ونزوئلا و اعداد عجیب و غریب اقتصاد آن به مسأله روز دنیا تبدیل شده و جدا از غائله سیاسی داخلی این کشور، قیمت‌های جهانی بازار نفت هم متأثر از آن شده است. به همین دلیل، در پرونده‌ای کوتاه وضعیت اقتصادی این کشور نفتی و وضعیت بازار جهانی نفت را بررسی کرده‌ایم. قیمت نفت خام در آخرین هفته کاری بازارها تحت تأثیر عواملی نظیر چشم‌انداز اقتصاد چین، کاهش تولید اوپک و متحدانش و همین‌طور احتمال اختلال در صادرات نفت برخی از اعضای اوپک نظیر ونزوئلا قرار گرفت و در نهایت با ۶۱ دلار برای هر بشکه به کار خود پایان داد. تا پایان سال ۲۰۱۹ هم این چالش‌ها در کنار رشد تولید نفت خام غیرمتعارف امریکا نقش اصلی را در تعیین قیمت نفت خام بازی خواهند کرد. از این‌رو می‌توان مدعی شد که امریکا بیشترین سهم را در بهم ریختگی بازار نفت ۲۰۱۹ خواهد داشت. جنگ تجاری با چین، وضع تحریم علیه ایران و ونزوئلا و همین‌طور برنامه افزایش تولید نفت شیل (رسوبی) از آشکارترین تأثیرات سیاست‌های دولت کنونی امریکاست.
در این باره رسانه‌های خارجی نیز اذعان کرده‌اند که قیمت نفت در سال‌جاری احتمالاً تحت تأثیر سلامت اقتصاد جهان قرار خواهد گرفت. رویترز نوشته است: «رشد تولید شیل امریکا، سیاست اوپک و متحدانش، تحریم‌های امریکا علیه ایران و تهدید تحریم‌ها علیه ونزوئلا، همه بر قیمت یک بشکه نفت تأثیر می‌گذارد.ولی این تأثیر ثانویه است و احتمالاً شرایط نفت‌خام تعیین‌کننده اتفاقات شیل امریکا، سیاست اوپک و تحریم‌های امریکا خواهد بود.» پیش‌بینی اینکه چه اتفاقی برای اقتصاد جهان و قیمت نفت در ۲۰۱۹ می‌افتد، چندان کار آسانی نیست. اما بر اساس آنچه فعالان بازار مدعی هستند، با وجود تمام کاهش‌هایی که در بخش عرضه ممکن است رخ دهد، قیمت نفت خام در ۲۰۱۹ به خاطر افزایش تولید امریکا به ندرت از ۷۰ دلار برای هر بشکه عبور خواهد کرد. در این باره اخیراً بانک و مؤسسه مالی بین‌المللی بارکلیز نیز پیش‌بینی خود را از قیمت نفت در سال‌جاری میلادی پایین آورد و اعلام کرد تولید بالای امریکا احتمالاً اختلال‌های کوتاه مدت در تولید ونزوئلا را به خاطر تحریم‌های امریکا جبران می‌کند. مؤسسه بارکلیز پیش‌بینی خود را برای سال ۲۰۱۹ تا ۷۰ دلار در هر بشکه از ۷۲ دلار قبلی پایین آورد. این بانک پیش‌بینی خود را برای سه ماهه اول سال از ۷۱ دلار تا ۶۵ دلار و برای سه ماهه دوم سال از ۷۵ دلار تا ۷۳ دلار در هر بشکه کاهش داد.
البته برخی از کارشناسان و ناظران بازار عقیده دارند که مازاد عرضه نتیجه کاهش میزان رشد تقاضا طی سال‌های اخیر رخ داده و این اتفاق در سال‌های آتی نیز ادامه خواهد داشت. اما عربستان سعودی این پیش‌بینی‌ها را قبول ندارد و امین ناصر، مدیرعامل غول نفتی «آرامکوی سعودی» می‌گوید: «انتظار نداریم پیک تقاضا برای نفت در ۱۰ سال آینده یا حتی تا سال ۲۰۴۰ رخ دهد. رشد تقاضا برای نفت همچنان ادامه خواهد یافت و ما تولیدکننده‌ای با پایین‌ترین هزینه تولید هستیم که تا آخرین بشکه نفت را تأمین خواهیم کرد.»
