به گزارش دنیای اقتصاد، نگرانی از کاهش عرضه نفت خام به بازار، روز گذشته قیمت طلای سیاه را صعودی کرد. این نگرانی در‌حالی به «ریسک‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه» بازمی‌گردد که تازه‌ترین پیش‌بینی‌ها از سوی موسسات بین‌المللی، به نقش ایران در این نگرانی اشاره می‌کنند. ایران پس از عراق سومین تولیدکننده بزرگ نفت خام در خاورمیانه است و در حال حاضر چالش تایید برجام از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا را پیش رو دارد.
۱۲ ماه مه (مصادف با ۲۲ اردیبهشت) زمانی است که رئیس‌جمهور آمریکا برای ادامه حضور ایالات متحده آمریکا در توافق بین‌المللی برجام تصمیم خواهد گرفت. از همین رو گمانه‌زنی و نیت‌خوانی از رفتارهای دونالد ترامپ در رابطه با حضور یا عدم حضور آمریکا در برجام، مدتی است که از سوی کارشناسان، موسسات و بانک‌های بین‌المللی آغاز شده است. در تازه‌ترین پیش‌بینی‌ها موسسات سیتی‌گروپ و گلدمن ساکس در کنار بارکلیز بانک، به بررسی نقش ایران در اثرگذاری بر آینده قیمت جهانی نفت خام پرداخته‌اند.
در گزارشی با عنوان «سکته نفت در مسیر صعود» به نظرات کارشناسان در رابطه با آینده برجام اشاره شده است. بر اساس این گزارش، کارشناسانی همچون فریدون فشارکی و جان دیرسکل، احتمال لغو تحریم‌ها و سختگیری بیشتر آمریکا علیه ایران و روسیه را بالا می‌دانند. چنانچه این پیش‌بینی‌ها محقق شود، کاهش عرضه نفت خام ایران به بازار جهانی در نتیجه فشار تحریم‌ها، تبدیل به موتور محرک رشد جهانی قیمت طلای سیاه خواهد شد. به این ترتیب بازگشت دوباره تحریم‌ها علیه ایران، در کنار خطر گسترش ناآرامی‌ها در خاورمیانه و تداوم مشکلات سیاسی و اقتصادی در ونزوئلا که تولید روزانه نفت خام این کشور را به کمترین سطح از دهه ۵۰ میلادی به این سو رسانده است، یکی از ریسک‌هایی است که بازار نفت نسبت به آنها حساسیت نشان می‌دهد. بازار نفت در پی واکنش به سه عامل یاد شده، در روز گذشته مسیر صعودی در پیش گرفت. بر این اساس هر بشکه نفت خام برنت تا لحظه تنظیم این گزارش در روز گذشته (ساعت ۱۷ به وقت تهران) با ۴ سنت رشد قیمت به ۴۶/ ۷۱ دلار بر بشکه رسید. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز سه سنت رشد قیمت داشت تا با قیمت ۲۵/ ۶۶ دلاربر بشکه معامله شود.
در همین زمینه تحلیلگران موسسه سیتی‌گروپ در تازه‌ترین پیش‌بینی خود از قیمت نفت در سال‌جاری میلادی، در‌حالی انتظار خود از قیمت نفت را افزایش داده‌اند که یکی از دلایل این انتظار ریسک ناشی از کاهش احتمالی تولید نفت ایران بر‌اثر اعمال دوباره تحریم‌ها عنوان شده است. تحلیلگران سیتی‌گروپ، پیش‌بینی خود برای قیمت هر بشکه نفت خام برنت در سال ۲۰۱۸ را ۵ تا ۶ دلار افزایش داده و انتظار دارند این نفت شاخص به‌طور متوسط با قیمت ۶۵ دلار بر بشکه در سال‌جاری میلادی معامله شود. آنها پیش‌بینی خود از متوسط قیمت این شاخص در سال ۲۰۱۹ را نیز افزایش داده و به ۵۵ دلار بر بشکه رسانده‌اند. این موسسه همچنین پیش‌بینی کرده است در سال ۲۰۱۹ به علت افزایش عرضه، قیمت طلای سیاه با فشار مواجه می‌شود.
