زندگینامه آذری طوسی صوفی و شاعر ایرانی

عکس های آذری طوسی,بیوگرافی آذری طوسی,زندگینامه آذری طوسی

در اشعار آذری طوسی، مضامین و تشبیهات و تعبیرات غزلیّات شاعران قابل رویت است

آذری طوسی که از تبار رهبران سربداران بود به عنوان صوفی و شاعر ایرانی شناخته میشد. در ابتدا محتوای اشعار آذری طوسی در مورد مدح و ستایش شاهان بود ولی با گذشت زمان رنگ عرفانی پیدا کرد.

چکیده ای از زندگینامه آذری طوسی

نام: نورالدین حمزه بن علی ملک طوسی بیهقی اسفراینی

زاده: ۷۸۴–۸۶۶ق

زادگاه: اسفراین

ملیت: ایرانی

پیشه: صوفی و شاعر ایرانی

درگذشت:۸۴۰ – ۸۶۶ هجری

زندگی نامه آذری طوسی

محل تولد نورالدین حمزه بن علی ملک طوسی بیهقی اسفراینی که به آذری طوسی معروف بود در اسفراین بود و از آنجا که در طوس بمدت چند وقت زندگی کرد به « طوسی» نیز مشهور شد و به خاطر این که در آذرماه به دنیا آمد ، آذری خوانده میشد.

فعالیت های آذری طوسی

آذری طوسی در دوران جوانی خود، شعر می سرود و بعد از گذشت چند وقت مشهور شد. او در ابتدا اشعاری را در ستایش میرزا شاهرخ که پسر تیمور بود، سرود و بعد از مدت زمانی به عنوان ملک الشعرای دربار او انتخاب شد. ولی او به خاطر تغيير حالات روحی اش به سمت عرفان متمایل شد و به مدت ۵ سال، علم حدیث و تفسیر را در نزد محیی الدین طوسی اموزش دید و بهمراه شیخ به زیارت خانه خدا رفت. بعد از این که محیی الدین فوت کرد به جمع مریدان شاه نعمت الله ولی پیوست و بعد از گذشت مدتی اجازه ارشاد و خرقه را از او گرفت و بمدت دو مرتبه پیاده به سفر حج رفت.

آذری طوسی پس از حج به شبه قاره رفت و در دکن به دربار سلطان احمد شاه اول بهمنی رفت و به عنوان ملک الشعرای او انتخاب شد و سرودن بهمن نامه را به دستورش شروع کرد. بعد از رسیدن به داستان احمدشاه به منظور بازگشت به اسفراین از او اجازه گرفت ولی به خاطر اصرار او از انجام این کار صرف نظر کرد و فرزندانش که در اسفراین بودند را به شبه قاره فراخواند. سرانجام به خاطر این که شاهزاده علاءالدین مداخله کرد و به اتمام بهمن نامه متعهد شد، اجازه بازگشت برایش صادر شد و به خراسان سفر کرد آذری بعد از این که به اسفراین برگشت، به سیر و سلوک پرداخت و کتاب هایی نوشت و مشغول به شعر سرودن شد و غالباً امیران و بزرگان در این مدت زمان نزد او میرفتند و از او میخواستند تا راهنماییشان کند. او بعد از این که از شبه قاره برگشت بمدت٣٠ سال زندگی کرد و مشغول به اموری شد که از آن ها می توان به عبادت و سیر و سلوک و تألیف کتب و تصنیف اشعار اشاره کرد.

درگذشت آذری طوسی

آذری طوسی وقتی که به سن ۸۲ سالگی رسید، فوت کرد و پیکر وی را در اسفراین دفن کردند.