تولید اوپک
اوپک و متحدانش توافق کرده‌اند که در شش ماه نخست سال‌جاری در کل ۱.۲ میلیون بشکه در روز تولید خود را کاهش دهند تا جلوی عرضه بیش از حد نفت به بازار گرفته شود. این سازمان سال گذشته بیش از ۳۲ میلیون بشکه در روز نفت خام تولید کرد. اما به نظر می‌رسد کاهش شدید تولید اوپک بیشتر نفت اضافی را از بازار خارج کرده و حداقل قیمت نفت را تا ۶۰ دلار بالا برده باشد.ولی اگر اقتصاد جهان وارد یک رکود شود، اوپک و متحدانش احتمالاً باید مقدار کاهش تولید را بالا ببرند. اگر رشد اقتصاد کند و تولید شیل کنترل شود، رونق بازار نفت کمک می‌کند که اوپک برخی از این محدودیت‌های تولید را بردارد. البته همان‌طور که اشاره شد سرنوشت تولید برخی از اعضای اوپک که حتی در توافق کاهش تولید سهمیه‌ای ندارند، به خاطر تحریم‌ها نامشخص است. امریکا مدام تأکید می‌کند که تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران را شدیدتر خواهد کرد. این کشور به‌دنبال کاهش یا اتمام معافیت‌های اولیه‌ای است که به مدت شش ماه برای صادرات نفت خام ایران به هشت کشور بنا به اجبار داده است. البته ایران راهکارهایی در پیش گرفته که اجازه ندهد صادرات نفت خام آن صفر شود. همین شرایط برای تحریم‌های احتمالی امریکا بر ونزوئلا هم وجود دارد که آن هم بستگی به تعدیل قیمت نفت و در دسترس بودن ظرفیت جایگزین دارد.مانند هر عامل دیگری، شدت تحریم‌های امریکا بر ایران و ونزوئلا بستگی به وضعیت بازار نفت و دورنمای اقتصاد جهان دارد.
فریدون مجلسی؛ کارشناس مسائل بین‌الملل
فساد اقتصادی، مهمترین دلیلی است که باعث شده ونزوئلا به این روز بیفتد. این فساد یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا را به خاک سیاه نشانده و باعث شده است که فقط ۳ میلیون از جمعیت آن به کلمبیا فرار کنند. کلمبیا زمانی فقط کارگر ساده به کشورهای اطرافش می‌فرستاد اما ونزوئلا کشور موفقی بود. ونزوئلا دارای بزرگ‌ترین منابع نفت دنیاست و همین مسأله هم فساد را در آنها نهادینه کرده است. از طرفی اقتصاد تک محصولی را به وجود آورده که در انحصار خودی‌های کمونیست قرار دارد. نتیجه‌اش هم این است که مردم نارضایتی‌های اجتماعی بسیاری پیدا کردند و در این شرایط، ترامپ باید محصول نارضایتی را به نفع خودش بچیند. آنچه قابل اثبات است و در آن هیچ شکی نیست، این است که تورم یک میلیون درصدی ونزوئلا تمام مردم را به خاک سیاه کشانده و حالا هم معلوم نیست که اوضاع درآمدهای نفتی آن به کجا خواهد رسید.
تولید نفت این کشور از ۲.۵ میلیون به ۱.۵ میلیون بشکه کاهش پیدا کرده است. یک میلیون بشکه چیزی نیست که جهان درمانده آن باشد و نتواند کمبودش را جبران کند. نوع اقتصاد نفتی ونزوئلا با ایران فرق می‌کند. ونزوئلا متکی به درآمد نفت است و یک اقتصاد تک محصولی واقعی است. ایران طی ۵۰ سال اخیر برنامه‌های تنوع اقتصادی را پیاده کرده است. فولاد، ذوب آهن، صنایع مختلف و حوزه‌های متعدد کشاورزی،چیزهایی است که نیاز عمده ایران را تأمین می‌کند و وابسته مطلق به نفت نیست. درآمد نفت برای ایران می‌توانست پس‌اندازی باشد که توسعه اقتصادی را تسهیل و تسریع کند.
- 11
- 3