تحلیلگران سیتی‌گروپ در‌حالی با اشاره به ریسک‌های سیاسی و ژئوپلیتیک سال پر‌نوسانی را برای بازار نفت پیش‌بینی می‌کنند که نام ایران نیز در این پیش‌بینی مشاهده می‌شود. ایران در‌حال حاضر با دونالد ترامپ بر سر تداوم اجرای توافق برجام در چالش قرار دارد، اما آنطور که سیتی‌گروپ گزارش می‌دهد، تیم سیاسی جدید دونالد ترامپ می‌تواند تنش‌ها را در سراسر دنیا از ایران گرفته تا کره‌شمالی، افزایش دهد. به این ترتیب از نگاه این موسسه، شانس کمی برای حضور آمریکا در برجام وجود دارد. آنطور که ترامپ اعلام کرده، ممکن است از توافق بین‌المللی برجام خارج شود. جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا نیز که به‌تازگی به این سمت منصوب شده است، اعلام کرده «آمریکا باید به برنامه هسته‌ای ایران پایان دهد.» این سیگنال‌های منفی در‌حالی از سوی ترامپ و کابینه‌اش به سمت برجام صادر می‌شود که در صورت لغو این قرارداد بین‌المللی، تحریم‌های نفتی و مالی بار دیگر علیه ایران اعمال خواهد شد. اما «بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت ایران» از آنجا برای بازار نفت اهمیت دارد که به گزارش موسسه سیتی‌گروپ، بازگشت تحریم‌های ۱۸۰ روزه آمریکا می‌تواند حدود ۲۰۰ هزار بشکه از تولید نفت ایران بکاهد و چنانچه علاوه بر آمریکا، کشورهای اروپایی نیز از توافق برجام خارج شوند میزان کاهش عرضه روزانه نفت ایران به یک‌میلیون بشکه خواهد رسید. با این حال آنچه تا کنون از سمت اتحادیه اروپا مشاهده شده، مخالفت با لغو برجام بوده است. ایران در حال حاضر بیش از ۳میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز نفت تولید می‌کند. مجموع صادرات نفت خام و میعانات گازی کشور نیز به ۶/ ۲میلیون بشکه در روز می‌رسد.
موتور محرک نفت ۷۰ دلاری
اما آنطور که بانک سرمایه‌گذاری بارکلیز انتظار دارد، قیمت هر بشکه نفت خام برنت می‌تواند به واسطه ریسک‌های ژئوپلیتیک و همچنین به پشتوانه کاهش سطح ذخایر جهانی نفت خام، در ماه‌های آوریل و مه به ۷۰ دلار بر بشکه برسد. این بانک بین‌المللی نیز در تحلیل‌های خود، یکی از عوامل کاهش عرضه نفت خام را بازگشت دوباره تحریم‌ها علیه ایران عنوان می‌کند. طبق گزارش این بانک، بالا گرفتن اختلافات میان ایران و آمریکا می‌تواند منجر به کاهش عرضه ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه‌ای نفت ایران از بازار شود. از نگاه بارکلیز بانک، چنین اتفاقی می‌تواند به بی‌ثباتی منطقه نیز دامن بزند. در این صورت کاهش بیشتر عرضه نفت خام از سمت خاورمیانه اتفاقی محتمل است. با این حال بارکلیز انتظار افزایش تولید نفت ایران در سال‌‌های آینده را نیز مطرح کرده و از آن چشم‌پوشی نمی‌کند.
اثر ۷ دلاری ایران بر نفت
اما در‌حالی‌که سیتی‌گروپ و بارکلیز بانک نقش ایران در بازار نفت را از زاویه رابطه کشور با آمریکا و آینده برجام بررسی می‌کنند، موسسه گلدمن ساکس دیدگاه دیگری دارد و بر روابط ایران و عربستان تمرکز کرده است. این موسسه که انتظار دارد به واسطه وجود تورم، حالت بک‌واردیشن بازار(یعنی قیمت‌های نقدی بیشتر از قیمت‌های آتی است) و ریسک‌های ژئوپلیتیک قیمت‌ها در بازار نفت تا ۱۲ ماه دیگر ۱۰ درصد افزایش پیدا کند، در گزارش خود تاکید می‌کند: در‌حالی‌که اخیرا حوثی‌ها به تاسیسات آرامکو و یک نفتکش متعلق به عربستان حمله کرده‌اند و سعودی‌ها به نقش ایران در این حمله‌ها اشاره می‌کنند، گسترش اختلافات میانعربستان و ایران می‌تواند ریسک عرضه از سمت خاورمیانه را افزایش دهد. این موسسه در پیش‌بینی اخیر خود از قیمت نفت، نسبت به رابطه ایران و آمریکا نیز بی‌تفاوت نبوده و در این زمینه گزارش کرده است؛ «چنانچه تحریم‌های آمریکا بار دیگر علیه ایران جاری شود به معنای فشار مستقیم به پالایشگاه‌های اروپایی برای قطع خرید نفت از این کشور است.» در ادامه گزارش گلدمن ساکس به این نکته اشاره شده است که «با فرض کاهش عرضه ۵۰۰ هزار بشکه از تولیدات روزانه نفت خام ایران، قیمت هر بشکه نفت خام می‌تواند تا ۷ دلار افزایش پیدا کند.» با تمام این تفاسیر سوالی که در نهایت از سوی گلدمن ساکس مطرح می‌شود این است که در صورت فشار آمریکا به تولید نفت ایران، آیا عربستان سعودی برای جبران کاهش عرضه از سمت کشورمان، وارد میدان خواهد شد؟
- 17
- 4