آثار آذری طوسی

برخی از آثار آذری طوسی عبارتند از:

- بهمن نامه:

بهمن نامه، به منظومه ای گفته میشود که از شاهنامۀ فردوسی و اسکندرنامۀ نظامی تقلید کرده است. تا زمان حضور آذری در دکن، این منظومه به دوران سلطنت احمدشاه رسید و آذری تعهّد کرد که این منظومه را در بازگشت به خراسان تمام کند و ظاهراً نظم آن تا دوران شاهی علائالدین همایون شاه( ۸۶۲- ۸۶۵ق/۱۴۵۸- ۱۴۶۱م) به طول انجامید. آذری طوسی هر چه شعر می خواند، آن را به دکن می فرستاد. به گفتۀ فرشته، بعد از آذری، کسانی چون نظیری و سامعی و شاعران دیگر توانستند این کتاب را تا زمانی که سلسلۀ بهمنی منقرض شود، برسانند. به همین خاطر این کتاب، نظم یکدست و یکسانی ندارد. فرشته در شمار منابع تاریخ خود از نام این کتاب یاد کرده است. بعضی از ابیات آذری طوسی که در کتابش در بخش شاهان سلسلۀ بهمنی( مقالۀ سوم) بر وزن متقارب مثمّن مقصور وجود دارد ، از بهمن نامه نقل شده است.

- طغرای همایونی:

این اثر توسط طغرای غَرّای همایون به تحریر درآمده است.

اشعار آذری طوسی,درگذشت آذری طوسی,فعالیت های آذری طوسی

آذری طوسی، بیش تر در مدح خاندان رسول اکرم قصایدی می سرود

- مرآت (عجایب الدنیا):

مرآت( عجائب الغرائب ٬ عجائب الاعلا ٬ عجائب الدنیا) ٬ در قالب مثنوی در عجایب و شگفتیهای شهرها ٬ چشمه ها ٬ بناها ٬ جانوران و جز آن ها ٬ همراه با استنتاجهای عرفانی که در مراتب عالم« الطامه الکبری» باب تدوین شده است. باب اول آن در مورد نحوه بوجود آمدن دنیا و حکمت وجود آدمی در شگفتیهای جهان و علوی و سفلی می باشد ؛ باب دوم ٬ در خصوص شگفتیهای عالم بالا گفته شده؛ باب سوم ٬ درباره ی تاریخ مکه و مناسك حج می باشد و باب چهارم راجع به « عجائب الاعلی» صحبت شده است. این کتاب به انواع روش ها در فهرستها« سعی الصفا» آمده و حتی گاهی وقت ها نام یکی از قسمتهای کتاب بر تمام محتوای آن کتاب دلالت دارد؛ ولی خود آذری طوسی در مقدمه ی این کتاب، نام مرآت را برای آن انتخاب کرده است. از منابع اصلی این مجموعه می توان به عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات زکریای قزوینی اشاره کرد.

- دیوان آذری:

از محتوای دیوان اشعار می توان به قصاید و ترجیع بند و غزلیّات و ترکیب بند و چند مثنوی اشاره کرد. آذری طوسی، بیش تر در مدح خاندان رسول اکرم قصایدی می سرود و غزلیّات او بیشتر، عارفانه است. در دیوان آذری طوسی، یک« مغنی نامه» و یک« ساقی نامه» علاوه بر« مثنوی آذر» که متاثر از مثنوی سوز و گداز میرزامحمدصادق تفرشی بود، نیز اضافه شده است. آذری طوسی از کلامی ساده و صریح برخوردار بود و کلام او، پیچیدگی های اثار شاعران دورۀ بعد را نداشت. سروده های او برگرفته از روش شاعرانی همچون سعدی و حافظ و به خصوص امیرخسرو دهلوی بود. از این رو در اشعار آذری طوسی، مضامین و تشبیهات و تعبیرات غزلیّات شاعران مذکور قابل رویت است.

- عروجیه:

رساله ای منظوم از آذری

- جواهرالاسرار:

طبق گفته ی آذری طوسی در مقدمۀ کتاب جواهرالاسرار، او در تاریخ ۸۳۰ق/۱۴۲۷م کتابی در سوریه نوشت که نام آن مفتاح الاسرار بود و وقتی که به دکن سفر کرد، به درخواست دوستانش در تاریخ ۸۴۰ق/۱۴۳۷م همان کتاب را تلخیص و مجددا به روشی جدید تاليف کرد. یک بخشی از این کتاب که منتخب جواهرالاسرار نام داشت، در سال ۱۳۰۳ق/۱۸۸۶م به پیوست اشعه اللمعات جامی و بعضی از رساله های عرفانی دیگر در تهران چاپ شد. بدین ترتیب اثر آذری که در علوم قرآنی و صنایع که« اسرار کلام الله » ادبی در ۴ باب نگارش یافته است: