شنبه ۰۸ مهر ۱۴۰۲
کد مقاله: ۹۵۰۷۰۰۰۵۵

آغاز مراودات ایران و آمریکا در قرن نوزدهم

پیدا شدن منابع جدید نفتی و خارج‌شدن روسیه از شمال ایران، زمینه همکاری نزدیک‌تر بین ایران و آمریکا را فراهم آورد. به‌خصوص ‌آنکه مخالفت صریح آنها با قرارداد ناعادلانه ۱۹۱۹، اعتباری تازه برای آمریکاییان به ارمغان آورد و باعث پیدایش خط سوم در عرصه روابط خارجی ایران شد. کمک‌های مالی و فرستادن مستشار باعث نفوذ بیش‌ از پیش دولت آمریکا در ایران شد و قراردادهای نفتی بر رونق این روابط ‌افزود. در این نوشتار به بررسی روابط ایران و آمریکا از اوایل دوره ناصری تا سال‌های پس از کودتای ۱۲۹۹ پرداخته شده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، اوایل قرن نوزدهم میلادی و ورود میسیونرهای مذهبی آمریکا به ایران (۱۲۰۸ش/ ۱۸۲۹م) را می‌توان سرآغاز روابط ایران و آمریکا دانست. اگرچه حضور هیات‌های مسیحی در ایران با اهداف خاصی توام بود، اما نمی‌توان ورود آنها به ایران را در راستای سیاست رسمی دولت آمریکا محسوب کرد؛ چراکه دولت آمریکا از سال ۱۸۲۳م با پیروی از اصل سیاست خارجی انزواطلبانه مونروئه (Monroe Doctrine) در امور سیاسی ــ اقتصادی کشورهای دیگر جهان ــ جز کشورهای قاره آمریکا ــ دخالت نمی‌کرد و در پی چنین سیاستی از رقابت در عرصه سیاسی اروپا برکنار بود. با همه این اوصاف حضور و فعالیت میسیونرهای آمریکایی در ایران سرانجام به صدور فرمانی از سوی محمدشاه قاجار برای تاسیس یک مدرسه آمریکایی در ارومیه منجر شد (۱۲۱۱ش/ ۱۸۳۲م). سپس در پی گسترش اقدامات عام‌المنفعه و آموزشی و بهداشتی هیات‌های مذهبی، نفوذ آمریکایی‌ها در ایران افزایش یافت.

در دوره سلطنت ناصرالدین‌شاه و در زمان صدارت میرزاتقی‌خان فراهانی (امیرکبیر)، با توجه به افزایش نفوذ دولت‌های روسیه و انگلستان در ایران و به منظور رهایی از این وضعیت، نخستین‌بار سیاست حضور نیروی سوم (کشور ثالث) در ایران مطرح شد و براین‌اساس در چهاردهم ذی‌حجه ۱۲۶۷/ نهم اکتبر ۱۸۵۱ قرارداد مودت و کشتیرانی توسط سفرای ایران و آمریکا در عثمانی به امضا رسید. این پیمان‌نامه شامل هشت ماده بود و در آن بر آزادی بازرگانی و کشتیرانی برای اتباع دو کشور، بی‌طرفی در جنگ‌های خارجی، رسیدگی به مسائل حقوقی و تعیین کنسول تاکید شده بود؛ اما به دلیل موانعی که انگلستان ایجاد کرد، قرارداد مزبور به تصویب نهایی نرسید.

با این ‌حال هیات‌های مذهبی آمریکایی بر اثر اقدامات‌‌شان از شهرت نسبی در میان ایرانیان نیز برخوردار شدند؛ چنان که می‌توان گفت یکی از دلایل اصلی انعقاد عهدنامه دوستی و بازرگانی میان ایران و آمریکا در سال ۱۲۳۵ش/ ۱۸۵۶م (۱۲۷۳ق) زمینه‌ای بود که به وسیله این هیات‌های مذهبی در ایران ایجاد شده بود.

عهدنامه ۱۸۵۶م ایران و آمریکا، شامل یک مقدمه و هشت ماده بود. حمایت از اتباع آمریکا در ایران وجود یک هیات دیپلماتیک را در ایران ایجاب می‌کرد. طبق ماده هفتم این عهدنامه، روابط دیپلماتیک بین دو کشور برقرار شد و هر دو دولت قبول کردند هیات نمایندگی سیاسی در پایتخت یکدیگر داشته باشند. دولت ایران علاوه‌بر تاسیس سفارتخانه در واشنگتن، حق داشت در دو شهر واشنگتن و نیویورک کنسولگری دایر کند و دولت آمریکا نیز علاوه‌بر ایجاد سفارت در تهران، اجازه داشت در شهرهای تبریز، بوشهر و تهران کنسولگری داشته باشد. علاوه‌بر این، در عهدنامه مودت و بازرگانی ایران و آمریکا، حق قضاوت کنسولی (کاپیتولاسیون) و نیز حمایت قانونی از اتباع آن کشور در ایران به وسیله کنسولگری‌های آن دولت گنجانیده شد.

