خساست و ابعاد مختلف این وسواس روانی

خساست

خساست چیست؟

در حقیقت خساست نوعی شیوه خرج و پس‌انداز کردن، رفتارهای فردی و اجتماعی، ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران، گوشه‌گیری، امتناع از حضور در جمع، توجه بیش از حد به رفتارهای دیگران و بررسی رفتارهای آنها به قصد انتقاد است. افرادی که این خصوصیت را دارند ممکن است حتی در ابراز احساسات هم خسیس باشند، در حقیقت خساست به شکل بالقوه در این افراد وجود دارد. 

هنگام مجردی ممکن است خساست مشکلات فراوانی مانند تنها ماندن برای فرد ایجاد کند زیرا این خصوصیت اجازه نمی دهد فرد مقداری از درآمد شخصی خود را صرف رفت و آمد یا خرید هدیه برای دوست خود کند از طرفی در برنامه های دسته جمعی نیز حضور پیدا نمی کند. همین موضوعات سبب می شود هر لحظه نسبت به قبل از جمع فاصله بگیرد و در نهایت به یک فرد منزوی تبدیل می شود. 

تا اینجای موضوع تنها به ضرر فرد ماجرا تمام خواهد شد اما اگر ازدواج کند موقعیت کاملا متفاوت می شود؛ زیرا در این صورت پای دو نفر درمیان خواهد بود. دشمنی دائمی اینگونه افراد با جمع سبب می شود تنها باشند و همین امر احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می دهد. درحقیقت عقاید آنها سبب می شود همواره تنها بمانند حتی اگر ظاهرا دیگران آنها را ترد نکنند. 

خساست به یک مرتبه در فرد ظاهر نمی شود، بلکه موضوعی کاملا تدریجی است مثلا اگر فرد بر روی شمردن پول های وسواس داشته باشد، کم‌کم وقتی رتق و فتق امور مالی بیشتر ساعات روز یک فرد را گرفت و او را از خواب و خوراک انداخت به تدریج حرکت به سمت خساست نیز آغاز خواهد شد و سپس به جزئی از شخصیت فرد تبدیل می شود. 

خساست چیست

علائم خساست: 

افرادی که به بیماری روانی خساست مبتلا هستند رفتار و علائم دیگری مانند حرص و ولع دائمی برای همه چیز، شک و تردید، حسابگری و خود‌محوری هم از خود نشان می دهند. اینگونه افراد فراموش می کنند که نتیجه رفتارهای تهاجمی و نامطلوب بیشتر از همه بر روح و روان همسر و فرزندشان تاثیر منفی می گذارد. 

خساست نوعی وسواس فکری:

وسواس همیشه این نیست که یک فرد تکه ابر و سطلی در دست بگیرد و همه جار را تمیز کند به صورتی که هیچ کثیفی در اطراف باقی نماند، در را هزار مرتبه قفل کند و دائم این گمان را داشته باشد که یادش رفته است در خانه را ببندد، زیر گاز را خاموش کند، کلید را جا گذاشته و... وسواس گاهی خود را به شکل خساست نشان می دهد. این موضوع چندان جدی گرفته نمی شود و فرد اصلا فکر نمی کند که خساست او نوعی وسواس است، پس همینطور خصلت منفی را به حال خود رها می گذارد و آنقدر ریشه خساست در ابعاد عمیق زندگی اش می دوند که هیچ کس، حتی نزدیک ترین ها هم برای فرد خسیس باقی نمی مانند. 

اختلال روانی خساست:

بررسی ها نشان می دهند که افسردگی یکی از مهم‌ترین اختلالات روحی- روانی است که فرد خسیس به آن دچار می شود، روانشناسان اعتقاد دارند که دلیل اصلی بروز این حالت منزوی شدن است. 

یکی دیگر از مشکلات روحی و روانی افراد خسیس «بی‌تابی و بروز حالت‌های هیجانی» می باشد، نگرانی درباره همه موارد به خصوص زمان مخارج فکر کردن به مخارج و نه خرج کردن واقعی آنها را به افرادی بهانه‌جو، بی‌تاب، ایرادگیر و... تبدیل می کند. نباید این نکته را فراموش کرد که حالت تهاجمی و عصبی در رفتار افراد خسیس دیده می شود که موجب آزار خانواده و خودشان می شود. 

خساست نوعی اختلال وسواسی

احساس جامعه به افراد خسیس:

حس ناخوشایندی که مردم نسبت به افراد خسیس دارند هم بیشتر از همین جا ظاهر می شود، این احساس آنها را وادار می کند در مقابل کسی که دائما پول های خود را می شمارد یا نسبت به دخل و خرج خود حساسیت زیادی نشان می دهد گارد داشته باشند. 

