

  • 19
  • 5
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
مهران احمدی بیوگرافی مهران احمدی؛ بازیگر حرفه سینما تلویزیون و تئاتر

تاریخ تولد: ۹ اسفند ۱۳۵۲

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر، کارگردان، مدیر تولید، برنامه ریز

آغاز فعالیت: ۱۳۷۰ تاکنون

تحصیلات: کارشناسی بازیگری از دانشگاه هنر و معماری تهران

ادامه
سراج قمری زندگینامه سراج قمری، شاعر هجو گوی سده شش و هفت

شهرت: سراج قمری، قمری آملی

دوران زندگی: سده ششم و هفتم قمری

محل تولد: خوارزم یا گلستان

حرفه: شاعر پارسی گو

آثار: دیوان اشعار سراج قمری

وفات: ۶۲۵ قمری

ادامه
زندگینامه کیان ایرانی زندگینامه دلیر ایرانی؛ کیان و نقش او در قیام مختار

از فعالیت ها و سوابق کیان ایرانی قبل از قیام مختار اطلاعاتی در دسترس نیست البته بعد از اضافه شدن به لشکر مختار از جمله افراد تاثیرگذار و بسیار مهم وقایع قیام شناخته شد. 

در سال ۶۶ قمری مختار با هدف گرفتن انقام از عاملان واقعه کربلا و شکست قاتلان امام حسین در کوفه، کیان ایرانی را به عنوان حرس به عبارتی رئیس نگهبانان خود انتخاب کرد. 

اعتماد و اطمینان مختار به کیان به قدری بود که ریاست انتظامات کوفه و فرماندهی شرطه های کوفه به وی سپرده شد. اموال بسیاری از افراد حین برخورد با جنایتکاران کربلا با فرمان مختار مصادره شد. کیان این موال را بین ایرانیان مسلمانی که عملیات را به عهده داشتند، تقسیم کرد. این موضوع از جمله خدمات بسیار مهمی بود که کیان نسبت به حکومت مختار انجام داد.

کیان ایرانی در جریان دستگیری و هلاکت جنایتکاران کربلا، همچنین اشراف جائن کوفه نقش اصلی را برعهده داشت به طوریکه جنایتکاران اصلی کربلا بعد از شنیدن نام ایشان به وحشت می افتادند. 

ادامه
رسول خطیبی بیوگرافی رسول خطیبی + تصاویر

تاریخ تولد: ۳۱ شهریور ۱۳۵۷

نام مستعار: رسول پاشا

محل تولد: تبریز، ایران

حرفه: فوتبالیست سابق، مربی فوتبال

باشگاه کنونی: سرمربی باشگاه پیکان

آغاز فعالیت: ۱۳۷۱ تاکنون

ادامه
گیتی قاسمی بیوگرافی گیتی قاسمی بازیگر خوش سابقه ایرانی

تاریخ تولد: ۱۶ آذر ۱۳۵۵

محل تولد: ملایر، همدان، ایران

حرفه: بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر، کارگردان تئاتر

آغاز فعالیت: ۱۳۷۵ تاکنون

تحصیلات: کارشناسی کارگردانی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران

ادامه
امیرحسین صدیق امیرحسین صدیق بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر

تاریخ تولد: ۸ آبان ۱۳۵۱

محل تولد: نیشابور

حرفه: بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر

شروع فعالیت: ۱۳۷۰ تاکنون

تحصیلات: دیپلم بازیگری از مدرسه هنر و ادبیات صدا و سیما

ادامه
باران خوش اندام باران خوش اندام و ماجرای جدایی تا ازدواج مجدد

نام کنونی: نها خوش اندام

تاریخ تولد: ۳۰ شهریور ۱۳۵۲

محل تولد: تهران

اصالت: کورد کورمانج خراسان

حرفه: شاعر، نویسنده، تصنیف سرا

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تا کنون

ادامه
ویلهلم رونتگن بیوگرافی ویلهلم رونتگن دانشمند تاثیرگذار صنعت پزشکی

تاریخ تولد: ۲۷ مارس ۱۸۴۵

محل تولد: رمشاید، پادشاهی پروس، کنفدراسیون آلمان

ملیت: آلمانی

حرفه: دانشمند

محل تحصیل: مؤسسه فناوری فدرال زوریخدانشگاه زوریخ

درگذشت: ۱۰ فوریه ۱۹۲۳

ادامه
ساناز سعیدی بیوگرافی ساناز سعیدی بازیگر سینما و تلویزیون و تئاتر

تاریخ تولد: ۲۴ فروردین ۱۳۶۸

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر سینما تلویزیون و تئاتر

آغاز فعالیت: ۱۳۹۵ تاکنون

تحصیلات: لیسانس معماری 

ادامه

ضرب المثل درباره گل به جملاتی در قالب شعر یا نثر اما قصار و مشهور که حاوی قصه یا پیامی عبرت‌آمیز و دارای نکات آموزنده باشد «مثل» (در عربی) یا «متل» (در فارسی) می‌گویند.

...[ادامه]
ویژه سرپوش