- بخشی از یک مقاله با عنوان، «روابط ایران و آمریکا، از دوره ناصری تا کودتای ۱۲۹۹»، نوشته دكتر علي‌اكبر خدري‌زاده.

  • 11
  • 3
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
رسول خطیبی بیوگرافی رسول خطیبی + تصاویر

تاریخ تولد: ۳۱ شهریور ۱۳۵۷

نام مستعار: رسول پاشا

محل تولد: تبریز، ایران

حرفه: فوتبالیست سابق، مربی فوتبال

باشگاه کنونی: سرمربی باشگاه پیکان

آغاز فعالیت: ۱۳۷۱ تاکنون

ادامه
گیتی قاسمی بیوگرافی گیتی قاسمی بازیگر خوش سابقه ایرانی

تاریخ تولد: ۱۶ آذر ۱۳۵۵

محل تولد: ملایر، همدان، ایران

حرفه: بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر، کارگردان تئاتر

آغاز فعالیت: ۱۳۷۵ تاکنون

تحصیلات: کارشناسی کارگردانی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران

ادامه
امیرحسین صدیق امیرحسین صدیق بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر

تاریخ تولد: ۸ آبان ۱۳۵۱

محل تولد: نیشابور

حرفه: بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر

شروع فعالیت: ۱۳۷۰ تاکنون

تحصیلات: دیپلم بازیگری از مدرسه هنر و ادبیات صدا و سیما

ادامه
باران خوش اندام باران خوش اندام و ماجرای جدایی تا ازدواج مجدد

نام کنونی: نها خوش اندام

تاریخ تولد: ۳۰ شهریور ۱۳۵۲

محل تولد: تهران

اصالت: کورد کورمانج خراسان

حرفه: شاعر، نویسنده، تصنیف سرا

آغاز فعالیت: ۱۳۹۲ تا کنون

ادامه
ویلهلم رونتگن بیوگرافی ویلهلم رونتگن دانشمند تاثیرگذار صنعت پزشکی

تاریخ تولد: ۲۷ مارس ۱۸۴۵

محل تولد: رمشاید، پادشاهی پروس، کنفدراسیون آلمان

ملیت: آلمانی

حرفه: دانشمند

محل تحصیل: مؤسسه فناوری فدرال زوریخدانشگاه زوریخ

درگذشت: ۱۰ فوریه ۱۹۲۳

ادامه
ساناز سعیدی بیوگرافی ساناز سعیدی بازیگر سینما و تلویزیون و تئاتر

تاریخ تولد: ۲۴ فروردین ۱۳۶۸

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر سینما تلویزیون و تئاتر

آغاز فعالیت: ۱۳۹۵ تاکنون

تحصیلات: لیسانس معماری 

ادامه
جی پی مورگان بیوگرافی جی پی مورگان: مردی که بانکداری را متحول کرد

تاریخ تولد: ۱۷ آوریل ۱۸۳۷

محل تولد: هارتفورد، کنتیکت

ملیت: آمریکایی

حرفه: بانکدار و سرمایه گذار

محل تحصیل: دانشگاه گوتینگن

درگذشت: ۳۱ مارس ۱۹۱۳

ادامه
علی شریفی زارچی بیوگرافی علی شریفی زارچی استادیار اخراج شده شریف

تاریخ تولد: دهه ۶۰ شمسی

محل تولد: تهران

حرفه: استادیار اخراج شده از دانشگاه صنعتی شریف، رئیس کمیته علمی المپیاد جهانی کامپیوتر

تحصیلات: دانش‌آموخته کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف و دکتری بیوانفورماتیک از دانشگاه تهران، دانش آموخته دوره‌های پژوهشی و پسادکتری در ماکس پلانک آلمان و دانشگاه دولتی آمریکا

افتخارات: دریافت مدال طلای المپیاد جهانی کامپیوتر در سال ۲۰۰۰، انتخاب به عنوان رئیس کمیته علمی المپیاد جهانی کامپیوتر انتخاب

ادامه
عمران خان بیوگرافی عمران خان نخست وزیر سابق پاکستان

تاریخ تولد: ۵ اکتبر ۱۹۵۲

محل تولد: لاهور، پاکستان

ملیت: پاکستانی

حرفه: نخست وزیر سابق پاکستان

شروع فعالیت: ۲۵ آوریل ۱۹۹۶

حزب سیاسی: تحریک انصاف پاکستان

ادامه

ضرب المثل درباره گل به جملاتی در قالب شعر یا نثر اما قصار و مشهور که حاوی قصه یا پیامی عبرت‌آمیز و دارای نکات آموزنده باشد «مثل» (در عربی) یا «متل» (در فارسی) می‌گویند.

...[ادامه]
ویژه سرپوش