افراد خسیس شخصیتی آزاردهنده دارد، این گروه از افراد یا دوست دارند کم خرج کنند و هزینه ها را به حداقل برسانند ، یا برای دور ریختن ظروف و وسایل غیرقابل استفاده مقاومت شدیدی نشان می دهند البته برخی نیز دو ویژگی را به صورت همزمان دارند. به همین دلیل است که افراد خسیس بی عاطفه به نظر می رسند اما براساس حقیقت آدم های بخیل هرچه مال جمع کنند هیچ وقت نمی توانند طعم خوشبختی ار احساس کنند زیرا با افکار آزاردهنده ای مانند افسردگی، آشفتگی و غم دائمی روبرو هستند. 

خصوصیات افراد خسیس:

براساس آنچه اطرافیان عنوان می کنند افراد خسیس خودخواه مطلق هستند گاهی نیز این موضوع به حدی می رسد که زندگی اطرافیان را خراب می کند. وسواس عملی جبری آنها رابطه عاطفی را از بین خواهد برد، برای همین است که درمان خساست کار مشکلی است. در صورتی که افراد، روان درمانی را جدی بگیرند و خانواده هایشان از آنها حمایت کنند بیماری تاحدی قابل درمان است. 

زمانی که یک فرد خسیس پول خرج می کند بخشی از مغز او که مسئول ایجاد احساس منفی است به کار می افتد و فرد می تواند درد پول خرج کردن را احساس کند که یک تجربه فیزیولوژیکی برای آن‌ها است. ولخرج های از خرید کردن خوشحال می شوند اما زمانی که صورت حساب را می بینند به اندازه خسیس ها ناراحت می شوند، درحقیقت خسیس‌ها و ولخرج‌ها به یک اندازه از شادی محروم می‌شوند.

زبان بدن افرادی که خسیس هستند در موقعیت هایی که احساس خطر داشته باشند بسته می شود و دست به سینه می ایستند. گاهی حالات آنها با استرس، اضطراب و تپش قلب و رنگ پریدگی همراه خواهد بود. 

آیا خساست ویژگی وراثتی است؟

روانشناسان در دانشگاه بوفالو ایالت نیویورک و همکاران آنها در دانشگاه ارواین کالیفرنیا به طور مشترک معتقد هستند که مهربانی و سخاوت تنها با تربیت والدین در وجود فرزندان ایجاد نمی شوند، پیش از این محققان نشان داده بودند که دو هورمون اوکسیتوسین و واسوپرسین هم در روابط نزدیک افراد و هم در شرایط آزمایشگاهی باعث ایجاد رفتار مثبت اجتماعی یا مهربانی می شود؛ این هورمون ها کنش و واکنشی با گیرنده سلولی دارند و پیام هایی را به سلول ارسال می کنند که بر رفتار این سلول ها تاثیرگذار خواهد بود. 

این روانشناسان در ابتدا نظرسنجی سراسری را مورد بررسی قرار داده اند و افراد مختلف نظر خود را نسبت به جامعه و نگاهشان نسبت به خوبی و بدی دنیا و اطرافیان عنوان کرده اند. 

۷۱۱ نفر از افراد حاضر در مطالعه نمونه آب دهان خود را برای انجام آزمایش دی ان ای ارائه داده بودند که محققان بتوانند میزان اکسیتوسین و واسپرسین در ژن های آنها را تعیین کنند. نتیجه این بوده که وجود این ژن ها در کنار نگاهی مثبت به دنیای اطراف باعث دست و دلبازی افراد می شود.

ارتباط خساست و ژنتیک

درمان خساست:

عنوان می شود درمان این مشکل کار دشواری است، اما اگر این افراد بخواهند که اصلاح شوند روند درمانی چندان سخت نخواهد بود. همه ما حتی اگر خسیس ترین هم باشیم اگر دائما به خود بگوییم که فرصت برای ادامه دادن زندگی بسیار کوتاه است و از هرلحظه ای باید لذت برد، شاید دلبستگی های مادی را مقداری کمتر کنیم و آسوده تر از قبل نفس بکشیم. دنیا و هر آنچه در آن وجود دارد برای خوشبخت زندگی کردن ما است. 

پس اگر روزی مال دنیا سد راه خوشبختی ما باشد، جمع کردن آن نمی تواند منطقی باشد، روزی چندین مرتبه این جمله را در ذهن مرور کنیم شاید مقداری از خساست و ناخن خشکی خود کم کنیم.

برخورد با همسر خسیس:

اول از همه اینکه باید به یاد داشته باشیم که همسر خسیس هیچگاه درمان قطعی نخواهد شد، پس باید تلاش کنیم با او به گونه رفتار کنیم که ویژگی هایش تعدیل و ترمیم شوند. درمان قطعی‌ای برای این بیماری وجود ندارد؛ فقط با این شیوه‌ها می‌شود با او مدارا کنیم:

باید طبیعت افراد  خسیس را باور داشته باشیم و بپذیریم که بیماری خساست برای آنها وجود دارد، همین موضوع سبب می شود وضعیت مقداری قابل تحمل تر باشد. 

مقابله با مثل را کنار بگذارید زیرا تاثیر به جزء تکرار رفتارهای نامطلوب به دنبال نخواهد داشت، حتی ممکن است رفتارهای او با شدت بیشتری تکرار شوند. 

قبل از خرید هرگونه وسیله ای برای منزل با همسر خود مشورت داشته باشید، به هر حال اختلاف نظر وجود دارد اما مشورت کردن ضروری است تا بعد از خرید با لجبازی مواجه نشوید، به این ترتیب، مانع از جنجال شده و زمینه‌سازی کرده‌ایم.

برای خریدهای شخصی تنهایی برویم اما قبل از بیرون رفتن از منزل باید حتما اطلاع بدهیم تا احساس ترد شدن به طرف مقابل دست ندهد. توافق کنیم که این تصمیم برای سلامت روحی- روانی هر دوی ما لازم است.

خساست و برخورد با همسر خسیس

برخی افراد خسیس تلاش دارند که این خصوصیت منفی را کنار بگذارند، در این صورت باید آنها را درک کرد و برای ترک کردن خساست کمک لازم دارند. 

توجه داشته باشید که نباید افراد خسیس را مسخره کنید یا دائما از آنها ایراد بگیرید بلکه با هم مسیر بودن به آنها کمک کنید به تدریج مشکل خود را کنار بگذارند. 

زمانی که از رفتار اشتباه همسر خود ناراحت و عصبانی هستید، آن را ابراز کنید البته نا با دعوا و جنجال بلکه با توضیح به شکل مسالمت آمیز بگوییم که چقدر ناراحتیم و خجالت کشیده ایم. این توضیح و ابراز ناراحتی ما به شکل منطقی، تلنگری برای تجدیدنظر در رفتارهای نامناسب اوست.

این افراد برای ابراز احساسات خود ناتوان هستند پس نباید دربرابر این ناتوانی، لجبازی یا بی اعتنایی کرد بلکه به گونه ای رفتار کنید که طرف مقابل کمی با کم اعتنایی روبرو شود. با کمی تغییر در رفتارهای گذشته خود می‌توانیم به راحتی تغییراتی در رفتار همسرمان ایجاد کنیم.

درصورتی که فرزند شما از رفتار همسرتان ناراحت شده مقابله به مثل را آموزش ندهید بلکه با توضیح عقیده پدر یا مادرش و احترام به آن؛ موجب آرام شدن او شوید. فقط دفعه بعد طوری رفتار کن که با سرزنش او روبه‌رو نشوید.

باوجودی که ممکن است افراد خسیس سلیقه خوبی برای خرید داشته باشند اما ابتدا به مبلغ توجه دارند بنابراین به جای اینکه دلخور شوید یا او را مسخره کنید؛ تشکر کرده و احترام بگذارید. همین که او هزینه‌ای را بابت خرید چیزی پرداخت کرده، کافی است، تشکر کردن نوعی تشویق برای تکرار مجدد رفتار مثبت و از بین رفتن مشکلات بین زوجین است. 

خساست و برخورد با پدر خسیس

برای تقسیم دخل و خرج خانه باید همفکری داشته باشید تا به تدریج مشکلات موجود حل شوند. 

دوستان و آشنایان را برای خود نگه دارید، دور ماندن از آنها راه چاره نیست، بلکه با حفظ تعادل در رفت و آمدها این مشکل به تدریج برطرف خواهد شد.

درصورتی که افراد خسیس به جای پول نقد از کارت اعتباری استفاده کنند خرید راحت تری دارند و درد کمتری بابت مخارج احساس می کنند.

کمک گرفتن از روانشناس در این زمینه بسیار کمک کننده است. 

گردآوری: بخش روانشناسی سرپوش